Geografisch thema

Gijzenzele

ID
14222
URI
https://id.erfgoed.net/themas/14222

Beschrijving

In oppervlakte het kleinste dorp van het arrondissement Gent, namelijk 191 ha met 871 inwoners (1981). Gelegen in het grensgebied van Zandig en Zandlemig Vlaanderen, wordt de bodem gekenmerkt door een taludvormige overgang van 25 m in het noorden tot 37 m op de Berg en 51 m aan de Betsberg in het zuidwesten (grens met Oosterzele). In het noorden paalt Gijzenzele aan Melle, in het oosten aan Wetteren. Ten zuidoosten van de dorpskom worden de landbouwgronden doorsneden door de steenweg Wetteren-Oosterzele.

Oudste vermelding "Gisingasale" van 864 afkomstig van het Germaanse "Gisinga sali", wet uit één ruimte bestaand huis van de lieden van Giso betekende. Gijzenzele behoorde tot de oudste bezittingen van de Sint-Baafsabdij te Gent. In oorsprong een vroegmiddeleeuwse nederzetting in een overwegend bebost gebied, waarschijnlijk in de de 7de eeuw door schenking bezit geworden van de Sint-Baafsabdij. Het "Hof van Gijzenzele" later "Kapittel Hof" genaamd, een thans verdwenen grote hoeve ten zuiden van de kerk aan de Hoogstraat, werd het exploitatiecentrum van het abdijbezit. Door ontginning van de bossen die zich uitstrekten over Gontrode tot in Landskouter, evolueerde de abdijhoeve te Gijzenzele tot centrum van een domeingroep. Het "Hof van Rode" te Gontrode vormde een secundair uitbatingscentrum afhankelijk van de "curtis indominicata" van Gijzenzele. Tot in de 13de eeuw werd de curtis Gijzenzele rechtstreeks uitgebaat door de abdij; de meierij te Gijzenzele was één van de voornaamste meierijen van de Sint-Baafsabdij. De heerlijkheid Gijzenzele behoorde dus toe aan de abt van Sint-Baafsabdij en sinds de 16de eeuw aan de bisschop van Gent. Hij benoemde de baljuw en schepenen, inde de tienden, bezat het patronaat van de parochiekerk en het lager recht van justitie. De heer van Rode trad er op als wereldlijk voogd. Bestuurlijk en fiscaal maakte Gijzenzele deel uit van het Land van Rode in het Land van Aalst.

Landelijk dorp met groeiende woonfunctie. Naar verluidt acht bewaarde bunkers gebouwd in 1934-1935, deel uitmakend van de verdedigingsgordel ten zuiden van Gent tussen de Schelde (Wetteren) en de Leie (Deinze).

  • DE POTTER F. - BROECKAERT J., Geschiedenis van de gemeenten der Provincie Oost-Vlaanderen, reeks I, deel 3, Gent, 1864-1870.
  • SERRURE C.P., Graf- en gedenkschriften der Provincie Oost-Vlaanderen, Derde Reeks. Buitengemeenten. Parochiën der dekeny van Gent extra muros. - Eerste deel, Gent, 1860-1870, p. 235-245
  • VERHULST A., De Sint-Baafsabdij te Gent en haar grondbezit (VIIe-XIVe eeuw), Brussel, 1958, p. 413-425.

Bron: BOGAERT C. & VERBEECK M. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Destelbergen - Oosterzele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Bogaert, Chris; Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Bunker A36

  • Omvat
    Bunker A37

  • Omvat
    Bunker A38

  • Omvat
    Bunker Av10

  • Omvat
    Bunker Av11

  • Omvat
    Bunker Av12

  • Omvat
    Bunker C16

  • Omvat
    Bunker D17

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Drie boerenarbeiderswoningen

  • Omvat
    Gemeenteschool

  • Omvat
    Heilige Barbarakapel

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Parochiekerk Sint-Bavo

  • Omvat
    Pastorie Sint-Bavoparochie

  • Omvat
    Pastorie, later klooster

  • Omvat
    Steenberghoeve met omgeving

  • Is deel van
    Oosterzele


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gijzenzele [online], https://id.erfgoed.net/themas/14222 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Gemeente Oosterzele

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.