Zeer oud gehucht, samen met Schuurhoven de oudste wooneenheid buiten de wallen. Het omwalde gehucht Nieuwenhuyzen lag het dichtst bij de stadswallen; in 1382 vestigen zich hier de uit Leuven verbannen wevers; zij voorzien de reeds bestaande wallen van een muur en een poort. De grootste uitbreiding kent het gehucht in de 15de eeuw, door het verkeer uit de richting Namen; in het midden der 15de eeuw wordt hier de Sint-Pieter-en-Pauluskerk gebouwd, die rond het midden der 16de eeuw reeds in puin is gevallen en verdwijnt. De naam Nieuwenhuyzen verdwijnt in dezelfde periode.
Het gehucht Zerkingen concentreerde zich rondom de Sint-Niklaaskapel; in de naam leeft de oude naam van de stad, Sarchinium, voort; in de 12de eeuw wordt de Sint-Niklaaskapel omgebouwd tot kerk. In 1572 neemt de Sint-Niklaaskerk de parochiale diensten van de vervallen Sint-Pieter-en-Pauluskerk van Nieuwenhuyzen over; langzamerhand wordt de naam van de kerk vervangen door de naam Sint-Pieterskerk, en door samensmelting van de gehuchten Nieuwenhuyzen en Zerkingen ontstaat de Sint-Pietersparochie. Beide gehuchten, gelegen aan de Naamsesteenweg, zijn thans volledig in de stadsuitbreiding opgenomen.
Bron: SCHLUSMANS F. met medewerking van GYSELINCK J., LINTERS A., WISSELS R., BUYLE M. & DE GRAEVE M.-C. 1981: Inventaris van het cultuurbezit in Belgiƫ, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Hasselt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 6n2 (He-Z), Brussel - Gent. Auteurs: Schlusmans, Frieda Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Nieuwenhuyzen-Zerkingen [online], https://id.erfgoed.net/themas/13913 (geraadpleegd op ).