Huidige gemeente ontstaan in 1823 doorsamenvoeging van de dorpen Bachte en Sint-Maria-Leerne. Totale oppervlakte 862 ha met 1663 inwoners (1981). Leiegemeente ten noorden begrensd door Vosselare en Sint-Martens-Leerne, ten oosten door Deurle, ten zuiden door Astene en Deinze en ten westen door Deinze en Meigem. De Leie (ten oosten), Rekkelingebeek (ten zuiden) en oorspronkelijk de Reigersbeek, thans het Schipdonkkanaal (ten westen) vormen natuurlijke grenzen.

Bachte is de kleinste kern van de huidige gemeente, thans circa 42 % van de bevolking.De eerste vermelding als "Bathio", mogelijk een Germaanse persoonsnaam, vinden we terug in het Liber Traditionum van de Gentse Sint-Pietersabdij van 820. Het huidige gehucht en kerkdorp Bachte, gelegen op de linker Leieoever bij de oude, afgesneden meander zogenaamd "Oude Leie", zijn vermoedelijk ontstaan op het knooppunt van twee wegen, de heerbaan Gent-Deinze en de aftakking naar West-Vlaanderen, de vroegere "Ieperse aardeweg" met op het kruispunt de herberg "de Cogge". Bachte behoorde deels tot de heerlijkheid van het Horensche Rammelaere en Gampelaere.

De eerste vermelding van Leerne is Lederna (mogelijk van Keltische oorsprong), in 1192, waarbij vermoedelijk zowel Sint-Maria- als het nabije Sint-Martens-Leerne bedoeld werd. Sint-Maria-Leerne behoorde volledig tot de heerlijkheid, later baronie van Nevele. Bestuurlijk en fiscaal behoorde het tot het Land van Nevele, een administratieve indeling van de kasselrij van de Oudburg van Gent. Het kasteel van Ooidonk, gelegen binnen de brede Leiebocht ten zuiden van de steenweg, behoorde sinds de 12de eeuw tot de heerlijkheid en werd in 1387 de residentiële verblijfplaats van de heren van Nevele. Als versterking in de omgeving van Gent werd Ooidonk herhaaldelijk vernield en heropgebouwd, onder meer circa 1500 door de familie de Montmorency en in 1595 door Maarten della Faille die het zijn huidige uitzicht van renaissancekasteel gaf. De aanwezigheid van Ooidonk en haar belangrijke heren speelde door de eeuwen heen een aanzienlijke rol in de geschiedenis en uitbouw van de gemeente. Gelegen op de grens van de Vlaamse Zandstreek en de Zandleemstreek treft men in de gemeente voornamelijk droge zand- en lichte zandleembodems aan geschikt voor landbouw. Weilanden komen veelvuldig voor in de alluviale Leievallei. Tot in de 19de eeuw werd veel aan turfwinning gedaan in de moerassige gebieden. Een verdichting van bebouwing kwam pas vanaf de jaren 1960 onder meer aan de steenweg Gent-Deinze waardoor de dorpskernen van Bachte en Sint-Maria-Leerne verbonden werden en door nieuwe verkavelingen in de wijk Pontenhoek (ten oosten) en Rekkelinge (ten westen). Het zuidelijk deel met het kasteel en domein van Ooidonk bleef als uniek Leie-natuurgebied behouden en speelt een belangrijke rol voor het eendagstoerisme in de streek. Nieuwe industrieterreinen aan het Schipdonkkanaal (ten westen).