Geografisch thema

Grammene

ID
14227
URI
https://id.erfgoed.net/themas/14227

Beschrijving

Met 300 ha de kleinste fusiegemeente van Deinze, ten oosten van de stad gelegen aan de linker Leieoever. Deze gemeente van 646 inwoners (1981) grenst ten noorden aan Wontergem en Vinkt, ten oosten aan Deinze en Machelen, ten zuiden aan Gottem en ten westen aan Gottem en Wontergem. De oude Leie in het oosten en de Mandel-, Vondel- en Zeverenbeek in het zuiden en het westen vormen een natuurlijke begrenzing.

De oudste vermelding Grimmine (1121) zou afgeleid zijn van het oud-Germaans grimminja (= grimmig).

De heerlijkheid Grammene, afhankelijk van het leenhof van Kortrijk, behoorde in de 12de en de 13de eeuw toe aan het geslacht de Grammina. Latere heren waren Van Schuurvelde (14de eeuw), de Tolenaare (eind 14de eeuw), de Beer (tweede helft van de 15de eeuw tot eerste helft van de 17de eeuw), Vanden Heede (eerste helft van de 17de eeuw) en de baronnen van Poeke (18de eeuw). Bestuurlijk en fiscaal behoorde het tot de kasselrij Kortrijk, op kerkelijk gebied hing het tot 1559 af van het bisdom Doornik, nadien van het bisdom Gent, dekenij Tielt. Het patronaatsrecht behoorde sinds 1121 aan de Gentse Sint-Baafsabdij, nadien aan het bisdom Gent.

Het reliëf wordt bepaald door een circa 15 m hoge kouterrug, ongeveer gelijklopend met de Leie met vruchtbare lichte zandleemgronden en de natte beekdepressies van de Mandel-, Vondel- en Zeverenbeek. Vooral in de alluviale Leievallei wordt nog vlas geteeld. Eén vlaszwingelarij bleef in werking.

Het dorp, met een stagnerend inwonersaantal, ligt thans geïsoleerd tussen de buitenbocht van de afgesneden Leie-arm (sinds de aanleg van het Leiekanaal in 1972) en de steenweg Deinze-Tielt. De spoorlijn Deinze-Tielt, aangelegd in 1855 dwarst de gemeente van oost naar west met een opmerkelijke ijzeren spoorwegbrug over de oude Leie-arm, vernieuwd na de Tweede Wereldoorlog.

Landelijk gebleven dorp met ongeveer de helft van de bevolking die pendelt naar Deinze of Gent.

  • Archief Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, dossier 3058.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en plans, nummer 2630.
  • DE POTTER F. - BROECKAERT J., Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen, reeks I, deel 3, Gent, 1864-1870.

Bron: BOGAERT C. & LANCLUS K. 1991: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Deinze - Nazareth, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12n3, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Boerenwoning Hoeve Kapelhof en Kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Altijddurende Bijstand

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Klooster en school van de zusters maricolen

  • Omvat
    Koffiebeekstraat

  • Omvat
    Opgaande linde als vredesboom

  • Omvat
    Oude Heirbaan

  • Omvat
    Oude Heirbaan (Grammene)

  • Omvat
    Station Grammene met woning stationschef

  • Omvat
    Vallei van de Zeverenbeek

  • Omvat
    Vlaszwingelarij Michels

  • Is deel van
    Deinze


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Grammene [online], https://id.erfgoed.net/themas/14227 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.