Dorpsplein gelegen op de kruising van Kronevoordestraat/ Edewallestraat en Werkenstraat/ Handzamestraat. Vóór de fusie van 1977 heet dit plein "Marktplaats". In 1910 vermeld als "de Plaats". In de 19de eeuw (oprichting in 1815, marktoctrooi in 1842) tot aan de Tweede Wereldoorlog vindt er een bloeiende "vrijdagmarkt" voor boter, eieren, vlees, textiel en ijzerwaren plaats. De huidige constellatie van het Handzameplein gaat grosso modo terug op deze van de Atlas der Buurtwegen (circa 1844, zie illustratie giswest).

Rechthoekig plein met westelijke uitloper rond de Sint- Hadrianuskerk (zie Handzameplein zonder nummer), tevens een doodlopende steeg tussen nummers 3 en 8. Rondom het plein en rondom de kerk aaneengesloten bebouwing. Deze situatie gaat minimaal terug op de het kadasterplan van P.C. Popp (circa 1850) (zie historische kaarten na de dorpsinleiding). Op de Ferrariskaart (1770-1778) daarentegen is de kerk omwald, evenals de ten zuiden ervan gelegen pastorie (zie Kronevoordestraat nummer 2-2A). Op een plan van 1862 is de kerk nog omgeven door het kerkhof.
In de periode 1887-1894 wordt de kerk vergroot en hersteld, de vieringtoren wordt onder meer voorzien van een bakstenen spits.

Na de Eerste Wereldoorlog wordt de kerk herbouwd naar het oude model, en wordt het kerkhof hernomen. Het kerkhof is minimaal begin van de jaren 1970 opgeruimd. In de literatuur wordt gesteld dat dat Handzame na de Eerste Wereldoorlog een ruimer marktplein krijgt, maar dit komt niet overeen met het kaartenonderzoek (zie boven).

Benevens de gotische wederopbouwkerk is het voormalig gemeentehuis (zie Handzameplein nummer 1) een erg beeldbepalend eclectisch gebouw met neogotische inslag. Dit gemeentehuis van 1903 wordt gedurende de Eerste Wereldoorlog zwaar beschadigd en tussen 1919-1922 heropgebouwd naar de vooroorlogse toestand. Het huidige gebouwenbestand van het plein bestaat deels uit 19de-eeuwse burgerhuizen van twee bouwlagen onder zadeldaken, na de beschadiging tijdens de Eerste Wereldoorlog worden de lijstgevels voorzien van een gecementeerd parement (zie Handzameplein nummers 3, 11). Nummer 8 krijgt na de oorlog een (ver)nieuw(d) geelbakstenen parement. Nummers 9-10 zijn lage in kern 19de-eeuwse huizen van anderhalve bouwlaag onder zadeldak, na de Eerste Wereldoorlog worden ze voorzien van een gecementeerd parement (zie Handzameplein nummers 9-10). Een aantal gebouwen zijn volledig herbouwd na de vernietiging van de Eerste Wereldoorlog: het gemeentehuis (zie boven), het hoekpand met de Handzamestraat (zie Handzameplein nummer 2) en de onderpastorie met jaarsteen "A.D. 1923" (zie Handzameplein nummer 12). Deze laatste twee gebouwen worden gekenmerkt door een geelbakstenen wederopbouwarchitectuur met trapgevels. Nummer 26 is een circa 1925 heropgebouwde herberg met inslag van de art deco, zie het fronton en het siermetselwerk. Rond de kerk, burgerhuizen uit het eerste en tweede kwart van de 20ste eeuw: nummer 21 als klassiek roodbakstenen huis (zie Handzameplein nummer 21), nummer 22 met geelbakstenen parement en gevelbrede erker uit de jaren 1930. Ten westen van de kerk enkele lage arbeidershuizen onder zadeldaken, verbouwd karakter (onder meer nummer 13).

Op het Handzameplein herinneren het oorlogsgedenkteken (zie Handzameplein zonder nummer) en de gedenkplaat (zie Handzameplein nummer 1) voor het 20ste Linieregiment eveneens aan de Eerste Wereldoorlog. De pomp met banken (zie Handzameplein zonder nummer) en de retrolantaarnpalen kaderen in de heraanleg van het plein in 1998.