Geografisch thema

Rozebeeksestraat

ID
13147
URI
https://id.erfgoed.net/themas/13147

Beschrijving

Weg die in het centrum start als het verlengde van de Kasteelstraat en tot aan de Heirweg in het oosten van de gemeente loopt, onderweg de Rijksweg en de spoorlijn kruisend. Vermeld in 1784 als "straete commende van Roosebeke naer Lendelede". Wordt op de Atlas der Buurtwegen (1847) aangeduid als "Oostrozebekestraat", vanaf 1978 "Rozebeeksestraat" genoemd. In het eerste decennium van de 20ste eeuw wordt de straat verhard met grind, en rond het midden van de 20ste eeuw geasfalteerd.

In 1430 wordt "eene molenwech" vermeld, wat duidt op het bestaan van een molen op Lendeleeds grondgebied. De "Plaatsemolen", soms ook "Oost Lendelé meulen" genoemd, is gelegen binnen de dorpsheerlijkheid en situeerde zich langs de Rozebeeksestraat (zuidzijde, ter hoogte van nummer  34). De open staakmolen werd gebruikt als korenmolen. De molen wordt vermeld in de Twintigste Penningcohieren uit 1571, en in 1700 omschreven als: "eenen cooren windtmeulen met syne toebehoorten, huijs ende scheuren gestaan inde selve prochie van Lendelede, wat oost van de Kercke". In 1803 is de molen nog steeds eigendom van de laatste heer van Lendelede, baron de la Grange. In 1877 wordt de Plaatsemolen afgebroken.

Reeds in 1883 (kaart Institut Cartographique Militaire) stond ter hoogte van nummer 34 een kruisbeeld, het "Plaatsemolenkruis" of "Gheysens' Kruis". Het gietijzeren kruis geplaatst op een pijler van het tuinmuurtje van nummer 34 verdween circa 1960-1962, wellicht samen met de afbraak van de woning. Ook ter hoogte van nummer 76 bevond zich eertijds een kruis, het "Vermeersch' Kruis", aangebracht tegen een stalgevel langs straatzijde. Het kruisbeeld werd nog niet aangeduid op de kaart van het Institut Cartographique Militaire (einde 19de eeuw) en verdween bij de aanleg van de Rijksweg in 1962. Er wordt op bovengenoemde kaart tevens een kapel afgebeeld op de kruising met de spoorlijn, ter hoogte van nummer 123, thans verdwenen. In 1928 werd ter hoogte van nummer 59 een roterij ("roterij Verbeke") opgericht. Ter hoogte van nummer 3 ontstond in 1930 cinema "Concordia", die bleef bestaan tot het begin van de jaren 1970 (zie Kasteelstraat).

Straat met voornamelijk woon- en agrarische functie. Op historische kaarten komt verspreide hoevebebouwing voor tussen de Meikapelstraat en de Heirweg, onder meer ter hoogte van nummer 123, zie tiendboek van de heerlijkheid Schardauwe uit 1724. Nummer 125, hoeve "Ten Aerde", diepergelegen hoeve afgebeeld op de Atlas der Buurtwegen (1847), bakstenen volumes onder zadeldaken, met vernieuwd woonhuis en haaks daarop georiënteerde stal en schuur.

