Kempische gemeente gelegen op een twintigtal kilometer ten oosten van Antwerpen; bewaard landelijk karakter met loof- en dennenbossen afgewisseld met akkergronden en weilanden; 3231 inwoners in 1976, oppervlakte van 1181 hectare.

Waarschijnlijk groeide het dorp rond de vestiging van een hoofdrechtbank die reeds bestond in de 12de eeuw en een oudere Karolingische gouwbank opvolgde. Het grootste deel van de provincie Antwerpen en een deel van de Nederlandse provincie Noord-Brabant tot bij Breda behoorde tot het rechtsgebied van de rechtbank van Zandhoven. Tijdens het Franse regime (13 augustus 1795) werd de aloude rechtbank vervangen door een vredegerecht. Zandhoven was een Vrijheid, die tot op het einde van het ancien regime bij de hertogelijke domeinen hoorde.

Landelijke gemeente met een dorpskern gesitueerd aan de heirweg Bavai-Utrecht; rond het dorpsplein met lindeboom, oude dorpspomp en oorlogsmonument resten nog de oude dekenij en de afspanning Sint-Christoffel. Opvallend zijn het neoclassicistische gemeentehuis en vredegerecht en het imposante neo-renaissancistische herenhuis van 1892. Verder burgerhuizen uit de tweede helft van de 19de eeuw; drie à vijf traveeën en twee verdiepingen, meestal met neoclassicistische deuromlijstingen en lage arbeidershuisjes van drie tot vijf traveeën onder pannen zadeldaken met rechthoekige muuropeningen. Voorts in de dorpskern moderne woonhuizen van twee bouwlagen, onder meer ten zuiden van de kerk de recente verkaveling zogenaamd "De Linden".

Rond de dorpskern landbouwgebied met verspreide hoeven waarvan vele vernieuwd, doch met oudere kern.

Kastelen (Hof van Bautersem, Hof van Liere) en vele landhuizen uit de tweede helft van de 19de eeuw, doch overwegend uit het derde kwart van de 20ste eeuw gelegen temidden van loof- en dennenbossen.