Gemeente van 2.947 (2002) inwoners en 716 hectare 97 are 61 centiare, die sinds 1 januari 1977 deel uitmaakt van het grondgebied van Kortrijk.
Gelegen in zandlemig Vlaanderen tussen de Leie en de bovenloop van de Schelde.
Glooiend landschap. Het centrum van de gemeente ligt op de noordelijke helling van een heuvelrug, op 39,99 meter boven de zeespiegel. De hoogste punten liggen boven de 50 meter, namelijk in het oosten de Tolpenhoek (52,2 meter), in het zuiden de Sterre (55 meter) en in het westen de Kobbe (53,75 meter). De gemeente kan verdeeld worden in een aantal gehuchten: de Tolpenhoek (in het zuidoosten), de Sterhoek (in het zuiden), verwijzend naar de "sterre", een samenloop van wegen in een bos, de Potijzerhoek (in het zuidwesten), de Preshoek (in het noordwesten) en de Kapelhoek (in het noorden).

De oudste vermelding van Aalbeke - Albecca - dateert van 1136. Een zekere Gomarus had een stuk land geschonken aan de kerk van Fives en het klooster van Reims. Omstreeks 1175 lezen we Albecke en in 1250 is er sprake van Albeka. Over de betekenis van de naam is er nog steeds onduidelijkheid. Volgens J. Claerhout betekent "ael" steen en wil Aalbeke dus niets anders dan "steenbeek" zeggen. Chotin kwam tot de bevinding dat "ael" een ontkennend voorvoegsel is dat "zonder" zou betekenen, met andere woorden zou Aalbeke eventueel "zonder beek" willen zeggen.

De vroegste vermelding als parochie vindt men in een akte van 1211, waarin de bisschop van Doornik de schenking door Aelis van Dendermonde van haar tiend in Aalbeke, Moeskroen, Rekkem en Rollegem aan de abdij van Ravensberg bij Merkegem (Noord-Frankrijk) bekrachtigt. De belangrijkste andere tiendheffers zijn de pastoor van Aalbeke en het Onze-Lieve-Vrouw-kapittel van Doornik, dat ook het patronaat over de parochiekerk uitoefent.
Aalbeke behoort dus op kerkelijk vlak van meet af aan tot het bisdom Doornik en de dekenij Kortrijk. In 1801 wordt de Sint-Corneliuskerk bij het bisdom Gent gevoegd, dekenij Menen. Dit zal zo blijven tot 1834, wanneer Aalbeke tot het bisdom Brugge ging behoren. Enkele jaren later gaat de parochie over naar de dekenij Kortrijk.

Op feodaal gebied is de parochie Aalbeke verdeeld over verschillende heerlijkheden, waarvan de meeste zich ook over andere parochies uitstrekten. De voornaamste heerlijkheden zijn Aalbeke, Fives, Heule in Aalbeke, het Mortaanse, Mosscherambacht, Nieuwenhove, Perwezberg (of Preisberg) en Ramais.
De heerlijkheid Aalbeke, die afhangt van het grafelijk kasteel van Kortrijk is niet de belangrijkste, maar het bezit ervan betekent wel dat men de titel van dorpsheer mag voeren. De kerk staat eveneens op het grondgebied van deze heelijkheid, dat daarom ook wel "Ter Kercken" wordt genoemd. Over de oudste kerk is echter weinig geweten, de laatste restanten ervan verdwenen in 1794. Vermoed wordt dat het een driebeukig kerkje betrof met achtzijdige toren en aanpalend koor.

Aalbeke is in de loop van de geschiedenis regelmatig het gebied waarlangs Franse troepen zich naar Kortrijk begeven. Zo ook bij de aanvang van de 14de eeuw, wanneer het Franse ridderleger een week voor de guldensporenslag (juni 1302) naar de Kortrijkse Pottelberg trekt om vandaar de voor hen fatale slag voor te bereiden. Volgens de kroniekschrijvers ging hun doortocht gepaard met allerlei baldadigheden.

Rond 1525 komt de dorpsheerlijkheid door koop in handen van Antoon de la Barre, heer van Moeskroen. Tot de Franse revolutie zou de heer van Moeskroen ook de titel van dorpsheer van Aalbeke voeren. In 1586 behoren ook de heerlijkheden Heule in Aalbeke en Nieuwenhove toe aan de heren van Moeskroen. De belangrijkste heerlijkheid, Heule in Aalbeke, wordt reeds in 1480 door Cornelis de la Barre, vader van de bovengenoemde Antoon, aangekocht. Tot 1592 blijft de familie de la Barre eigenaar van de titel van Heer van Moeskroen.

Tijdens de godsdiensttroebelen in de tweede helft van de 16de eeuw blijft Aalbeke niet gespaard. De kerk wordt beschadigd en geplunderd. Deze onlusten leiden tot een economische depressie, waarvan ook Aalbeke het slachtoffer wordt. In 1586 is slechts 20% van de oppervlakte bezaaid, en is het aantal Kortrijkse buitenpoorters tot één derde teruggelopen.
Tussen 1592 en 1645 behoort de titel van dorpsheer toe aan de familie van Liedekerke. In 1627 wordt de heerlijkheid van Moeskroen door koning Filips IV van Spanje tot graafschap verheven.
Vanaf 1645 komt de titel van heer van Moeskroen toe aan de familie Basta, die hem in 1682 overdraagt op d'Ennetières. In 1680 krijgen de graven van Moeskroen de titel van markies.

