Geografisch thema

Genoelselderen

ID
13802
URI
https://id.erfgoed.net/themas/13802

Beschrijving

Klein kerndorp, met landbouwers- (graanteelt, thans ook suikerbieten- en fruitteelt) en woonforenzenbevolking.

Oudste bewoningssporen uit de Romeinse periode (een Romeinse tumulus achter het kasteel, sporen van een Romeinse villa en centuratio); de antieke weg Tongeren-Nijmegen doorkruist het grondgebied.

Vormde waarschijnlijk oorspronkelijk één domein met 's Herenelderen, het zogenaamde Aldor, reeds in de 12de-13de eeuw gesplitst. Genoelselderen wordt, naar de plaatselijke heer, Godenoel van Elderen (vermeld in 1265), Elderis Godenoli genoemd. De Loonse heerlijkheid gaat in 1366 naar het prinsbisdom Luik over. Ze blijft tot 1718 in bezit van de familie van Elderen. De latere prinsbisschop Jan Lodewijk van Elderen ziet in 1678 af van zijn heerlijke rechten, die daarna in bezit van de familie d'Oyembrugge en vervolgens de Borchgrave (1754) komen.

De schepenbank sprak Loons recht en ressorteerde onder het oppergerecht van Vliermaal.

In de 16de eeuw bevonden zich op het grondgebied een aantal cijnshoven: het Sint-Andrieshof en het Sint-Stevenshof, beide eigendom van de heer, en het Onze-Lieve-Vrouwenhof, eigendom van het Tongerse Onze-Lieve-Vrouwekapittel.

De heer van Genoelselderen bezat het patronaatsrecht en de tienden van de Sint-Martinusparochie, die in 1805 bij Membruggen werd gevoegd, doch in 1834 weer zelfstandig werd.

In 1678 en 1747 (inkwartieringen vóór en na de slag van Lafelt) had het dorp te lijden van plunderende Franse troepen.

In 1970 deel van de fusiegemeente Elderen, die Genoelselderen, 's Herenelderen en Membruggen omvatte. In 1977 werd deze fusie ontbonden: 's Herenelderen werd bij Tongeren gevoegd, Genoelselderen en Membruggen bij Riemst.

Oppervlakte: 252 hectare. Aantal inwoners (1970): 495.

  • BAUWENS-LESENNE M., Bibliografisch repertorium van de oudheidkundige vondsten in Limburg, behoudens Tongeren-Koninksem (vanaf de vroegste tijden tot de Noormannen), Brussel, 1968, p.89-90.
  • DE DIJN C.G., Kunst en oudheden in Limburg. Monumentenroutes 1975, St.-Truiden, 1975, p.32.
  • KLOK R.H.J. & BRENDERS F., Reisboek voor Romeins Nederland en België, Haarlem, 1981.
  • PAQUAY J., De Heerlijkheden Elderen, (Bulletin de la Société scientifique et littéraire du Limbourg, 46, 1932, p.8-10).
  • PAQUAY J., Les paroisses de l'ancien concile de Tongres y compris les conciles de Hasselt et Villers-l'Evêque démembrés du même concile, (Bulletin de la Société d'Art et d'Histoire du Diocèse de Liège, 18, 1909, p.129-131).
  • THYS C., Notice historique sur Genoels-Elderen et ses seigneurs, Tongeren, (1869).
  • VAN DOORSLAER A., Repertorium van de begraafplaatsen uit de Romeinse tijd in Noord-Gallië, Brussel, 1964, vol.I, p.130.

Bron: SCHLUSMANS F. met medewerking van VANTHILLO C. 1990: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kantons Riemst - Tongeren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Cluster van hoogstamboomgaarden

  • Omvat
    Gesloten hoeve

  • Omvat
    Gesloten hoeve

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve in U-vorm

  • Omvat
    Hoogstamboomgaard met veekeringshaag

  • Omvat
    Kasteel van Genoelselderen

  • Omvat
    Kasteeldorp Genoelselderen

  • Omvat
    Kasteelhoeve bij Kasteel van Genoelselderen

  • Omvat
    Parochiekerk Sint-Martinus met kerkhof

  • Omvat
    Pastorie van de Sint-Martinusparochie

  • Omvat
    Sint-Apolloniakapel

  • Omvat
    Sint-Jozefkapel

  • Omvat
    Tumulus

  • Is deel van
    Riemst


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Genoelselderen [online], https://id.erfgoed.net/themas/13802 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.