Geografisch thema

Zarrenplein

ID
13011
URI
https://id.erfgoed.net/themas/13011

Beschrijving

Dorpsplein ter hoogte van de kruising van de Esenstraat, Stadenstraat, Staatsbaan en Zarrenstraat. Voor de fusie van 1977 zogenaamd "Markt". Driehoekig plein ten zuiden van de kerk en van de Esenstraat/ Staatsbaan. Het begin van de verbinding naar Staden loopt over het Zarrenplein. Aan de zuidwestzijde sluit een doodlopend stukje straat aan op het plein.

Tot 1912 heeft Zarren geen echt marktplein (zie illustratie uit de Atlas der Buurtwegen, circa 1845). In 1912-1913 ontstaat door sloop van een aantal huizen aan het begin van de Kalsijde naar Staden en Roeselare (huidige Stadenstraat) een marktplein. Voor de oorlog raakt dit plein niet meer gekasseid. Bij de intocht van de Duitsers op 20 oktober 1914 gaat de vrije meisjesschool (Esenstraat/ Zarrenplein) in vlammen op. Op deze plaats wordt na september 1915 de zogenaamde "Kriegs-Kino" gebouwd. Na de Eerste Wereldoorlog doet dit gebouw dienst als noodkerk en in 1925 wordt op deze plaats het gemeentehuis gebouwd naar ontwerp van architect Jerome Deboutte (Ardooie, geboren te Zarren in 1883, zoon van de vroegere burgemeester Alfons) (zie Zarrenplein nummer 1).
Tot de Eerste Wereldoorlog liep de noordwand van de Esenstraat met een rijtje van drie huizen door tot ten zuiden van de kerk en het kerkhof. Hierdoor bestond er geen echte verbinding tussen de in 1912 gecreëerde Markt en de kerk (men zag enkel de kerktoren). Deze huizenrij met onder meer café "Sint-Arnold" wordt vanaf midden 1917 vernietigd en na de oorlog niet heropgebouwd waardoor de kerk visueel bij het marktplein betrokken wordt.
Tot 1926 maakt de gekasseide verbinding naar Staden ter hoogte van de Markt een Z-bocht, in 1926 wordt deze weggewerkt.

Het plein wordt ten noorden van de Esenstraat/ Staatsbaan gemarkeerd door de Sint-Dionysiuskerk. Ook het voormalige gemeentehuis is erg beeldbepalend (zie Zarrenplein nummer 1). Nummer 9/ Staatsbaan: hoekpand en herberg "SINT-ELOOI" zie opschrift, volgens het kadaster heropgebouwd in 1923, aangepast in 1936 wegens de aanleg van de Staatsbaan. Het gecementeerde parement met schijnvoegen wijst echter mogelijk op een gedeeltelijk bewaring van een vooroorlogs parement. Typerende afgeschuinde traveeën, rechthoekige muuropeningen in een geriemde omlijsting met sluitsteen, vernieuwd houtwerk, puilijsten met geometrisch motief. Voorts recent appartementsbouw. Aan het doodlopend stukje straat, twee lage arbeidershuizen (zie Zarrenplein nummers 3-4).

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Zarren, 1923/13.
  • DEMAREE J., Een kwarteeuw Zarren. 1900-1925, Sint-Andries, 2002, p. 5-6, 10, 31, 34-35, 40, 50, 66, 74-75, 79-80, 84-87.
  • DEMAREE J., Oorlog in de Belgique. Het oorlogsdagboek van Felicien Vanhove uit Zarren, 1914-1917, Koksijde, 2000, p. 50 (iconografie).
  • WERBROUCK M., Oude en nieuwe straten te Kortemark na de fusies, s.l., 1978, p. 58.

Bron: BAERT S. & VANNESTE P. in samenwerking met CREYF S., DEVOOGHT K., GHERARDTS F. & MOEYKENS S. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Kortemark, Deel I: Deelgemeenten Kortemark en Handzame, Deel II: Deelgemeenten Werken en Zarren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL40, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Baert, Sofie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis uit de wederopbouwperiode

  • Omvat
    Gemeentehuis van Zarren

  • Omvat
    Lage dorpswoningen

  • Is deel van
    Zarren


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Zarrenplein [online], https://id.erfgoed.net/themas/13011 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.