1856: afdanking garnizoenstad-Nieuwpoort.

1861- 1866: sloping van vestingen; dringende noodzaak aan nieuwe expansiemogelijkheden; opkomst Nieuwpoort-Bad. 1862: Benjamin Crombez eigenaar van alle gronden te Nieuwpoort-Bad. 21 april 1864: oprichting van N.V. "La société anonyme de Nieuport-Bains" door groep vooraanstaanden uit Nieuwpoort; ontstaan van plaatsnaam, toen letterlijk vertaald als "Nieuwpoort-Zeebaden"; verzoek aan Nieuwpoortse stadsbestuur tot stichten van badplaats; met dit doel, schenking van duingrond door Mevr. Wwe Crombez-Lefebvre (Doornik) en toestemming tot oprichten van "Pavillon des Bains" nabij strand. 21 juli 1864: inhuldiging van badplaats en "Pavillon des Bains" (Kurhaus); toelating tot oprichting van zeebadendienst over een lengte van 500 meter westwaarts de havengeul, krachtens K.B. 26 augustus 1864. 1865: bouw van eerste staketsel (verwoest tijdens eerste wereldoorlog); paalhoofd voorzien van lichtbaken en drankhuisje; kleine aanleghaven voor garnaalbootjes op plaats van huidige jachthaven. 1865: aanleg van eerste steenweg Nieuwpoort(-Stad)-Bad door N.V.; aanneming door Scorssery en Cie; voltooiing van groot "Hotel-Kursaal" naar ontwerp van architect M. De Man (Gent); inleggen van koetsendienst; strand uitgerust met rollende cabines.

1867: bouw van zomerverblijf van baron Crombez naar ontwerp van architect De Man-Bogaert (Doornik) op Zeedijk, ten westen van "Paviljoen de l'Yser", zelf opgericht door Zeebaden-Maatschappij nabij "Hôtel Kursaal"; na bouw van villa Crombez, wordt "La société anonyme de Nieuport-Bains" in de schaduw gesteld, terwijl Benjamin Crombez de taak op zich neemt de badplaats tot ontplooiing te brengen; opmaken van plan van aanleg van ontworpen badplaats door landmeter Thielens; het te koop gestelde terrein wordt in blokken ingedeeld; op privéduinen: aanleg van Hendrikaplein en wegennet onder meer Zeedijk en "Voie Auguste" (huidige Albert I-laan); beplanting van duinen; elke handelsuitbating en drankgelegenheid op Zeedijk geweerd gezien de aristocratische standing welke, volgens B. Crombez, de badplaats moest kenmerken; bouw van "Grand Hôtel des Bains" met bureel van nieuwsblad "Le Littoral Nieuport-Bains", op hoek bij Hendrikaplein; voorts "Hôtel de la Digue" en "Hôtel de la Plage"; enkel begoede families, die B. Crombez gunstig schenen, konden grond kopen. Tweede blok aan Zeedijk, voorbehouden aan particuliere villa's. Derde blok gemarkeerd door twee aanzienlijke eigendommen, verder drie kleinere villa's van beheerder van "Les Grands Magasins de la Bourse" van Brussel, het zomerverblijf van baron de Vinck van Antwerpen, van baron Sadoine van Luik en van minister Bara; "Hôtel de la Mer", "Hôtel Prévost" en "Hôtel Central" langsheen "Voie Auguste"; "Hôtel de Tournai" nabij spoorwegstation aan steenweg naar Nieuwpoort.

1867: spoorwegverbinding Diksmuide-Nieuwpoort(-Stad), vanaf augustus 1869 doorlopend tot Nieuwpoort-Bad; aftakking over Zeedijk, slechts tijdens wintermaanden in gebruik; bouwmateriaal voor nieuwe villa's kon hierdoor per spoor ter plaatse worden aangebracht; oprichting van kinderhome "Palais de l'Enfance" naar ontwerp van architect Le Graive, in duinen tussen huidige Albert I-laan en Crombezlaan (voorloper van talrijke vakantietehuizen welke vanaf 1944 als paddestoelen uit de grond rezen), vernield tijdens oorlog 1914-1918.

1877: bouw van neoromaanse kerk openstaand voor katholieke, joodse en protestantse eredienst, op westelijk uiteinde van badplaats. Het urbanisatieplan dat B. Crombez op strikt persoonlijke wijze opdrong, was vatbaar voor kritiek. Weekblad "Carillon d'Ostende", 7 juli 1904 citeert: "Nieuport-Bains est trop correct, trop bien ordonné, trop agencé d'après le gout d'un seul. Si le soin de bâtir n'avait pas été laissé, au debut, pour ainsi dire à une initiative unique, plus de caprice et de fantaisie eussent présidé a la fondation de la cité. On eût aplani moins de dunes, tracé moins de rues au cordeau et la digue n'eût pas pris l'uniformité et la monotonie qui la rendent quelque peu sévère et maussade". Als alles beheersend eigenaar, hield B. Crombez er een eigen reglement op na: baden onder zijn toezicht. Bron van kritiek voornamelijk door de te hoge prijs voor strandcabines. Verlofgangers verkiezen andere, ontluikende badplaatsen waar baden kosteloos, de gronden goedkoper en bouwvoorschriften minder streng zijn. Gevoelige concurrentie en stagnatie in ontwikkeling van badplaats tot gevolg.

