ALGEMENE SITUERING

De fusiegemeente Zwevegem, sinds 1977 samengesteld uit de centrumgemeente Zwevegem en de deelgemeenten Heestert, Moen, Otegem en Sint-Denijs, is de tweede grootste gemeente van het arrondissement Kortrijk en beslaat een oppervlakte van 6324 hectare en heeft 23660 inwoners (december 2004).

De gemeente situeert zich in het zuidwesten van West-Vlaanderen tussen de Leie en de Schelde en heeft een licht golvend reliëf. De heuvels behoren tot de uitlopers van de Vlaamse Ardennen en de West-Vlaamse heuvels. De zuidelijke helft van de fusiegemeente behoort tot de Scheldevallei. De waterscheidingslijn loopt over een heuvelkam met voornamelijk vruchtbare leemgrond, die van het noordoosten naar het zuidwesten loopt en waar zich de hoogste punten van de gemeente bevinden. In de lager gelegen gebieden zijn er zandlemiger stroken. De gemeente heeft nog verschillende bosrelicten waarvan sommigen eeuwenoud zijn: het Grandval- en Kooigembos in Sint-Denijs, het Banhoutbos in Heestert en het Orveytbos in Moen.

Gerechtelijk en administratief behoort Zwevegem tot het arrondissement Kortrijk. Op kerkelijk vlak behoort het gebied tot het bisdom Brugge.
Zwevegem grenst in het noorden aan Harelbeke en Deerlijk en in het oosten aan Anzegem en Avelgem. De westelijke grens wordt gevormd door Kortrijk en de zuidelijke grens door Spiere-Helkijn.

Het grondgebied wordt doorsneden door de rijksweg N8, Kortrijk-Oudenaarde. Het kanaal Kortrijk-Bossuit (1858-1860) dat de Leie en Schelde verbindt, doorsnijdt het grondgebied van noord naar zuid. De twee voormalige spoorwegtracés die het grondgebied doorsneden zijn nu omgevormd tot wandel- en fietspaden.

Zwevegem bevindt zich aan de zuidelijke rand van de sterk verstedelijkte en geïndustrialiseerde as Menen-Kortrijk-Waregem en zijn noordwestelijk deel vormt er als het ware een uitgroeisel van. De Bekaert-groep, die zijn wortels heeft in Zwevegem, is één van de belangrijkste werkgevers van de gemeente (circa. 2500 arbeidsplaatsen) en is de belangrijkste onafhankelijke, wereldwijde producent van staalkoord, staaldraad en afgeleide handelsproducten.

In het oosten en vooral in het zuiden is de gemeente nog landelijk van uitzicht en wordt het gebied gekenmerkt door een verspreide landelijke bebouwing met plaatselijk sterker geconcentreerde woningbouw. Ongeveer 3900 hectare grond wordt uitgebaat als akkerland, bijna 800 hectare als weiland. Daarnaast is er een intensieve veeteelt (varkens en pluimvee) en een groeiend aandeel van teelten onder serres. Eind 1999 bedroeg de gemiddelde grootte van de Zwevegemse land- en tuinbouwbedrijven circa 16,4 hectare. De landbouwzones treft men vooral aan in Heestert en Sint-Denijs.

De kleine dorpskernen van de deelgemeenten behielden hun laat-middeleeuws stratenpatroon zie Ferrariskaart en worden gekenmerkt door lintbebouwing bestaande uit burgerhuizen en arbeiderswoningen daterend uit de tweede helft van de 19de eeuw en het begin van de 20ste eeuw. Er is een geleidelijke toename van hedendaagse woningen en aanpassingen aan bestaande bebouwing.

Het landelijke gebied wordt gekenmerkt door verspreide hoevebouw. De vaak historische hoeves, die in kern minimum teruggaan tot de 18de eeuw sluiten typologisch zowel aan bij het gesloten type als het type met losse bestanddelen. Daarnaast ook tal van (boeren)arbeiderswoningen van één bouwlaag.