Gemeente, gelegen in Zandlemig Vlaanderen, sinds 1977 gefusioneerd met Oostnieuwkerke en Staden; 2.172 inwoners (1.01.1998) en 1.000 hectare. Voornamelijk land-, tuinbouw- en woongemeente. Vrij vruchtbare grond gedraineerd door de Polder-, Moeras- en Vijverbeek. Golvend landschap, laagste punt (25 meter) in het noordwesten, hoogste punt (50 meter) in het zuiden op de 'Zeugeberg', dorpskern op heuvelrug. Het circa 9 hectare grote 'Vijverbos' - genoemd naar de Vijverbeek en sinds 1985 eigendom van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - is slechts een klein overblijfsel van het bosareaal aangeduid op de Ferrariskaart (1770-1778).

Vermoedelijk ligt de oudste kern van (West)rozebeke op de 'Zeugeberg', in de 10de en 11de eeuw een ontgonnen gebied tussen twee boscomplexen, dicht bij de bron van de Moerasbeek.

Eerste vermelding in 1066 als "Rosebeca". In de 14de eeuw, als "Drooghe Roosebeeke" of "Rosebeca Sicca" als onderscheid met (Oost)rozebeke bij Tielt. De benaming Westrozebeke, ingevoerd tijdens de Franse overheersing, wordt officieel erkend bij wet van 30 maart 1836.

In het feodale stelsel omvat de huidige gemeente onder meer de heerlijkheden " 't Hof van Rozebeke" (met kern rond de 'Zeugeberg'), "Ter Heyde" en "Kneckenburgh", en ressorteert onder de kasselrij Ieper. Het foncier van "Kneckenburgh" was wellicht de Kneukenburghoeve, op de P.C. Poppkaart (circa 1850) nog aangeduid met omwalling. Sinds eind 14de eeuw heerst dezelfde heer over " 't Hof van Rosebeke" en het "Hof van Staden".

In 1382 vindt op de "Goudberg' (grondgebied Passendale) de slag bij Rozebeke plaats. De Franse koning, de graaf van Vlaanderen en de 'goede Bruggelingen' verslagen er de opstandige Gentenaars onder leiding van Philips van Artevelde, geruggensteund door Engelse boogschutters (zie Arteveldemonument van 1982 op de J. Dewindeplaats).

Deze veldslag stimuleert de reeds bestaande Onze-Lieve-Vrouw-verering te Westrozebeke - eerste vermelding in de levensbeschrijving van de Heilige Berlindus (11de of 12de eeuw). Volgens de legende legde Maria een beschermende zijden draad met zeven knopen en een kruis omheen de winnaars en het dorp. In 1383 zou een Onze-Lieve-Vrouwebeeldje overgebracht zijn uit een boskapel naar de parochiekerk. Vermoedelijk zijn de ommegangkapelletjes slechts in de 17de eeuw opgericht (zie Ommegang).

De parochie maakt achtereenvolgens deel uit van het bisdom Doornik (tot 1559), Ieper (tot 1801), Gent (tot 1834) en Brugge. Het patronaatsrecht van de kerk behoorde toe aan het kapittel van Doornik. Tevens bezat de Ieperse Sint-Martinuskerk vanaf 1263 bepaalde tiendrechten in Rozebeke.

In de 16de eeuw heeft Westrozebeke zwaar te lijden onder de godsdiensttroebelen en de plunderingen door Staatse troepen en Oostendse vrijbuiters. Geleidelijke herbevolking na de inname van Oostende in 1604.

De Atlas der Buurtwegen (circa 1843), en de P.C. Poppkaart (circa 1850) tonen een centrale dorpsstraat, deel uitmakend van de "Route d' Ipres à Bruges", omcirkeld door de "Omgang weg" met ommegangkapellen. Aan de dorpsstraat, lintbebouwing, onderbroken door kerk en kerkhof; links geflankeerd door herberg "Gemeentehuis", rechts door gendarmerie, zie prentbriefkaarten. Voorts verspreide hoevebouw met losse bestanddelen, soms omwald. De tramlijn Roeselare-Langemark (1913-1941) liep langs de huidige Provinciebaan, een gedeelte van de Ommegang en de Poelkapellestraat.

Nijverheid. Circa 1898 werd de "brouwerij Lowie" aan de Dorpsstraat opgericht, voorts enkele windmolens. Van oudsher was Westrozebeke bekend om de varkensteelt.

Eerste Wereldoorlog. Volledige vernietiging van het dorp. Het rooilijnplan van 1919 naar ontwerp van ingenieur R. Cloet (Tielt) behield de oude dorpsstructuur, doch met aanleg van de J. Dewindeplaats ten zuiden van de kerk; een nieuwe begraafplaats ten oosten van de Ommegang werd niet gerealiseerd. In 1920, aanstelling van A. Dugardyn (Brugge) als gemeentelijk bouwkundige; tevens herbouwde hij de kerk, de ommegangkapellen, het gemeentehuis, de school en een groot aantal huizen. Blijkens archiefonderzoek waren ook architecten E. Apers (Roeselare) en A. Van Coillie (Roeselare) bij de wederopbouw betrokken. De soms beraapte vooroorlogse lijstgevels werden vervangen door eclectisch getinte lijstgevels, met risalieten oplopend in hals- en trapgevels. Aan J. De Winde - een Vlaamsgezind dichter en luitenant van de derde Karabiniers, in september 1918 omgekomen bij de bevrijding van Westrozebeke - herinneren de J. Dewindeplaats en het J. Dewindemonument aan de Poelkapellestraat.

Heropbouw van de "brouwerij Lowie" waar brouwactiviteiten worden gestaakt gedurende de Tweede Wereldoorlog. Tijdens het interbellum, omvangrijke seizoensarbeid naar Frankrijk.

Na de Tweede Wereldoorlog evolueert de landbouw naar groenteteelt met serreculturen; toenemend belang van frigobedrijven en de in 1952 opgerichte "exportslachterij Westvlees".

Oorspronkelijk straatdorp gevormd door Dorpsstraat en J. Dewindeplaats. Voorts ook geconcentreerde bebouwing aan Ommegang Noord, Oost en Zuid, gedeelten van de Provinciebaan en de Poelkapellestraat; slachterij tussen Dorpsstraat en Ommegang West. Verspreide kleine wederopbouwhoeven met losse bestanddelen.

Kleine gehuchten: Wildeman, Brieke, Spriet en Vijfwegen. In dit laatste gehucht, staat het voormalige station op de lijn Torhout-Ieper; sinds 1950 goederenlijn, heden enkel nog gebruikt voor de nabijgelegen kazerne van Houthulst.