Gemeente van 456 ha en 1357 inwoners (1981) aan de Boven-Schelde, in het noorden en westen begrensd door de brede Scheldebocht die de natuurlijke grens vormt met de gemeente Eke. In het oosten begrensd door Vurste en in het zuiden door Gavere.

Etymologisch komt Semmerzake, volgens M. Gysseling, van Cimbrasiaco wat Gallo-Romeinse fundas of landgoed met villa toebehorende aan Cimbrasius zou betekenen. Deze Gallo-Romeinse naam wordt bevestigd door een aantal vondsten uit de Gallo-Romeinse periode, onder meer een bronzen beeldje, gevonden bij werken aan de Schelde in 1972 en een aantal vroegere vondsten (van de collectie Maertens de Noordhout in het Gentse Bijlokemuseum) gedaan circa 1940 op de plaats Dondergracht waaronder een Gallo-Romeins en een Merovingisch grafveld. De oudst geschreven vermelding als Cimbarsaca vinden we in een jaarboek van de Gentse Sint-Pietersabdij van 814.

Oorspronkelijk had Semmerzake twee heerlijkheden, de heerlijkheid van de familie van der Gracht, afhankelijk van de heerlijkheid van Melsen, die begin 9de eeuw haar goederen en de twee kerken van Semmerzake en Melsen afstond aan de Gentse Sint-Pietersabdij, en het "goed te Boxborre" met burcht van de heren van Semmerzake waarvan de "motte" in de Scheldevallei bewaard bleef. In 1165 opgeslorpt door de heerlijkheid van Gavere.

Gelegen op de rechter Scheldeoever behoorde Semmerzake tot het rijk van Lotharingen en de Brabantgouw, later tot het Land van Aalst waardoor het bestuurlijk en fiscaal afhankelijk was van de kasselrij en leenhof "ten Stene" van Aalst. Op kerkelijk gebied behoorde de parochie oorspronkelijk tot het bisdom Kamerijk, later tot het bisdom Gent. Het patronaat over de kerk werd in 1117 aan de abdij van Ename geschonken.

Eén der belangrijkste historische feiten van de gemeente was de zogenaamde "slag bij Gavere" in 1453 tussen de Gentenaren en de hertog van Bourgondië, Filips de Goede, die zich afspeelde in de Scheldemeersen op grondgebied Semmerzake en waar het Gentse leger volledig verslagen werd. Een bronzen gedenkplaat voor de 500-jarige herdenking werd in 1953 op het kerkhof van Semmerzake onthuld.

Het westelijk deel van de gemeente behoort tot de vlakke, natte, geheel door weilanden ingenomen alluviale Scheldevallei, waar de hoger gelegen wegen afgezet zijn door bomen. De Schelde, die 3/5 van de gemeente omzoomt veroorzaakte jaarlijkse overstromingen. voornamelijk sinds het einde van de 18de eeuw trachtte men hieraan te verhelpen door het aanleggen van dijken, rechttrekken van bochten en bouwen van sluizen. Circa 1850 werd op grondgebied Semmerzake één van de zeven nieuwe Scheldesluizen met draaibrug gebouwd. Deze sluis werd vernield in de eerste wereldoorlog en verdween ten voordele van de nieuwe sluis van Asper. Over de rechtgetrokken Schelde werd een stalen boogbrug gelegd die tijdens de tweede wereldoorlog op haar beurt vernield werd. De huidige betonnen brug dateert van 1974.

De geïsoleerde oude Schelde-armen, links van de Schelde, werden in 1973-74 bij Eke gevoegd, terwijl de Schelde-arm bij Semmerzake kwam en 4 ha aan het grondgebied toevoegde.

Het oostelijk deel van de gemeente is zacht golvend (circa 30 m) en heeft goed gedraineerde zandleemgronden, voorbehouden voor akkerbouw en bebouwing. De overgang tussen beide gebieden valt samen met de asymmetrische oostelijke helling van de Scheldevallei. Links en rechts van de klimmende wegen zijn hoeven ingeplant. Alleen het dorpscentrum en enkele gehuchten hadden tot eind 19de eeuw een aaneengesloten bebouwing. Pas vanaf de jaren 1960, met onder meer de opbloei van de lokale nijverheid, ontstonden nieuwe woonwijken en vergroeide de dorpskom via het gehucht Aalbroek met het centrum van Gavere. Het nog landelijke karakter van de gemeente vormde een aantrekkingskracht voor talrijke buitenstaanders waardoor het dorp thans eerder woongemeente is voor pendelaars naar het Gentse.