De negenjarige oorlog (1688-1697) eist een zware tol van de kasselrij Kortrijk. Door zijn ligging tussen de Franse linies, is Aalbeke één van de ergst getroffen dorpen. In 1688 wordt het grondig geplunderd en in 1689 heeft het veel te lijden van de aanwezigheid van vreemde troepen, gelogeerd in de kerk. De verarming van de bevolking blijkt uit een telling, daterend van 1695: op 150 Aalbeekse gezinnen zijn er 63 als hulpbehoevend genoteerd en twee derde van de oppervlakte ligt braak.

Tijdens de 18de eeuw maken ook de heerlijkheden Fives, het Mortaanse, Perwezberg en Ramais deel uit van de omvangrijke bezittingen van de heren van Moeskroen. Aldus valt drie vijfden van het Aalbeekse grondgebied (circa 300 bunders op een totaal van 503) onder hun rechtsmacht. De parochie, als wereldlijke gemeenschap, wordt in de 18de eeuw bestuurd door een bank van zeven schepenen, die de dorpsheer kiest uit zijn verschillende Aalbeekse heerlijkheden.
In 1717 wordt de Hoogmolen heropgebouwd, ook wel 'Molen van Aalbeke' genoemd. De oorspronkelijke molen brandde in 1714 af.
In 1794 vallen de Franse troepen ons land opnieuw binnen. Zij roven de ornamenten uit de kerk en steken de opgestapelde stoelen in brand, zodat het gebouw in de vlammen opgaat. De middenbeuk, venieuwd in 1776, stort in elkaar en van de achtzijdige toren blijft enkel de kuip overeind. Een noodkerk dient opgericht te worden.

Ten gevolge van de eerste schoolstrijd (1879-1884) krijgt de parochiegeestelijkheid de opdracht om overal vrije scholen op te richten. Aldus komen in 1882 de zusters van de Heilige Jozef uit Lichtervelde naar Aalbeke om er met een eigen school te starten.

Rond 1850 begint de industriële ontwikkeling een steeds grotere rol te spelen, ten nadele van de landbouw. Een belangrijke veruitwendiging hiervan is de aanleg van de spoorlijn Kortrijk-Moeskroen in 1842; het zal echter tot 1857 duren voor Aalbeke een eigen station krijgt. Dit heeft verstrekkende gevolgen voor de Aalbekenaars. Ten eerste ontstaat het fenomeen van de pendelaars, en ten tweede trekt de spoorlijn nieuwe industrieën aan, waarbij rond de fabrieken nieuwe woonkernen ontstaan. In 1896 werken de meeste inwoners van Aalbeke reeds in de industriële sector. Hierbij gaat het evenwel nog vaak om thuisarbeid. De eerste fabriek van enige omvang wordt opgericht in 1907-1908, wanneer Ernest Dumolin start met de bouw van de mechanische dakpannenfabriek "De Sterreberg". Omstreeks 1912 worden er 150 arbeiders tewerkgesteld. De intensieve klei-ontginning weegt zwaar op de landbouw.
In 1929 wordt een tweede grote fabriek gebouwd, namelijk de tapijtweverij Louis de Poortere, met de stenen van de oude steenbakkerij die daar voorheen stond.

In de jaren 1920 worden voor het eerst initiatieven genomen om goedkope, maar goede arbeiderswoningen te bouwen onder meer in de Ledeganckstraat en in de Lauwestraat.

Tot het begin van de jaren 1950 behoudt Aalbeke haar sterk agrarisch uitzicht.
In 1956 wordt het eerste bijzonder plan van aanleg "Dorpskom" goedgekeurd, waarin ondermeer voorzien wordt in de verbreding van de rijksweg Kortrijk-Moeskroen, de vastlegging van het nieuw kerkhof en de bouw van een sociale woonwijk in wat de Oudstrijderslaan zal worden. Daarnaast krijgt de idee van de alleenstaande bebouwing steeds meer aanhang, met onder meer de aanleg van de Vogelwijk en de Bomenwijk.
In 1966-1968 beginnen de werkzaamheden voor de aanleg van de E17-autosnelweg. Het gehucht de Preshoek wordt daardoor van het centrum afgesneden. In 1973-1974 verdwijnt het gehucht Kapelhoek van de kaart om plaats te maken voor het E17 - A17 klaverblad dat in 1977 wordt ingereden. Deze wegenwerken hebben het landbouwareaal zwaar aangetast.

Heden kerndorp, waarvan het centrum doorsneden wordt door de Moeskroensesteenweg, die in 1967 verbreed wordt en het karakter van het dorp aantast. Tot dan bleef het oude stratenpatroon zie Ferrariskaart (1770-1778) en Atlas der Buurtwegen (1843) behouden. Bebouwing geconcentreerd rond de Moeskroensesteenweg, Bergstraat en Lauwsestraat.
Buiten de dorpskom, verspreide hoevebouw met losse bestanddelen, voornamelijk uit de 19de eeuw en het begin van de 20ste eeuw. Ook verschillende hoeves die in kern teruggaan tot de 18de-eeuw. Tevens tal van arbeiders- en boerenarbeidershuizen, voornamelijk geconcentreerd rondom de verschillende gehuchten.