Heropbloei vanaf 1893 tengevolge overdracht van uitbating van badplaats door B. Crombez aan N.V. "Grands Hôtels et Villas de Nieuport-Bains", datzelfde jaar gesticht; startsein voor drukke bouwperiode; aannemers onder meer Van Tieghem, Vandervoort, Eecke. Aanleg van vijfde en zesde blok langsheen Zeedijk. Sloping van "Grand Hôtel de la Digue". Verbreding van Hendrikaplein, voorzien van kiosk. Modernisering van "Grand Hôtel des Bains"; "Grand Hôtel de la Plage" vergroot met prachtige concertzaal naar ontwerp van architect Van Humbeeck (Brussel). Verbreding "Voie Auguste" en sloping van "Hôtel de Tournai".

Vanaf 1893: directe treinen Brussel-Nieuwpoort tijdens zomermaanden; spoorlijn over Zeedijk uitgebroken; laatst genoemde sinds 1898 elektrisch verlicht.

1902- dood van B. Crombez; overeenkomst tussen H. Crombez en Maatschappij van Buurtspoorwegen betreffende aanleg stoomtramlijn Nieuwpoort(-Stad)-Bad, later doorgetrokken naar Oostduinkerke.

1907: inhuldiging golfterrein naar ontwerp van Willie Park op overzijde van havengeul.

Inspiratieoord voor kunstschilders A. Baertsoen, F. Schaeken, L. Artan, A. Marcette, I. Verheyden, V. Gilsoul, K. Gilsoul-Hoppe, O. Coppens, J. Le Mayeur, V. Uytterschaut. Circa 1900, generatie jonge artiesten onder meer A. Bastien, M. Wagemans, F. Smeers en F. Leys aangelokt door verblijf van A. Oleffe en L. Thevenet alhier. Voorts, circa 1908, kunstschilders A. Crahay, J. Michaux, M. Seghers, A. Keller, V. Simonin, A. Lynen, J. Le Mayeur (junior), R. Strebelle, L. Huyghens, J. Leutrein, H. Leroux, G. Stevens, C. en L. Londot, A. Crespin en V. Creteu. Ook buitenlanders onder betovering van Nieuwpoortse zeelandschap en oud stadsgezicht, voor 1900: F. Thaulow (Noorwegen), F. Menet (Frankrijk), A. Hansen (U.S.A.), A. Kampf, F. Hambuchen en C. Grethe (Duitsland); ook componist Gounod en letterkundige M. Maeterlinck aanwezig.

1907: verkoop van hogervermeld kerkgebouw, eigendom van Crombez, aan bisschop van Brugge; oprichting van Sint-Bernardusparochie tot gevolg. Wederopbloei van badplaats door uitbreken van eerste wereldoorlog bruusk gestuit. Verwoede gevechten tengevolge strategische ligging-Frontlijn-IJzer. Intrek van Koning Albert in Villa Crombez. Beraadslagingen van Generale Staf in "Grand Hôtel des Bains".

14 oktober tot 2 november 1914: Slag van de IJzer. 11 november 1914: ontruiming badplaats; vernieling villa Crombez en "Grand Hôtel des Bains"; badplaats herschapen tot puinhoop; kerk en pastorie vernietigd.

1922-23: wederopbouw van laatst genoemde; Nieuwpoort-Bad verkrijgt grosso modo huidig uitzicht. Jaren 1920: bouw van "Le Petit Casino", "Le Grand Hôtel" (thans "White Residence") naar ontwerp van A. Lagache, en villa van baron H. Crombez (thans "Kindervreugde") op Zeedijk.

1949: aanhechting van Nieuwpoort-Bad, tot dan gemeentelijk horend tot Oostduinkerke, bij Nieuwpoort-Stad.

Het huidige Nieuwpoort-Bad, afgestemd op toerisme, vertoont schaakbordschema gevormd door Zeedijk, Albert I-laan, Franslaan en Elisalaan, grosso modo teruggaand op plan van aanleg naar ontwerp van Thielens (1867). Deze strook, gekenmerkt door recente lintbebouwing (stijgend aantal bouwlagen naar Zeedijk toe), huisvest de tertiaire sector en toeristische accommodaties (Hôtels, appartementen, homes). Buiten de pastorie als variante op de regionale Vlaamse-renaissancestijl, weinig getuigenissen van wederopbouwgedachte, welke Nieuwpoort-Stad typeert (zie aldaar). Ten zuiden van Elisalaan, rondom Guido Gezelleplein, overhoeks ingeplant op Zeelaan, villaverkaveling uit de jaren 1950-1960, met tal van bochtige lanen midden gerespecteerd duinenreliëf en -beplanting. Cottagebebouwing, zo karakteristiek voor De Panne en Koksijde, hier quasi onbestaand. Zuidelijke uitbreiding naar agrarisch gebied toe (tot Victorlaan): vlak polderlandschap, aanwezig tussen Nieuwpoort-Stad en -Bad en langsheen Havengeul steeds meer door de toenemende toeristische infrastructuur en recreatieve uitbouw overrompeld, zie oprichting van appartementsgebouwen, vakantiedorpen, -homes, voornamelijk rondom Albert I-laan.