Gemeente op het Zuid-Kempisch Laagplateau; droge tot natte zandgronden (vennen en vijvers bij Laam-, Rooster-, en Slangbeek).

Neolithische en Romeinse vondsten op Holsteen en Weyveheide. Vermeld in 1336 als Zonuwe. Eertijds deel van de Heerlijkheid Vogelzang (zie Zolder). Eeuwenlang geschillen tussen Zonhoven, Genk en Hasselt over de grenzen van de Grote Heide, ondanks de grens- of paalstenen door de prins-bisschop van Luik geplaatst.

Schepenbank met Loonse jurisdictie, in beroep bij het Hof van Vliermaal. Parochie: reeds bijkerk van Hasselt tijdens 8ste eeuw; in het eerste kwart van de 12de eeuw zelfstandige parochie: begevings- en tiendrecht verdeeld tussen de abdis van Herkenrode en de pastoor van Hasselt. Tot 1589 afhankelijk van de dekenij Tongeren, daarna van de dekenij Hasselt.

Straatdorp, eertijds gelegen aan de baan Hasselt - 's Hertogenbosch, thans gedeeltelijk van het verkeer ontlast door de westring die de oude baan vervangt. Centraal, driehoekig dorpsplein met Sint-Quintinuskerk en voormalig gemeentehuis. Eertijds verdere woonconcentratie aan de weg op Genk, uitkomend op het dorpsplein. In het dorpscentrum voornamelijk recente woningbouw op enkele huizen uit de 18de en 19de eeuw na. Rond de dorpskern, de verschillende gehuchten. In dit waterrijk gebied talrijke schansen: Vrancke- of Donckse Schans ten zuidwesten, Nieuwe Schans ten westen, Colveren-Schans ten noordwesten, en de goed bewaarde Molenschans ten zuidoosten.

Vrijwel al deze schansen dienen thans als visvijvers (belangrijke viskwekerijen ten westen op het gehucht Halvenweg). Aanvankelijk landbouwgemeente met het lakenweven als huisnijverheid tijdens de 16de en 17de eeuw; thans geëvolueerd tot forenzengemeente door ontginning der steenkoolmijnen en industriële inplantingen in de buurgemeenten Houthalen en Genk, vandaar de verdere bebouwing der gehuchten Oppelsen en Ter Molen waar ook een zuivelbedrijf gevestigd werd.

Het meest recent zijn de nieuwe woonwijken in het gehucht Beverzak, op de grens met Hasselt. De langgestrekte vakwerkhoeven van het Kempisch type komen thans ten gevolge de intensieve nieuwe bouw nog slechts sporadisch voor. Oppervlakte: 3.800 ha. Inwonersaantal (1976): 15.147.