Kust- en grensgemeente (901 ha; 7160 inwoners in 1973) in Westhoek en Westkust, deel uitmakend van een 2,5 km breed duinenlandschap (duintoppen maximum 23 m, pannen minimum 5 m). Dankt haar naam aan "panne", zijnde duinvallei. Staatsnatuurreservaat "De Westhoek" (K.B. 29.8.1957; 340 ha; voor Franse Revolutie vermoedelijk eigendom van abdij Ter Duinen, Koksijde) palend aan Franse grens; waterwinningsgebied (100 ha; toebehorend aan Intercommunale voor Watervoorziening van Veurne-Ambacht), zogenaamd "Calmeynbos" (45 ha; proefbos vanaf 1903 aangelegd door Maurice Calmeyn) en gemeentelijk reservaat "Oosthoek" (61 ha) ten zuiden van agglomeratie; als landschap beschermde Houtsaegherduinen aan grens met Koksijde. Gerechtelijk en administratief arrondissement Veurne; gerechtelijk kanton Veurne.

Zelfstandige parochie (Sint-Pieters) in 1894; oprichting van tweede parochie (Onze-Lieve-Vrouw) in 1926. 15.4.1911: zelfstandige gemeente; tot dan afhankelijk van Adinkerke.

Reeds gekend in de IJzertijd cf. archeologische vondsten uit de La Tèneperiode op de plaatsen "Romeins kamp" en "Rietpanne". Nederzetting wellicht verlaten tengevolge Duinkerke I-transgressie. Opnieuw bewoond vanaf Flavische tijd tot de 3de eeuw na Christus. 7de eeuw: vermeld onder de dorpen gesticht door Salische Franken. 16de eeuw: middeleeuwse nederzetting in wijk "Duinhoek" onder zand bedolven; inwoners vestigen zich oostwaarts; vermoedelijke stichting van De Panne tot gevolg.

Gedurende eeuwen gehucht van Adinkerke, gelegen in Sint-Pieterspanne, eerste kern van huidige gemeente. Uitbreiding naar zee toe onder Oostenrijks bewind. 1783- 1785: oprichting van visserij en vissersdorp, zogenaamd "Jozefdorp". 1787: verlenging van grote baan van Veurne, eerste steenweg van Westkust, tot aan kust. Tijdens annexatie bij Nederland: expansie van visserscentrum. Groei van gemeente evenredig met toename vloot. Onafgebroken bloei van haringvangst van 1840 tot 1898. Circa 1900: De Panne-vloot, tweede in rangorde na Oostende. 1907- 1910: afkeuring van project "De Panne - schuilhaven"; uitwijking van vissers en teloorgang van visnijverheid tot gevolg. 1806: aankoop van zogenaamd "Jozefdorp" door de heer De Cae, die het in 1808 verkoopt aan landbouwkundige P. Bortier.

Opkomst van toeristische De Panne. 1831: opening van "Pavillon des Bains" in buurt van villa Bortier. Vakantieoord voor talrijke vreemdelingen voornamelijk Engelsen. Aantrekkingspool voor kunstschilders (L. Serruys, F. Musin, E. Dubois, L. Artan, E. Beernaert, F. Binjé, A. Bouvier, H. Stacquet, K. Storm van 's Gravensande, G. Vogels, A. Boch, M. Gilbert, T. T'Scharner, L. Krockaert, A. Heins, E. Augin, E. Elle, V. Uytterschaut, J. Boulvin en A. Ermel) en geschiedkundigen. 1847: bouw van school en kapel ten behoeve van vissers onder impuls van P. Bortier. 1858: toestemming van P. Bortier tot bebouwing van zijn duinen, maar tegenkanting in verband met oprichting van badhotel en "kasteeltjes" rondom zijn eigendom. Reactie van liberalen die in ontwikkeling van De Panne als toeristisch centrum een factor van voorspoed zien: aanleg van steenweg naar zee doorheen duinen van Ollevier-Van Woumen. 1869: vermoedelijk akkoord tussen P. Bortier en Engelse bouwmaatschappij betreffende oprichting van casino en aantal chalets. 1869-1870: bouw van eerste kursaal (loods op palen) en aantal paviljoenen in buurt van paviljoen Bortier; spoorwegverbinding Gent-Adinkerke. In 1887 bedraagt de logiescapaciteit 206 man. Het gehucht zelf telt circa 300 inwoners.

