Geografisch thema

Nieuwstraat

ID
12925
URI
https://id.erfgoed.net/themas/12925

Beschrijving

Straat met een recht tracé vanaf het Stationsplein tot Markt/ Torhoutstraat/ Lichterveldestraat. Op deze plaats ligt voor de Eerste Wereldoorlog de zogenaamde "Proosdiehoeve". Doorheen deze vernietigde hoeve worden in 1919 twee nieuwe straten uitgemeten. Ook een deel van de brouwerij Dugardijn wordt voor dit doel onteigend. De straat wordt getrokken na de Eerste Wereldoorlog (de straat is aangeduid op mutatieschetsen in 1930). Ze wordt geplaveid in 1937-1938. De restanten van de vernietigde "Proosdiehoeve" worden verwijderd en de omwalling wordt opgevuld met puin. Op de locatie van de eigenlijke hoeve wordt de vlasfabriek Deprez gebouwd (zie infra).
De omwalde "Proosdiehoeve" behoort voor de Franse Revolutie toe aan de abdij van Ename, na een pauselijke schenking in 1484. De erfoprit met dreef en toegangspoort was gericht op de Lichterveldestraat.

In de 20ste eeuw tot kort na de Tweede Wereldoorlog zijn er een zestal vlasfabrieken in Kortemark, onder meer Vlasfabriek Deprez in de Nieuwstraat. Van deze vlasfabriek zijn enkele bakstenen loodsen bewaard en twee villa's aan de straat (zie Nieuwstraat nummer 7, nummer 11). In de jaren 1920 is er een juridisch conflict tussen het vlasbedrijf Deprez en de conservenfabriek Talpe (zie Amersveldestraat) over het vlasroten in de Kreke(l)beek-Spanjaardsbeek.

De straat kijkt uit op het stationsgebouw uit de jaren 1920 (zie Stationsplein nummer 2). Het straatbeeld wordt gemarkeerd door aaneengesloten breedhuizen onder pannen zadel- en schilddaken uit de jaren 1930-1950. Nummer 4: burgerhuis van vier traveeën en twee bouwlagen onder pannen zadeldak, sierankers, getoogde muuropeningen met vernieuwd houtwerk. Nummer 20/ 10de-Linie-Regimentstraat: hoekpand uit het midden van de 20ste eeuw, verzorgd roodbakstenen parement, markerende afgeronde hoekpartij en muurvakken. Tevens villabouw van twee bouwlagen onder schilddaken: nummers 7 en 11 gebouwd door vlashandelaars Deprez in 1935-1936 (zie Nieuwstraat nummer 7, nummer 11), nummer 36 van 1948 (zie Nieuwstraat nummer 36), nummer 38 uit de jaren 1940-1950. Nummer 21: groot huis uit de jaren 1950, overkragende zadeldaken op zware kroonlijsten, houtwerk met zware kozijnconstructies en luiken; apotheek met verdiepte toegang, natuurstenen penant met keramisch bas-reliëf gesigneerd De Gheus 1958 (zie foto bij straatinleiding), iconografie mogelijk rond beroep apotheker, zie embleem. Tevens recente appartementsbouw aan het begin van de straat.
De Kreke(l)beek-Spanjaardsbeek is ingekokerd vanaf nummers 21-23 in de Nieuwstraat tot voorbij de Stationsstraat.

  • Onze vlasvezelbereidingsnijverheid. Jaarboek 1941. Textielcentrale, Kortrijk, 1941.
  • VOGELS O., Kortemark op Krekebeke. Dorp en streke door de eeuwen heen, Zedelgem, 1990, s.p. (iconografie).
  • WERBROUCK M., Oude en nieuwe straten te Kortemark na de fusies, s.l., 1978, p. 46-47, 49-50.
  • WERBROUCK M., Water is leven, ook voor de nijverheid, in Jaarboek van de heemkundige kring "Crekel Beke", Kortemark, 1989, p. 92-93.

Bron: BAERT S. & VANNESTE P. in samenwerking met CREYF S., DEVOOGHT K., GHERARDTS F. & MOEYKENS S. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Kortemark, Deel I: Deelgemeenten Kortemark en Handzame, Deel II: Deelgemeenten Werken en Zarren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL40, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Baert, Sofie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis uit het interbellum

  • Omvat
    Dokterswoning Bouciqué

  • Omvat
    Electriciteitscabines

  • Omvat
    Pastorie

  • Omvat
    Villa

  • Omvat
    Villa

  • Omvat
    Villa

  • Omvat
    Villa uit de jaren 1950

  • Is deel van
    Kortemark


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Nieuwstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/12925 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.