Inleiding

Het gehucht Sledderlo ligt ten zuidoosten van het stadscentrum van Genk, ten oosten van de oosterring en dicht bij de rechteroever van het Albertkanaal. Van de middeleeuwen tot het einde van de 18de eeuw vormde het samen met het meer noordoostelijk gelegen T"rboekt een van de zes gehuchten of heerwagens van Genk. Deze vormden zes administratieve eenheden met een eigen “burgemeester"; De parochiekerk bevond zich echter in Genk, waardoor het “dorp” een centraliserende rol speelde

Historiek

Sledderlo duikt reeds op in het grondbelastingregister van 1345, waarin voor het gehucht 17 cijnsplichtigen vermeld staan. In die tijd maakten de zes gehuchten van Genk deel uit van het Prinsbisdom Luik. Ook de huidige straatnamen Sledderloweg en Koebaan duiken reeds in de late middeleeuwen op.

Tot in 1934, toen hij onderbroken werd door de aanleg van het Albertkanaal, vormde de Sledderloweg (die ter hoogte van het oude gehucht gewoon "Sledderlo" heet) de belangrijkste verbinding naar Munsterbilzen en van daaruit verder naar Bilzen, Tongeren en Luik. Het belang van deze verkeersas blijkt ook uit het feit dat de gemeente Genk in 1850 de toelating verkreeg om er een tolkantoor met bareel te houden. De weg was zodanig gefrequenteerd dat hij in 1907 bij Koninklijk Besluit verklaard werd tot "Weg van groot verkeer".

Op het einde van de 18de eeuw bestond de bebouwing grotendeels uit hoevegebouwen, zowel in de vorm van vierkants- als langgevelhoeves. De Ferrariskaart (1771-1778) toont schaarse bebouwing ter hoogte van het kruispunt Sledderlo – Koebaan en een enkele vierkantshoeve verder zuidelijk. In het noordwesten is een kleine kapel getekend. Het gebied tussen de gehuchten Sledderlo en Terboekt wordt gekenmerkt door deels omhaagde velden, het geheel wordt omgeven door uitgestrekt heidelandschap. Ten zuiden bevinden zich talrijke door beken verbonden vijvers.

Alle bebouwing bevond zich in deze periode langs de hoofdverkeersas; de zijwegen, waarschijnlijk deels holle wegen, dienden enkel als toegangswegen tot de velden en de heide.

In de eerste helft van de 19de eeuw blijkt de bebouwing nagenoeg ongewijzigd, met een beperkte uitbreiding langs de oostelijke dwarswegen, Koebaan en Tichterweg. De concentratie van de bebouwing langs de hoofdas Sledderlo(weg) blijft bestaan. Op de kruising van Sledderlo en Trichterweg ontstaat een driehoekig dorpsplein, waar in 1954 de Sint-Jozefskerk zou gebouwd worden. Aan de andere zijde van de baan Sledderlo is op het primitief kadasterplan (rond 1840) een klein gebouw met vermelding "kapel" getekend.

Als aard van de percelen werd door het kadaster op dat moment vooral "bouwland geregistreerd, rond de bebouwde percelen ook "boomgaard" of "tuin". Tevens ook enkele percelen "bosch", "(schaaps)weide" of "struwelen". Eigenaars waren lokale landbouwersfamilies, die bijna allen ook in Sledderlo woonden. De oorspronkelijke aanwijzende tabel vermeldt één "winkelier", Gerard Winters, eigenaar van een huis aan de zuidoostzijde van het dorpsplein. Dit huis zou in 1850 als tolkantoor met bareel hebben gediend.

Door de aanleg van het Albertkanaal in de jaren 1930 kende de landbouwactiviteit in het tot dan toe bijna uitsluitend agrarische gehucht een eerste daling. Deze ontwikkeling zette zich voort na de Tweede Wereldoorlog met de industrialisering van Genk-Zuid vanaf 1957, toen zich in Sledderlo twee grote metaalverwerkende bedrijven vestigden. De toen verwachte bevolkingsgroei was aanleiding voor het gemeentebestuur om in 1963 het ontwerp van een satellietstad in opdracht te geven. De socialewoningbouwmaatschappij Nieuw Dak bouwde in 1972 de eerste woningen in Nieuw-Sledderlo ten zuidoosten van het oude gehucht.

Beschrijving

Restanten van de oorspronkelijke rurale kern van het gehucht in de vorm van tot woning verbouwde langgevelhoeves liggen verspreid in het noordelijke en zuidelijke deel van het gehucht langs de centrale as Sledderlo. Een typerend maar sterk vervallen voorbeeld is Koebaan 1 waar het oorspronkelijke woonstalvolume nog naast het nieuwe woonhuis uit 1911 bewaard en goed leesbaar is gebleven. Dit is ook bij Sledderlo 38 het geval, hier werden de gebouwen recent gerenoveerd.

Aan de hoeves Trichterweg 5 en Sledderlo 48 werd in het begin van de 20ste eeuw aan de straatzijde een nieuw woonhuis toegevoegd, hierachter zijn nog oude woon- of stalvolumes bewaard. Dit is ook bij de sterk verbouwde hoeve Sledderlo 21 het geval. De langgevelhoeve Sledderlo 49 werd recent gesloopt.

In het zuidelijke deel van het oude gehucht, aan de kruising van Sledderlo met de Trichterweg, bevindt zich het dorpsplein met de in 1954 gebouwde Sint-Jozefskerk, die de in 1921/1922 gebouwde eerste kapel vervangt.

Het huidige bebouwingspatroon is vooral een gevolg van de verkaveling van het gebied rond het oude gehucht in de jaren 1990. Het straatbeeld wordt gedomineerd door deze recente bebouwing, de hoeves met oude kern gaan hiertussen visueel verloren. Hierdoor is het vroegere landelijke karakter nog amper leesbaar.