1892: stichting van badplaats De Panne door P. Bortier en architecten A. Dumont en G. Hobe in een 20 ha duinengebied, eigendom van familie Ollevier, ten noordoosten van vissersdorp; bouw van villa's, hotels en 30 meter brede zeedijk; aanleg van Zeelaan met talrijke zij - en kronkelwegen. 1902- 1904: eerbiediging van duinenreliëf tussen Duinkerkelaan en Zeelaan bij oprichting van het "nieuwe De Panne" door architecten A. Dumont, G. Hobé, J. Viérin en andere. Aaneengesloten bebouwing enkel toegestaan langs Zeedijk, Duinkerke-, Nieuwpoort-, Bonzel-, Zeelaan en straten die Zeedijk met vernoemde lanen verbinden. Aan- en verkoop van gronden via agentschappen en aannemer-landmeter J. Dumont, agent van .Société civile de La Panne" en van familie Calmeyn. 1903- 1908: bouw van 68 villa's, 11 hotels en herbergen, 15 winkels, 6 werkplaatsen en garages door laatst genoemde. Verkoop van houten chalets op te richten in dertig dagen, aangeprezen door E. Blineau, agent van importbedrijf in Noors hout. Bij de uitbouw van het nieuwe De Panne tussen 1892-1911 speelt Mevrouw Terlinck een belangrijke rol: bouw van "Le Chalet des Islandais" in 1893 (voor 1903 vervangen door hotel met garage) en organisatie van culturele activiteiten en amusement. 1901: inschakeling van paardetram tussen Adinkerke-station en De Panne, en begin van aanleg van buurtspoorweg Veurne-De Panne. Ook na 1892 ontmoetingsplaats van kunstschilders (H. Van den Berghe, G. De Burggraaf, E. Viérin, I. Pokitonow, Mej. M. Dumont, A. Musin, G. Carlier, L. Frank, A. Hamesse, A. Lebourg, M. Stienon en andere). Circa 1911: 3600 inwoners, 60 hotels, 300 villa's en 10.000 vakantiegangers.

Eerste wereldoorlog: verblijfplaats van Koninklijke Familie en toevluchtsoord (2 1/2 uur van front) voor Belgisch leger. Bouw van barakken. 1917: oprichting van militair kerkhof in "Duinhoek" en oorlogsmonument op Koning Albertplaats.

Na 1918: verdere ontwikkeling van badplaats. Vervanging van paardetram door locomotief, op zijn beurt in 1928 vervangen door Fordson tractor; 1928: elektrische tramlijn Oostende-De Panne; 1932: elektrische tram Adinkerke-De Panne.

Thans bloeiende badplaats met toenemende toeristische activiteit en tertiaire sector. Aanleg teruggaand op ontwerp van badplaats door architecten A. Dumont, G. Hobé uit 1892-1902-'04. Oude villawijk met cottagebebouwing (zie P. Bortierlaan) gesitueerd tussen Duinkerkelaan, Zeelaan en Koninklijke Baan. Zeelaan en Duinkerke- Nieuwpoortlaan gekenmerkt door heterogene lintbebouwing en commerciële functie (zie respectievelijk straten). 2 km lange Zeedijk op enkele uitzonderingen na, haast volledig afgezoomd door recente hoge bouw (appartementen vaak met commerciële, veelal uitgebouwde begane grond).

Verkaveling uit de jaren 1930 getypeerd door modernistische bouwtrant, rondom Koninginnelaan, Nieuwpoortlaan, Barkenlaan (zie Koninginnelaan). Recente verkavelingen ten westen van Kerkstraat en ten noordoosten van Sint-Pieterskerk uit de jaren 1950-'60, ten westen van Koning Leopold I-Esplanade en Westhoeklaan, grenzend aan natuurreservaat "De Westhoek" uit de jaren 1970.