Leiegemeente van 1274 ha en 3213 inwoners (1981). Palend ten noorden aan Deinze, ten oosten aan Petegem en Kruishoutem, ten zuiden aan Olsene en ten westen aan Olsene, Grammene en Gottem. De Leie (noord en west), Olsenebeek (west) en Hospitaalbeek (oost) vormen natuurlijke grenzen. Daarnaast doorkruisen tientallen beken het grondgebied. Gelegen in de Vlaamse Zandstreek met matig golvend reliëf (8 tot 14 meter). De bodem bestaat voornamelijk uit zand- en lichte zandleemgronden en natte alluviale gronden in de Leiedepressie.

Eerste vermeldingen in 697, 820 en 830 in annalen van de Gentse Sint-Pietersabdij als Machlinio, Mahlinum of Mageleno, volgens professor Gysseling afgeleid van het oudgermaanse "magalium", wet machtig, sterk betekent. De heerlijkheid Machelen was afhankelijk van het leenhof "de Stenen Man" van Oudenaarde en behoorde vermoedelijk vanaf de 11de eeuw aan de heren van Oudenaarde. Leden van een adellijke familie "de Machlines" komen voor vanaf de 12de of 13de eeuw, onder meer in dienst van de graven van Vlaanderen. Circa 1230 wordt de heerlijkheid "Ayshove" met foncier te Kruishoutem, bij Machelen gevoegd en dit tot 1533. Latere heren waren de families van Gavere, van Schorisse (15de eeuw), de Mastaing, de Montmorency, de Merode (17de eeuw) en Izegem. Laatste heer was Ph. N. vander Meeren. Sinds de 15de eeuw reeds zijn belangrijke landbouwuitbatingen gekend onder meer het "Goed te Bisdonk" in bezit van het Onze-Lieve-Vrouwehospitaal te Oudenaarde, het "Goed te Hames", het "Hof Tovermeersch" of het "Hof ter Keure". De dorpskern met kerk ontstond bij de Leie, op een verhevenheid aan de rechter buitenbochtzijde, "Machelen-put" genoemd. Tussen de oude bochtige heerbaan, de huidige Leihoekstraat, die over het kerkhof liep en een nieuwe rechte heerbaan, thans Petegemstraat; ten oosten hiervan ontstond een klein centrum met dreef naar de kerk, de huidige Gildestraat en "straatje naar de aert" of aanlegplaats, de huidige Karperstraat. Op het driehoekige plein, thans Machelendorp, met verschillende herbergen stond de vierschaar. Eerste vermelding van een kerk in 1163, namelijk de schenking van het patronaat aan het Sint-Pieterskapittel van Rijsel met één derde van de tiende . Andere tiendeheffers waren de Rijke Claren van Petegem bij Oudenaarde. De parochie ressorteerde tot 1559 onder het bisdom Doornik, nadien onder bisdom Gent, dekenij Deinze. Sinds de oprichting van de gilde van de Heiligen Cornelius en Ghislenus in 1423 kende de verering van de Heilige Cornelius, aanroepen tegen de "seskens" of stuipen en vallende ziekte, met jaarlijkse bedevaart zogenaamd "Machelen-Gulde" een groeiend succes met ware volkstoelopen vanaf de heroprichting in 1643 tot in de 20ste eeuw.

De gemeente wordt gedwarst in noordoostelijke - zuidwestelijke richting door de steenweg Gent - Kortrijk (1720), de spoorlijn Gent - Kortrijk (1839) en tenslotte het Leiekanaal (1972) waardoor de wijken Leiehoek en Geuzenhoek in het noorden geïsoleerd werden.

Voornamelijk in de 19de eeuw en de eerste helft van de 20ste eeuw belangrijke vlasteelt en -handel. Thans deels agrarische en deels industriële gemeente met toenemende forenzenbevolking en geleidelijke verkaveling van landbouwgronden.