Landbouw- en woonforenzengemeente. Gemeente bestaande uit de drie kerndorpen Zichen, Zussen en Bolder.
Zichen was van oudsher leverancier van mergelsteen, ontgonnen in een aantal groeven, waarvan de belangrijkste de Roosberg, de Drie-dagen-berg en de Waleberg. De mergelwinning is zeer oud, reeds de Romeinen ontgonnen het gesteente. De gangenstelsels klimmen op tot de 14de eeuw. Er is een intensieve mergelontginning van de 16de tot de 18de eeuw, waarna deze sterk afneemt om na de Tweede Wereldoorlog volledig te verdwijnen. Sinds de 20ste eeuw zijn er kampernoeliekwekerijen in de verlaten mergelgroeven; de kampernoelieteelt kende in de eerste helft van de 20ste eeuw een groot succes, doch heeft geleidelijk aan belang ingeboet. In 1958 en in 1967 hadden grote instortingen in dit groevegebied plaats.
De bewoning klimt op tot het neolithicum (bandkeramische vondsten). Uit de Romeinse periode dateren verschillende vondsten en sporen van centuriatio.
Bolder vormde samen met Meer (confer Valmeer) de Loonse heerlijkheid Bolder, sinds de 16de eeuw in het bezit van de familie de Méan, waarvan het kasteel nog bestaat. De schepenbank sprak Loons recht en ging in beroep bij het oppergerecht van Vliermaal. Op het grondgebied lag het laathof van Arenberg, dat in beroep ging bij de Luikse schepenbank.
De gehuchten Zichen en Zussen waren, volgens sommige bronnen oorspronkelijk respectievelijk een Loonse en een Luikse heerlijkheid, later één geheel, volgens andere bronnen één Loonse heerlijkheid. Achtereenvolgens in het bezit van de families van Mopertingen (1357), de la Marck (1364), van Bruyst (1394). In 1505 wordt het gekocht door het Sint-Servaaskapittel van Maastricht. De schepenbank sprak Loons recht en ging in beroep bij de buitenbank van Bilzen.
In 1796 wordt de gemeente Zichen-Zussen-Bolder gevormd. De Sint-Pietersparochie, met kerk te Zichen, had de Sint-Genovevakapel van Zussen als filiaal. Patronaatsrecht en het grootste gedeelte der tienden waren in handen van het Sint-Servaaskapittel van Maastricht.
Oppervlakte: 709 hectare. Aantal inwoners (1990): 2.655.
- BAUWENS-LESENNE M., Bibliografisch repertorium van de oudheidkundige vondsten in Limburg, behoudens Tongeren-Koninksem (vanaf de vroegste tijden tot de Noormannen), Brussel, 1968, p.387-388.
- JONGEN P., Mergel, bouwsteen van de streekgebonden architectuur, onuitgegeven verhandeling, PHIA, Diepenbeek, 1988.
- LENSEN J.P., De Bandkeramische nederzettingen van Vroenhoven-Heukelom en Zichen-Zussen-Bolder, (Limburg, 60, 1981, p.220-240).
- LUX G.V., Bandceramiek in de noord-oosthoek van Haspengouw, (Archeologie, 1964, 1, p.9-10).
- PAQUAY J., De Heerlijkheid Mheer-Bolre, (Jaarboek van het Limburgsch Geschied- en Oudheidkundig Genootschap, 47, 1933, p.125-127).
- PAQUAY J., Zichen, (Limburg, 27, 1935-36, p.123-124).
- VAN WINTERSHOVEN E., Bijdragen tot de geschiedenis van Sichen, (Limburg, 2, 1921, p.201-206).
