Straat met een recht tracé vanaf de Werkenstraat tot aan de Wittehuisstraat. Voor de fusie van 1977 heet de straat "Nieuwstraat". In 1908 wordt de (Handzaamse) Nieuwstraat aangelegd waardoor "Braems molen" op het gehucht "Muishoek" een betere toegang krijgt. Deze molen krijgt daarna de benaming "Nieuwstraatmolen". De oudst bekende vermelding van een houten staakmolen als "Hantsaeme Meulen" komt voor in een oorkonde van 1701. De molen is aangeduid op de Ferrariskaart (1770-1778). Na verkoop in 1836 aan Ivo Braem wordt de houten koren- en oliewindmolen in 1847 vervangen door een stenen stellingmolen. Tijdens de Duitse aftocht van 1918 wordt de molen vernield. Na de oorlog wordt de molen vervangen door een mechanische olieslagerij.
Na de Eerste Wereldoorlog worden in deze straat woningen van het Koning Albertfonds (opgericht in 1916 en afgeschaft in 1925) gebouwd. Nummer 9 is een aangepaste noodwoning of barak, die zijn typische vorm (met laag dak) nog behouden heeft. De oorspronkelijk houten muren zijn nu weliswaar vervaardigd uit beton (gegevens uit Inventarisatie van relicten uit de Eerste Wereldoorlog in de Westhoek).
Inventarisatie van Relicten uit de Eerste Wereldoorlog uit de Westhoek (Provincie West-Vlaanderen, "Oorlog en Vrede in de Westhoek", en Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Monumenten en Landschappen, 2002-2006).
De Nieuwstraatmolen of molen Braem te Handzame, in Curiosa, nummer 5, 2003, p. 11-12.
LOWIE M., Handzame 1801-1976 dit was onze gemeente, Aartrijke, 1994, p. 106-107.
LOWIE M., Waar de molenwieken hebben gedraaid in Handzame, in Jaarboek van de heemkundige kring "Crekel Beke", Kortemark, 1990, p. 31-35.
WERBROUCK M., Oude en nieuwe straten te Kortemark na de fusies, s.l., 1978, p. 33.
Bron: BAERT S. & VANNESTE P. in samenwerking met CREYF S., DEVOOGHT K., GHERARDTS F. & MOEYKENS S. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Kortemark, Deel I: Deelgemeenten Kortemark en Handzame, Deel II: Deelgemeenten Werken en Zarren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL40, onuitgegeven werkdocumenten. Auteurs: Vanneste, Pol; Baert, Sofie Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Handzaamse Nieuwstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/12952 (geraadpleegd op ).
