Geografisch thema

Houtem

ID
13973
URI
https://id.erfgoed.net/themas/13973

Beschrijving

Grensgemeente van 2741 ha en 1006 inwoners (1973) gelegen op de grens tussen de Zeepolders en Zandlemig-Vlaanderen, aan het kanaal Veurne-Sint-Winoksbergen, ten zuiden van de Ringsloot met ten noorden De Moeren. De dorpskom ligt op 6 à 7 meter hoogte, op de rand van beide streken. Vlak en grachtenrijk poldergebied, zie Houtgracht, Wallebeek en Kontergracht; behorend tot de Oudlandpolders gekenmerkt door een typisch microreliëf: natte polderkommen en droge hogere kreekruggen. Licht golvende Zandleemstreek met natte en vruchtbare licht-zandleem- en zandleembodems. Sinds 1976 fusiegemeente van Veurne. Enig uitgaande pendel, doch in hoofdzaak landbouwgemeente. De gemiddelde grootte van de landbouwbedrijven bedraagt 13,4 ha.

Oudste vermelding in 1187 als Houthem, in 1220 als Houtheem, etymologische betekenis: woning of nederzetting in of bij het bos. Volgens de keure van 1240, parochie van de Noordvierschaar van de kasselrij Veurne. Vanaf 1144, altaar onder patronaat van de Veurnese Sint-Niklaasabdij; vervolgens, bouw van refugium nodig voor de eerder hoge monnikenbezetting tengevolge de landerijen van de abdij alhier. In 1588, grotendeels verwoesting door de Fransen van het refugehuis; echter heropgebouwd in de 17de eeuw en thans pastorie. I-vormige dorpskom met als blikvanger de ten noordwesten ingeplante parochiekerk met omringend kerkhof afgezoomd met bomen, pastorie ten zuiden, 19de-eeuwse hoeve ten westen, naast kleinere burgerhuizen met lijstgevels, en enigszins storende 20ste-eeuws schoolgebouw ten noorden (Kerkhoek). Lintbebouwing uit de 19de en de 20ste eeuw in Dorpsstraat en Westmolenstraat. Nieuwe bouw ten zuidoosten, aan de Sacramentstraat en Nieuwstraat. In nabijheid van dorpskom enkele kleine concentraties van voornamelijk recent aangepaste 19de-eeuwse arbeiderswoningen. Landelijke wijken zogenaamd "Westmoerhoek", "Schipperiehoek", "Kleinen 't Moertje", Elzentap", "Dodeman Hoek" en "Goemoet Hoek" waarvan officiële straatbenamingen zijn afgeleid. Verspreide hoevebouw, voornamelijk met losse bestanddelen en resten of sporen van voormalige omwalling.

Aanduiding op Ferrariskaart (1771-1778) van twee houten windmolens respectievelijk ten westen en ten oosten van de dorpskom, zie huidige straatbenamingen van Westmolenstraat, Molenwalstraat en Oostmolenstraat; in 1953, overbrenging van de zogenaamde "Lootvoetmolen" naar Koksijde-Bad en aldaar thans zogenaamd "Zuidabdijmolen".

  • BIJNENS B., Grensfietsroute, nummer 3, Koksijde, 1975, p. 44-47.
  • VAN BUGGENHOUT J., Geschiedenis van onze 'parochies Houtem, in Bachte de Kupe, XXII, 2, 1980, p. 29-36.

Bron: DELEPIERE A.-M. & LION M. met medewerking van HUYS M. 1982: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Veurne, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 8n, Brussel - Gent.
Auteurs: Delepiere, Anne Marie; Lion, Mimi
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Afspanning Au rendez-vous des chasseurs

  • Omvat
    Arbeiderswoningen

  • Omvat
    Arbeiderswoningen

  • Omvat
    Boerenarbeidershuis

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Dorpskom Houtem

  • Omvat
    Dorpsstraat

  • Omvat
    Elzentapstraat

  • Omvat
    Herberg In De Doode Mannen

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve Die Blauwlandouwe

  • Omvat
    Hoeve Eikenbrand

  • Omvat
    Hoeve Klangeveurst en Langheveust

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve Oostmolenhuis

  • Omvat
    Hoeve Ten Avondlande

  • Omvat
    Hoevesite met deels bewaarde omwalling

  • Omvat
    Landmanshoeve

  • Omvat
    Molenromp van de Seinemolen

  • Omvat
    Molenwalstraat (Houtem)

  • Omvat
    Oorlogshospitaal Eerste Wereldoorlog

  • Omvat
    Stalgebouw

  • Omvat
    Westhoekduinen, duinen van Cabour, De Moeren en plateau van Izenberge

  • Omvat
    Westmolenstraat

  • Is deel van
    Veurne


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Houtem [online], https://id.erfgoed.net/themas/13973 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.