Geografisch thema

Geluveld

ID
14170
URI
https://id.erfgoed.net/themas/14170

Beschrijving

Deelgemeente van Zonnebeke. Landbouwen woondorp van 1422 inwoners (1989) en 1477 hectare. Ligging in Zandlemig-Vlaanderen, op de grens met de Westhoek; aan de weg Ieper-Menen, aan de A 19. Golvend landschap, zie hoge ligging van de dorpskom, doorsneden door de Reutel- en Kasteelbeek.

Eerste vermelding in 1109 als Gelevelt waarvan de etymologische betekenis neerkomt op: woeste vlakte. Tot parochie verheven in 1173.

Vóór 1914: kasteel van de familie Keingiaert de Gheluvelt met 18de-eeuws uitzicht ten oosten van de kerk, eeuwenoude molen ten zuiden van de dorpsplaats, 19de-eeuwse buitenplaats de Laval,...

Tijdens de Eerste Wereldoorlog: één der belangrijkste strategische punten en volledig verwoest. Oorlogsgedenktekens verspreid over de gemeente:

- Monument South Wales Borderers, Oude Zandvoordestraat nabij de molen - Obelisk Gloucester Regiment, Menenstraat

- Obelisk 18th Division, Menenstraat - Gedenksteen 2de Worcestershire Regiment, Geluveldplaats; herinnert aan de beroemde Engelse tegenaanval op 31.10.1914. Definitieve wederopbouw vlg. aanleg- en rooilijnplan naar ontwerp van architect-landmeter G. Van Sluys (Blankenberge) van 1922; herstelt in grote lijnen vooroorlogs stratenpatroon en inplanting.

Kleine dorpskom ten noordoosten van de Menenstraat. Rechthoekig marktplein - de Geluveld plaats - met Sint-Margaretakerk, pastorie en kloosterschool ten noorden; ten zuiden, vervallen molen in 1926 opgericht ter hoogte van de in de Eerste Wereldoorlog vernielde "Geluveldsmolen"; ten oosten, park met het wederopgebouwde kasteel. Aan de Menenstraat: typerende, onderbroken lintbebouwing. Ten noordwesten van de dorpskom: nieuwe sociale woonwijk. Aan de Oude Kortrijkstraat: waterreservoir (1953) van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening.

Basisbebouwing met breedhuizen van één à twee bouwlagen onder pannen zadeldaken. Doorsnee-wederopbouwarchitectuur doorgaans vrij eenvoudig en in de lijn van de vooroorlogse, echter nu meer uniformiserend, zie meerdere eenheidsprojecten.

Buiten de dorpskom, verspreide hoevebouw meestal met losse bestanddelen onder meer met boerenhuis aanleunend bij het langgestrekte type.

Uit archiefonderzoek blijkt voornamelijk M. Selly (Ieper) nauw betrokken te zijn geweest bij de wederopbouw van Geluveld: hoeven, woon- en handelshuizen. Verder ook nog M. Dujardin (Komen), C. Schmidt (Poperinge),... J. Coomans (Ieper) ontwierp de Sint-Margaretakerk, E. Jaspar (Brussel) de pastorie, en J. Martin (Antwerpen) de gemeenteschool.

  • Algemeen Rijksarchief, Dienst der Verwoeste Gewesten, Gemeentelijk Archief Geluveld, 861.2.

Bron: DELEPIERE A.-M. & HUYS M. 1991: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Ieper, Kantons Mesen - Wervik - Zonnebeke, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 11n3, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Delepiere, Anne Marie; Huys, Martine
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Arbeiderswoning

  • Omvat
    Arbeiderswoning

  • Omvat
    Duitse bunkers

  • Omvat
    Duitse militaire post

  • Omvat
    Duitse ondergrondse militaire post

  • Omvat
    Fruitkwekerij

  • Omvat
    Gedenkkruis South Wales Borderers

  • Omvat
    Gedenkmuur Worcestershire Regiment 2nd Battalion

  • Omvat
    Geluveldmolen

  • Omvat
    Geluveldplaats

  • Omvat
    Kasteeldomein

  • Omvat
    Menenstraat

  • Omvat
    Polygoonbos en Reutelbeekvallei

  • Omvat
    Restant Duitse militaire post

  • Omvat
    Restanten Duitse betonnen militaire post

  • Omvat
    Steenbakkerijtje

  • Omvat
    Tweegezinswoning

  • Omvat
    Tweegezinswoning

  • Omvat
    Wederopbouwhoeve

  • Omvat
    Wederopbouwhoevetje

  • Omvat
    Wederopbouwhoevetje

  • Omvat
    Wederopbouwhoevetje

  • Omvat
    Wederopbouwhoevetje

  • Is deel van
    Zonnebeke


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Geluveld [online], https://id.erfgoed.net/themas/14170 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.