Noordelijke deelgemeente van Brakel met een oppervlakte van 511,97 ha en 1104 inwoners tellend (30.12.2000). Grenst ten noorden aan Zwalm (Sint-Blasius-Boekel), ten noordoosten en ten oosten aan Michelbeke, ten zuidoosten en ten zuiden aan Nederbrakel, ten westen aan Zegelsem. Gelegen in het noordelijk deel van de Vlaamse Ardennen en in de Zwalmstreek waarbij de hoogte oploopt tot 106 m en daalt tot 47 meter. Aan de Perlinkbeek, grensbeek met Zegelsem die hydrografisch behoort tot de Zwalmbeekvallei, ligt één van de oudst bekende watermolensites in ons land (9de eeuw). De wijk Dompels met de Dorenbeekvallei in het zuidoosten van Elst herinnert met zijn bosresten aan het vroeger sterk beboste Elst. Zandleem- en leembodem.

In 977 luidde de plaatsnaam Elsuth, een toponiem van Germaanse oorsprong. Gem-toponiemen als Siereg(h)em en Vissegem getuigen van vroeg-middeleeuwse nederzettingskernen. Middeleeuwse landbouwactiviteit blijkt ook uit enige kouter- en vele veldtoponiemen. Minstens sinds de 12de eeuw, vroegste melding van de parochie Elst, bestond er een bidplaats; in documenten uit de 14de eeuw is sprake van de kerk. Het patronaat van de kerk was in handen van het Sint-Hermeskapittel van Ronse dat er ook tienden inde. Elst behoorde tot het Land van Schorisse binnen het Land van Aalst. Tot de bezittingen van de abdij van Ename behoorde er het "hof te Siereg(h)em"; in 1267 bezat deze abdij er ook een windmolen.

In het zuiden van Elst doorsnijdt de middeleeuwse weg Oudenaarde-Geraardsbergen van west naar oost het grondgebied; vanaf deze steenweg loopt de Gentsestraat noordwaarts middendoor Elst, met aangepast tracé van de oude wegverbinding Nederbrakel-Gent. De kleine dorpskern ligt ten oosten van laatst genoemde verbindingsweg. Afgezien van het centrum met door rijhuizenbouw verdichte en recent aangegroeide woningbouw, is de bewoning in meerdere oude gehuchten geconcentreerd zoals te Vissegem en aan de Boekelstraat. Ook daar verdringt de woonfunctie het landbouwkarakter.

In 1817 telde Elst twee houten korenwindmolens; naast voornoemde watermolen is thans enkel nog een stenen windmolenromp te vinden in de zuidwesthoek van Elst aan de hoogst gelegen plek van de deelgemeente (106 meter).