Geografisch thema

Paal

ID
13852
URI
https://id.erfgoed.net/themas/13852

Beschrijving

Paal, poel of moeras, of van het Latijnse palus, paal, paalwerk, grens (gelegen op de Romeinse heerbaan Diest-Peer).

Gelegen aan het Albertkanaal in de zuidelijke Kempen; het zuidelijke deel sluit aan bij het heuvelachtig reliëf van het Hageland, het zuidoosten wordt begrensd door de vallei van de Zwarte Beek, het noordwesten door de brede moerassige depressie van de Winterbeek; de bodems in het heuvelland bestaan uit droge zandgrond, de valleien der beken uit natte zand- tot lemige zandgrond.

Paal was eertijds een gehucht ("de Buiting") van het erfleen Beringen (zie Beringen).

De parochie werd opgericht in 1702, de pastoor van Beringen had er het begevingsrecht.

In 1802 werd het een afzonderlijke gemeente. Sinds 1976 opnieuw gefusioneerd met Beringen.

Voor de aanleg van de huidige verbinding Diest-Beringen (1847) liep de steenweg naar Diest via de Heldenlaan, Rode Kruisstraat, Windmolenstraat en Oude Baan waar hij aansloot op de Paalse straat. Vanop de Markt vertrok de steenweg naar Beverlo en de steenweg naar Meldert.

Aanvankelijk een straatdorp aan de oude en nieuwe verbindingsweg Diest-Beringen, evolueerde Paal van een landelijke- naar een forensengemeente, eerst door de steenkoolontginning van Beringen-Mijn, later door de aanwezigheid van het industrieterrein Kwaadmechelen-Tessenderlo bij de autoweg E 39; momenteel wordt een nieuw industrieterrein aangelegd ten oosten van de E 39.

Nieuwe woonwijken ontstonden voornamelijk ten zuiden van het straatdorp, terwijl ook de vroegere gehuchten tot wooncentra evolueerden, met als belangrijkste woonkern het gehucht Tervant. Vanaf circa 1860 werd langsheen de Winterbeek, tot circa 1920, voornamelijk onder leiding van de familie Christiaens uit Beringen, oer ontgonnen. Deze uitgegraven gebieden werden recentelijk opgespoten.

  • SCHOUTEDEN, W., Beringen, vroeger en nu, Beringen, sine date.

Bron: SCHLUSMANS F. met medewerking van GYSELINCK J., LINTERS A., WISSELS R., BUYLE M. & DE GRAEVE M.-C. 1981: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Hasselt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 6n1 (A-Ha), Brussel - Gent.
Auteurs: Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Meer informatie over de geschiedenis van Paal is te vinden in volgende publicaties:

  • BROCKMANS C. 1978: Van Buiting tot Paal, Beringen.
  • BROCKMANS C. 1986: Beringen, Stad en Buitingen, Beringen.
  • LUYTEN A. 2008: Bekende Palenaren, deel 1, Beringen.
  • LUYTEN A. & M. DIEPVENS 2011: Bekende Palenaren, deel 2, Beringen.
  • Informatie verkregen van Alex Van Roosbroeck (februari 2021).
Auteurs : Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Omvat
    Dorpscafé

  • Omvat
    Dorpswoning met dwarsschuur

  • Omvat
    Dorpswoning, hoekhuis

  • Omvat
    Gemeentehuis van Paal

  • Omvat
    Hoekhuis

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve van 1887

  • Omvat
    Opgaande Zomereik als hoekboom

  • Omvat
    Oude tuinsite

  • Omvat
    Oude tuinsite

  • Omvat
    Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw-Onbevlekt-Ontvangen

  • Omvat
    Parochiekerk Sint-Jan-de-Doper

  • Omvat
    Sociale woningen van 1956-1957

  • Omvat
    Steenkoolmijn van Beringen

  • Omvat
    Vervallen hoeve

  • Omvat
    Watermolen Gestelse molen

  • Omvat
    Wegkapelletje

  • Omvat
    Woning, dubbelhuis

  • Is deel van
    Beringen

Bekijk gerelateerde erfgoedobjecten


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Paal [online], https://id.erfgoed.net/themas/13852 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.