Geografisch thema

Groenestraat

ID
12951
URI
https://id.erfgoed.net/themas/12951

Beschrijving

Verbindingsstraat met een kronkelend tracé vanaf het kruispunt Kronevoordestraat/ Staatsbaan tot aan de grens met Kortemark/ Hooglede. De oudste vermelding "groene strate" dateert uit 1543. Het tracé is als dusdanig reeds aangeduid op de Ferrariskaart (1770-1778). In 1904-1906 wordt de weg gekasseid na onderlinge overeenkomst tussen de gemeentebesturen van Kortemark en Hooglede. Vermoedelijk in deze periode wordt de aansluiting vanuit de Torhoutstraat (de huidige Staatsbaan) iets oostelijker verschoven zodat ze recht op de Kronevoordestraat komt te liggen. De huidige benaming is als dusdanig reeds aangeduid op het primitief kadasterplan (circa 1829) en de Atlas der Buurtwegen (circa 1844).

In de 19de eeuw staan er twee molens langs de Groenestraat. De "Kruisstraatmolen" of "Raes' molen", een stenen stellingmolen (koren en olie) van circa 1846 was gesitueerd op het gehucht "Kruisstraat", dit is het kruispunt van Amersveldestraat en Groenestraat. In 1873 wordt molenaar Raes eigenaar van de molen en het molenhuis zie naamgeving. Tijdens de aftocht van de Duitsers in 1918 wordt de molen vernield en nadien niet meer heropgebouwd. Er wordt wel een mechanische maalderij gebouwd. De "Abeelemolen" of in de volksmond " t' Tjeppen Darras' molen" is een graan- en oliewindmolen van circa 1787. Het betreft een houten staakmolen (driezolder) op teerlingen. De molen wordt begin 20ste eeuw (vermoedelijk in 1913) verkocht aan Jozef Darras (zie naamgeving). In 1917 wordt de molenaar (zoals alle inwoners van Handzame) verbannen en bij zijn terugkeer in 1919 treft hij de molen volledig verwoest aan. Daarop koopt Darras de Gistelse "Westmolen", een houten staakmolen opgericht circa 1609. Deze molen wordt opgebouwd op de plaats van de vóóroorlogse molen. Bij een eindejaarsstorm in 1945 waait deze laatste Handzaamse molen om. De dicht bij de molen gelegen hoeve is bewaard (zie Groenestraat nummer 7).

Het begin van de straat kent een aaneengesloten bebouwing, met een restant van vroeg 20ste-eeuwse bebouwing op de hoek met de Staatsbaan (zie Groenestraat nummer 2, langs de nieuwe aansluiting op de toenmalige Torhoutstraat/ Kronevoordestraat) en huizen uit de jaren 1950. Verderop landelijk gebied met verspreide bebouwing van (kleine) hoeves (zie Groenestraat nummer 7, nummer 16 en nummer 37) en boerenarbeidershuizen (zie Groenestraat nummer 36). Klein gehucht zogenaamd "Kruisstraat" ter hoogte van de kruising met de Amersveldestraat, alwaar laag 19de-eeuws dubbelhuis met rondboograampje in de zijgevel en gevelparament uit het eerste kwart van de 20ste eeuw. Tevens recente villabouw.

  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Deel IV, Brugge, 1924, kolommen 980-981.
  • De Kruisstraatmolen of Raes' molen te Handzame, in Curiosa, nummer 4, 2002, p. 25-26.
  • LOWIE M., Een vleugje muziek over Handzame. Het dorpsleven vanaf 1919 tot na de Tweede Wereldoorlog, Kortemark, 1988, p. 31.
  • LOWIE M., Handzame 1801-1976 dit was onze gemeente, Aartrijke, 1994, p. 107-109.
  • LOWIE M., Waar de molenwieken hebben gedraaid in Handzame, in Jaarboek van de heemkundige kring "Crekel Beke", Kortemark, 1990, p. 35-48.
  • WERBROUCK M., Oude en nieuwe straten te Kortemark na de fusies, s.l., 1978, p. 70-71.

Bron: BAERT S. & VANNESTE P. in samenwerking met CREYF S., DEVOOGHT K., GHERARDTS F. & MOEYKENS S. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Kortemark, Deel I: Deelgemeenten Kortemark en Handzame, Deel II: Deelgemeenten Werken en Zarren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL40, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Baert, Sofie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Mariakapel

  • Omvat
    Wederopbouwhoeve

  • Is deel van
    Handzame


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Groenestraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/12951 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.