Geografisch thema

Werkenstraat (Handzame)

ID
12972
URI
https://id.erfgoed.net/themas/12972

Beschrijving

Straat met een quasi recht tracé vanaf het kruispunt Kronevoordestraat/ Handzameplein/ Edewallestraat/ Schoolwegel tot aan de dorpskom van Werken (zie ook inventaris Werken). Op de Ferrariskaart (1770-1778) kent de straat nog een kronkelend tracé, waarvan één stukje bewaard is als zijweg ter hoogte van de Strooibeek. Op het einde van de 18de eeuw kende de straat een beperkte verspreide bebouwing. Bij de aanleg van de steenweg op Werken in 1863-1864 wordt de straat recht getrokken, dit betreft voornamelijk het deel ten westen van de dorpskom.
Vermeld als "Wercken-straet" op de Atlas der Buurtwegen (circa 1844).

De "Huygebaerts molen" of de "Plaetsemolen", een houten graan- en oliewindmolen, was ingeplant op de hoek van de Werkenstraat en de Ambachtstraat (huidige Edewallestraat). De molen is niet aangeduid op de Ferrariskaart (1770-1778) en wordt vermoedelijk pas op het einde van de 18de eeuw gebouwd door Henricus Huyghebaert (zie naamgeving). Circa 1880 verdwijnt de molen omwille van de slechte windvang. De oude molenberg (aarde van een uitgegraven vijver) is echter bewaard in de tuinstructuur van Werkenstraat nummer 6 (zie Werkenstraat nummer 6).

Het begin van de straat wordt aan de zuidzijde (nummers 1-3) gekenmerkt door een aaneengesloten bebouwing van lage arbeidershuizen onder zadeldaken (Vlaamse pannen). Van nummers 1-3 bewaart enkel nummer 3 het oorspronkelijke parement uit het eerste kwart van de 20ste eeuw, met steekbogige muuropeningen onder strek (deels bewaard houtwerk) en verlaagde deur. Vervolgens wordt de zuidzijde van de straat gekenmerkt door de nutsgebouwen, tuinen en tuinmuren van de huizen aan de noordzijde van het Handzameplein (zie Handzameplein zonder nummer). Het begin van de straat wordt aan de noordzijde van de straat gekenmerkt door de tuin met opgaande bomen en een 19de-eeuws tuinpaviljoen van de villa op nummer 6 (zie Werkenstraat nummer 6). Tevens een aantal (deels) vrijstaande lage 19de-eeuwse dubbelhuizen onder pannen zadeldak: nummer 8 (zie Werkenstraat nummer 8) en nummer 16 in verbouwing, doch met vernieuwd houtwerk naar oud model. Z.nummer (links van nummer 19) is een veevoederfabriek uit het midden van de 20ste eeuw, gaat mogelijk terug op een vroegere molensite. Verder naar de grens met Zarren, verspreide bebouwing van (boeren)arbeidershuizen ( zie Werkenstraat nummers 77-79, 83-85, 91) en hoeves met L- of U-vormige opstelling rondom het erf. De hoeves zijn meestal vrij klein: nummer 21 (zie Werkenstraat nummer 21), nummer 47, een verbouwde hoeve met jaarankers "1777" en muurvlechtingen in de rechter zijgevel van het huis, nummer 87, een 19de-eeuwse hoeve met een geelbakstenen huis en een bewaarde kleine 19de-eeuwse schuur met korfboogpoort.

  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Deel XVII, Brugge, 1936, kolom 285.
  • LOWIE M., Handzame 1801-1976 dit was onze gemeente, Aartrijke, 1994, p. 54-55, 106.
  • LOWIE M., Waar de molenwieken hebben gedraaid in Handzame, in Jaarboek van de heemkundige kring "Crekel Beke", Kortemark, 1990, p. 29-31.
  • WERBROUCK M., Oude en nieuwe straten te Kortemark na de fusies, s.l., 1978, p. 30, 32.

Bron: BAERT S. & VANNESTE P. in samenwerking met CREYF S., DEVOOGHT K., GHERARDTS F. & MOEYKENS S. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Kortemark, Deel I: Deelgemeenten Kortemark en Handzame, Deel II: Deelgemeenten Werken en Zarren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL40, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Baert, Sofie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Hoeve het Klokhof

  • Omvat
    Pijlerkapel toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw

  • Omvat
    Roodbakstenen tuimuur met heiligennisje en poortje

  • Omvat
    Samenstel van boerenarbeiderswoningen

  • Omvat
    Villa met nutsgebouw

  • Omvat
    Vrijstaande villa

  • Omvat
    Vrijstaande villa uit het interbellum

  • Is deel van
    Handzame

  • Is gerelateerd aan
    Werkenstraat (Werken)


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Werkenstraat (Handzame) [online], https://id.erfgoed.net/themas/12972 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.