Paal, poel of moeras, of van het Latijnse palus, paal, paalwerk, grens (gelegen op de Romeinse heerbaan Diest-Peer).
Gelegen aan het Albertkanaal in de zuidelijke Kempen; het zuidelijke deel sluit aan bij het heuvelachtig reliëf van het Hageland, het zuidoosten wordt begrensd door de vallei van de Zwarte Beek, het noordwesten door de brede moerassige depressie van de Winterbeek; de bodems in het heuvelland bestaan uit droge zandgrond, de valleien der beken uit natte zand- tot lemige zandgrond.
Paal was eertijds een gehucht ("de Buiting") van het erfleen Beringen (zie Beringen).
De parochie werd opgericht in 1702, de pastoor van Beringen had er het begevingsrecht.
In 1802 werd het een afzonderlijke gemeente. Sinds 1976 opnieuw gefusioneerd met Beringen.
Voor de aanleg van de huidige verbinding Diest-Beringen (1847) liep de steenweg naar Diest via de Heldenlaan, Rode Kruisstraat, Windmolenstraat en Oude Baan waar hij aansloot op de Paalse straat. Vanop de Markt vertrok de steenweg naar Beverlo en de steenweg naar Meldert.
Aanvankelijk een straatdorp aan de oude en nieuwe verbindingsweg Diest-Beringen, evolueerde Paal van een landelijke- naar een forensengemeente, eerst door de steenkoolontginning van Beringen-Mijn, later door de aanwezigheid van het industrieterrein Kwaadmechelen-Tessenderlo bij de autoweg E 39; momenteel wordt een nieuw industrieterrein aangelegd ten oosten van de E 39.
Nieuwe woonwijken ontstonden voornamelijk ten zuiden van het straatdorp, terwijl ook de vroegere gehuchten tot wooncentra evolueerden, met als belangrijkste woonkern het gehucht Tervant. Vanaf circa 1860 werd langsheen de Winterbeek, tot circa 1920, voornamelijk onder leiding van de familie Christiaens uit Beringen, oer ontgonnen. Deze uitgegraven gebieden werden recentelijk opgespoten.
SCHOUTEDEN, W., Beringen, vroeger en nu, Beringen, sine date.
Bron: SCHLUSMANS F. met medewerking van GYSELINCK J., LINTERS A., WISSELS R., BUYLE M. & DE GRAEVE M.-C. 1981: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Hasselt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 6n1 (A-Ha), Brussel - Gent. Auteurs: Schlusmans, Frieda Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Aanvullende informatie
Meer informatie over de geschiedenis van Paal is te vinden in volgende publicaties:
BROCKMANS C. 1978: Van Buiting tot Paal, Beringen.
BROCKMANS C. 1986: Beringen, Stad en Buitingen, Beringen.
LUYTEN A. 2008: Bekende Palenaren, deel 1, Beringen.
LUYTEN A. & M. DIEPVENS 2011: Bekende Palenaren, deel 2, Beringen.
Informatie verkregen van Alex Van Roosbroeck (februari 2021).