Voormalige gemeente (1.170 hectare) in de provincie West-Vlaanderen; administratief en gerechtelijk arrondissement en kanton Ieper; gelegen in Zandlemig-Vlaanderen en de Westhoek, aan het droge kanaal Ieper-Komen; circa 900 inwoners. Vrij sterk golvend reliëf. Overwegend vruchtbare en goed gedraineerde licht-zandleem tot zandleembodens, slecht gedraineerd in de vele beekdepressies.

Woongemeente voor pendelaars, naar Ieper, het Kortrijkse en Noord-Frankrijk. Het bosareaal beslaat ongeveer 34 hectare. De oudste vermelding (961) luidt Formesela, waarschijnlijk afgeleid van de persoonsnaam Frumo + sale (nederzetting). Anderen menen dat hier een voorop gelegen woning is bedoeld. De heerlijkheid Voormezele had aanzienlijke inkomsten en was een leen afhankelijk van de zaal van Ieper, met lage, middelbare en hoge rechtsmacht, een baljuw en zeven schepenen. Een aantal lenen lagen buiten de kasselrij Ieper. Een der heren van Voormezele, Isaac, stichtte er in 1068 een college van wereldlijke kanunniken, dat in 1100 tot een augustijnenabdij door Jan van Waasten, bisschop van Terwaan, werd omgevormd. Karel de Goede begiftigde de instelling in 1119 met een uitgestrekt gebied, toen Sadalt geheten, dat door de monniken in cultuur werd gebracht. In 1566 werden de kloostergebouwen, die in de loop van de 13de eeuw opgetrokken waren, door de hervormers verwoest. De abdij werd tijdens de Franse Revolutie verwoest, zie de resten ten oosten van de kerk. Bloeiende volksdevotie tot het Heilig Bloed; relikwie in 1152 door de tweede proost van Voormezele vanuit Rome meegebracht.

Voor de Eerste Wereldoorlog waren er op het grondgebied Voormezele een drietal kastelen. Het 19de-eeuwse kasteel, gelegen aan de Kemmelseweg, op de plaats van het huidige zogenaamd Surmontshof (Kemmelseweg nummer 68). Het kasteel "Mahieu" (gelegen aan de huidige Eekhofstraat), gebouwd als buitenplaats door de familie De Neckere, werd in 1890 gekocht en volledig afgebroken door de familie Mahieu, nijveraar uit Armentières; zij lieten in het eerste kwart van de 19de eeuw een volledig nieuw neoclassicistisch kasteel op deze plaats optrekken. Enkel het Elzenwallekasteel (Kemmelseweg nummer 72) werd na de Eerste Wereldoorlog naar ontwerp van architect E. Blérot (Brussel) heropgebouwd.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd Voormezele volledig met de grond gelijk gemaakt. De talrijke Britse militaire kerkhoven getuigen van het oorlogsgeweld: Bushouse Cemetery (Sint-Elooisweg), Elzenwalle Brasserie Cemetery (Kemmelseweg), Oak Dump Cemetery (Bernikkewallestraat), Ridge Wood Military Cemetery (Kriekstraat), Voormezele Churchyard (Voormezele-Dorp), Voormezele Enclosures Nr. 1 en Nr. 2 (Voormezele-Dorp), Voormezele Enclosure 3 (Ruuschaartstraat). Alsook het oorlogsmonument opgericht ter nagedachtenis van de gebroeders Mahieu (Eekhofstraat). Na de Eerste Wereldoorlog werd het dorp grosso modo naar het vooroorlogse aanlegplan heropgebouwd.

Dorpskom gevormd door driesprong van Voormezele-Dorp in noordwestelijke richting, Wijtschaatsestraat in zuidwestelijke richting en Sint-Elooisweg in zuidoostelijke richting; parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw in de oksel van Voormezele-Dorp en de Sint-Elooisweg. Bebouwing bestaande uit wederopbouwarchitectuur nog volledig aansluitend bij de 19de-eeuwse dorpsarchitectuur voornamelijk breedhuizen van één à twee bouwlagen Onder pannen zadeldaken. Gehucht, zogenaamd Sint-Elooi, gelegen ten zuidoosten. van de dorpskom, aan het kruispunt van de Sint-Eloois-, Rijselse- en de Armentierseweg.

De wederopbouw van de parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw (Voormezele-Dorp) en van de pastorie (Voormezele-Dorp nummer 27) zijn naar ontwerp van architect J. Coomans (Ieper). Het gemeentehuis (Voormezele-Dorp nummer 8), de gemeenteschool met onderwijzerswoning (Wijtschaatsestraat nummer 10). het klooster met feestzaal en enige hoeven werden ontworpen door de architecten E. Richir en G. Veraart (Brussel). De architecten L. Verstraete (Izegem), J. Keyaerts (Brussel), M. & E. Boome en E. Moreau (Komen), A. Six (Oudekapelle), C. Schmidt (Poperinge), waren tevens, in mindere mate, bij Voormezele's wederopbouw betrokken.