Geografisch thema

Handzamestraat (Handzame)

ID
12954
URI
https://id.erfgoed.net/themas/12954

Beschrijving

Straat met een licht gebogen tracé vanaf het Handzameplein richting Kortemark, loopt op grondgebied Kortemark onder dezelfde naam verder tot aan de Markt (zie inventaris Kortemark). Vóór de fusie van 1977 heet deze straat op grondgebied Handzame "Kortemarkstraat", zie "Cortemarck Staet" op mutatieschets van 1845 en "Steenweg naer Cortemarck" op mutatieschets van 1877. Deze straat wordt in 1850 gekasseid.

De straat biedt een wisselend zicht op het torentje van het voormalige gemeentehuis (zie Handzameplein nummer 1). De straat wordt voornamelijk gekenmerkt door breedhuizen onder pannen zadeldaken: (arbeiders)huizen van één bouwlaag en burgerhuizen van twee bouwlagen, in periode variërend van de 19de eeuw tot het eerste en tweede kwart van de 20ste eeuw.
De oudste arbeidershuizen zijn het samenstel van drie huizen in kern van circa 1811 (zie Handzamestraat nummers 158-160). Nummer 115 en nummer 121 met Marianisje dateren uit het eerste kwart van de 20ste eeuw (zie Handzamestraat nummer 121). Nummer 173. is een laag woon-/ en winkelhuis met bewaarde winkelpui, uit het einde van de 19de eeuw (zie Handzamestraat nummer 173). Het verbouwde nummer 177 heeft een gecementeerd parement uit het eerste kwart van de 20ste eeuw met geometrische motieven. Tevens zijn er een aantal arbeidershuizen uit de wederopbouwperiode bewaard: onder meer een samenstel in spiegelbeeldschema (zie Handzamestraat nummers 124-126), nummers 145-147 is een samenstel van 1933 zie jaarsteen, kenmerkend zijn hier de ritmerende lisenen en de getrapte baksteenfries, nummer 170 van 1922 zie jaarsteen (zie Handzamestraat nummer 170).

Enkele imposante 19de-eeuwse bakstenen burgerhuizen zijn bewaard: nummer 157 met verbouwde begane grond en bewaarde bovenvensters met nieuwe ramen met kruisindeling naar oud model, rechter zijgevel met oculi en rondboogvensters met bewaard houtwerk, nummer 159 waarvan de voorgevel na de Eerste Wereldoorlog afgewerkt is met een similibezetting in art-decovormgeving naar ontwerp van de Brugse bouwmeester Ludovicus Goormachtigh (zie Handzamestraat nummer 159), nummer 168 met dubbelhuisopstand en een roodbakstenen parement (zie Handzamestraat nummer 168). Nummer 176 is een vrijstaand burgerhuis met voortuin, van 1923 zie jaarsteen (zie Handzamestraat nummer 176).

Het verbouwde gemeenschapshuis "HANSAM" - zie naambord met wapenschild van de gemeente Handzame boven de deur - gaat terug op het vroegere schoolhuis.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Handzame, 1845/7, 1877/6.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Deel VIII, Brugge, 1928, kolom 366.
  • LOWIE M., Handzame 1801-1976 dit was onze gemeente, Aartrijke, 1994, p. 5, 45, 60, 61, 133 (iconografie).
  • WERBROUCK M., Oude en nieuwe straten te Kortemark na de fusies, s.l., 1978, p. 36.

Bron: BAERT S. & VANNESTE P. in samenwerking met CREYF S., DEVOOGHT K., GHERARDTS F. & MOEYKENS S. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Kortemark, Deel I: Deelgemeenten Kortemark en Handzame, Deel II: Deelgemeenten Werken en Zarren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL40, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Baert, Sofie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis met nutsgebouw

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoningen uit de wederopbouwperiode

  • Omvat
    Halfvrijstaand burgerhuis

  • Omvat
    Kapel Onze-Lieve-Vrouw van Troost

  • Omvat
    Laag winkel-woonhuis

  • Omvat
    Lage dorpswoning

  • Omvat
    Samenstel van dorpswoningen

  • Omvat
    Vrijstaand burgerhuis

  • Omvat
    Vrijstaand herenhuis

  • Is deel van
    Handzame

  • Is gerelateerd aan
    Handzamestraat (Kortemark)

Bekijk gerelateerde erfgoedobjecten


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Handzamestraat (Handzame) [online], https://id.erfgoed.net/themas/12954 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.