Oorspronkelijk straatgehucht tussen Tongerlo en Morkhoven (Herentals) ontstaan aan een doorwaadbare plaats, een "Voorde" van de Steenbeemdloop, een zijbeek van de Wimp. De kapelanie Voortkapel werd in 1842 verheven tot parochie met de tot parochiekerk verheven en later vergrote kapel ingeplant aan de noordwestrand van de dorpskern met voornamelijk ten westen woonuitbreiding beïnvloed door de 19de-eeuwse steenweg Aarschot-Herentals.

In het zuiden gelegen Gelendel ontstond in de Middeleeuwen een dubbel aaneengegroeid schapenkraalplein waar na de achteruitgang van de schapenteelt op de zuidwestelijke helft een kapel en een schuttersboom werden opgericht, op de noordoostelijke helft kwam circa 1600 een omwaterde gehuchtsschans als toevluchtsoord in tijden van nood.

Thans dicht bebouwd dorpscentrum omgeven door een agrarisch landschap van weilanden en akkers. Centrum met traditionele inplanting van kerk (Kapelleplein), school (Kloosterstraat nummer 23) en kerkhof (Kloosterstraat) met Lourdesgrot (1928) en Piëta (1929).