Verspreid over de straat komen enkele eenlaagswoningen onder zadeldak voor, waarvan sommige reeds afgebeeld staan op de Atlas der Buurtwegen (1847). Nummer 139, diepergeleger volume in vervallen staat (leegstaand), met getoogde muuropeningen waarin schuiframen en luiken. Nummers 75-79, schuin op de rooilijn gesitueerde driewoonst waarvan nummers 77-79 teruggaan tot de eerste helft van de 19de eeuw (Atlas der Buurtwegen, 1847). Nummer 77 voorzien van getoogde muuropeningen en bewaard schrijnwerk. Nummer 75 verbouwd, nummer 79 vervangen door nieuwbouw. Nummer 49, schuin tegenover de straat gesitueerde achteruitgelegen woning, voorzien van nieuwe bepleistering met voegwerkimitatie, rechthoekige muuropeningen. Vrijstaande eenlaagswoningen uit het begin van de 20ste eeuw treft men onder meer aan bij nummers 36 en 53, beide gekenmerkt door getrapt baksteenfries onder de gootlijst. Getoogde muuropeningen, bij nummer 36 gemarkeerd door natuurstenen hoek- en sluitstenen waarin apart hedendaags schrijnwerk, bij nummer 53 oorspronkelijk onder druiplijst, thans gedicht en vervangen door rechthoekige muuropeningen. Natuurstenen banden en industriële ankers bij nummer 36, nummer 53 witgekalkt op bruine plint. Beide met aangebouwde garage onder lagere nok. Nummer 36 werd volgens kadaster circa 1914 gebouwd door landbouwers Pieter Neyrinck en Karel Hanson.

Tevens enkele clusters werkmanshuisjes van voornamelijk twee bouwlagen onder pannen zadeldak, onder meer nummers 61-67, schuin tegenover de straat gesitueerd, oorspronkelijk met getoogde openingen en overhoekse muizentandfries boven de eerste bouwlaag, zoals bewaard bij nummers 61-63, thans omgebouwd tot één woning. Nummer 65 vervangen door eenlaagswoning onder mansardedak, nummer 67 bepleisterd, met vergrote muuropening in de eerste bouwlaag. Nummers 105-119, alle verbouwd en voorzien van nieuw parement.

Huidig straatbeeld grotendeels getypeerd door woningen van twee bouwlagen onder zadeldak, daterend uit het tweede en derde kwart van de 20ste eeuw, nabij het centrum voornamelijk rijbebouwing, verderaf hoofdzakelijk vrijstaand en halfopen. Nummer 42, enkelhuis van twee traveeën met nieuw parement, bewaard schrijnwerk in de eerste bouwlaag. Nummers 106-108, samenstel van twee enkelhuizen van twee bouwlagen en garage, oorspronkelijk opgebouwd in spiegelbeeld en onder langs beide zijden laag afhellend schilddak. Nummer 108 volledig verbouwd, nummer 106 met bewaard parement verlevendigd door witbakstenen banden, met doorlopende lateien boven de rechte muuropeningen en gevelritmering in de vorm van lisenen. Nieuw schrijnwerk.

Vanaf de Beukenlaan enkele vrijstaande eengezinswoningen in tuin uit het derde en vierde kwart van de 20ste eeuw.

Getuigen van voormalige industriële activiteit vindt men op nummer 54 (zie verder) en achter nummer 59 waar voorheen een roterij gelegen was, die in 1941 beschikte over drie rootkamers.

  • Archief Roger Vandewalle.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Lendelede, 1914/12.
  • Rijksarchief Gent, Fonds de Ghellinck De Vaernewijck. Supplement, nr. 324: Tiendboek van de heerlijkheid Schardauwe, 1724.
  • Rijksarchief Kortrijk, Aanwinsten, VI, nr. 5483: Renteboek Steurenambacht, 1784.
  • DELAERE J., 75 Lendeleedse straatnamen, in Lethae, nr. 14, 1995, p. 25.
  • DELAERE J., Geschiedenis van Lendelede tot 2000, Kortrijk, 2000, p. 291, 346, 481, 491.
  • Onze vlasvezelbereidingsnijverheid. Jaarboek 1941. Textielcentrale, Kortrijk, 1941, p. 238.

Bron: SANTY P. & DEVOOGHT K. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Lendelede, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL41, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Santy, Pieter; Devooght, Kristien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Dorpswoning van 1932

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve Cleen Diestvelt

  • Omvat
    Hoevesite

  • Omvat
    Onze-Lieve-Vrouw van Fatimakapel van 1948

  • Omvat
    Tweegezinswoning van 1932

  • Is deel van
    Lendelede

Bekijk gerelateerde erfgoedobjecten


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Rozebeeksestraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/13147 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.