Geografisch thema

As

ID
13847
URI
https://id.erfgoed.net/themas/13847

Beschrijving

Eerste vermelding "Asch" in 1140. Kempisch laagplateau aan de bronnen van de Bosbeek (jongere benaming voor Asbeek en Oeter). Neolithische nederzetting tussen "Aan de Klaverberg" en "Dijkzee" en Merovingische begraafplaats wijzen op vroege bewoning (opgravingen 1935-1936).

Gemeente gelegen op kruispunt der wegen Hasselt-Maaseik en Maastricht, Bilzen-Kempen. Dorpscentrum (straatdorp) ontstaan aan de aftakking der beide wegen naar Maasvallei (Stokkem).

Loonse gemeente in het bezit van de Luikse Bisschopstafel. Na 1753 met Niel als pandleen afgestaan aan baron de Roosen, in 1773 aan zijn schoonzoon G.A. Saeren. Schepenbank afhangend van Stokkem: twee bestuurseenheden (Dorp en Heide) vertegenwoordigd door twee burgemeesters.

Parochie van het bisdom Luik, aartsdekenaat Haspengouw, tot 1559 dekenaat Tongeren, daarna dekenaat Hasselt. Begevingsrecht toegekend aan de abdij van Munsterbilzen met thans verdwenen cijnshof (Sint-Amorshof) op Oeleinde.

Oud dorpscentrum aan de weg naar Maastricht; gaaf bewaard straatdorp met centraal ten noorden van de weg de Sint-Aldegondiskerk op terpvormige ophoping; opvallende inplanting van langgestrekte hoeven met nok loodrecht ten opzichte van de straat, vrijwel alle versteend tijdens de 19de eeuw met behulp van veldkeien. Tijdens de 20ste eeuw evolueerde het gehucht Oeleinde tot nieuw dorpscentrum met nieuwe parochiekerk; oorspronkelijk lagen de hoeven er tot de 19de eeuw aan de oostelijke zijde der baan Bree-Bilzen, Genk. Het gehucht Zevenhuizen of Op de Heide was tot de 20ste eeuw een geïsoleerde ontginning op de heide; thans uitgebreid met nieuwe woonwijken in de onmiddellijke nabijheid van het Genks koolmijnengebied. Ook ten noorden en ten zuiden van het dorp ging de landbouw- en heidegrond volledig verloren deels door dennenaanplantingen, deels door de sterk oprukkende woningbouw ten gevolge van de inwijking van arbeiders uit het Genkse industriegebied.

Sinds 1970 is Niel bij As gevoegd. Oppervlakte (1970): 1.477 hectaren. Inwoners: 5.978 (1976).

  • MOLEMANS J.-PAULISSEN E., AS in het verleden, As, 1976.

Bron: SCHLUSMANS F. met medewerking van GYSELINCK J., LINTERS A., WISSELS R., BUYLE M. & DE GRAEVE M.-C. 1981: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Hasselt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 6n1 (A-Ha), Brussel - Gent.
Auteurs: Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Afspanning Huveners

  • Omvat
    Boerenburgerhuis

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Breeërweg

  • Omvat
    Groeve Hermans

  • Omvat
    Hakhoutstoven van wintereik op de Klaverberg

  • Omvat
    Hoeve met boerenburgerhuis

  • Omvat
    Hoeve met losstaande bestanddelen

  • Omvat
    Kapel

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve van 1867

  • Omvat
    Militaire vliegschool en later kinderkolonie

  • Omvat
    Oorlogsmonument ontworpen door J. Reumers

  • Omvat
    Parochiekerk Sint-Aldegondis met kerkhof

  • Omvat
    Parochiekerk Sint-Theresia van 1950

  • Omvat
    Sint-Hubertuskapel

  • Omvat
    Station As

  • Omvat
    Tuinwijk Terheide

  • Omvat
    Watermolen 't Mieleke

  • Omvat
    Watermolen Oude Theunissenmolen

  • Is deel van
    As


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: As [online], https://id.erfgoed.net/themas/13847 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.