Geografisch thema

Kortrijksestraat

ID
14814
URI
https://id.erfgoed.net/themas/14814

Beschrijving

Straat in het zuidwesten van Harelbeke, die de Gentsestraat verbindt met de Kortrijksesteenweg; gelegen in de Westwijk. Samen met de Gentsestraat en de Kortrijksesteenweg vormt de straat het hoofdtracé van het stadscentrum en verbindt Harelbeke met Kortrijk zie straatnaam, die volgens De Flou voor het eerst wordt vermeld in 1912.

Van oudsher vormt het tracé samen met de Marktstraat en de Gentsestraat de hoofdas van de stad. Eerst via de huidige Tramstraat, Elfde-Julistraat en Hippodroomstraat, en vanaf het begin van de 18de eeuw via de pas aangelegde Kortrijksesteenweg verbindt de Kortrijksestraat Harelbeke met Kortrijk. Oudste gekende weergaven van de straat komen voor op een tekening van Jacob van Deventer (1560), in het renteboek van de heerlijkheid Overacker (1607) en op de gravure van Sanderus (1641); brede weg met zeer schaarse, verspreide bebouwing. Na de aanleg van de steenweg naar Kortrijk (Kortrijksesteenweg) in het begin van de 18de eeuw fungeert de straat als verbinding tussen de Markstraat en de met bomen omzoomde steenweg. Op de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778) lijkt de straat aan beide kanten reeds veel dichter bebouwd.

Vanaf het begin van de 20ste eeuw loopt door de straat een tramlijn, die loopt in het verlengde van de Marktstraat, Gentsestraat, Gentsesteenweg en Deerlijksesteenweg en die via de huidige Tramstraat, Hippodroomstraat, Elfde-Julistraat en Kortrijksestraat naar Kortrijk reed. Op het einde van de jaren 1950 wordt aan de noordwestzijde van de straat door de familie Bert Cinema Plaza opgericht.

In 1972 wordt de bebouwing aan de noordwestzijde van de Kortrijksestraat en een stukje van de Marktstraat onteigend en afgebroken, om de rijksweg Kortrijk-Gent te kunnen verbreden. Thans rechte straat met geasfalteerd wegdek; vrij brede, recent heraangelegde straat, afgezoomd met jonge bomen en tussen de twee rijstroken centraal voorzien van een parking. De zuidoostzijde van de straat is ingenomen door aaneengesloten bebouwing uit de eerste helft van de 20ste eeuw; de noordwestzijde is na de onteigening van de jaren 1970 thans quasi nog volledig braakliggend, in afwachting van het optrekken van enkele vrijstaande woonblokken. Op de hoek met het Schipstraatje (nummer 2), twee administratieve gebouwen uit de jaren 1980, respectievelijk van de Belastingen en het Vredegerecht. De overige nog bestaande bebouwing dateert hoofdzakelijk uit het begin van de 20ste eeuw, is eerder kleinschalig en vaak voorzien van café- of handelsfunctie op de begane grond. Nummers 11-13, zwaar verankerd breedhuis van zeven traveeën, vermoedelijk van circa 1800 maar volgens het kadaster in 1874 opgeplitst in twee huizen (en voorzien van bepleisterde gevel?); thans deels ontpleisterde lijstgevel met begane grond geleed door imitatievoegen; in de 20ste eeuw ingebracht puivenster en poort. Nummers 15-17, tweewoonst gebouwd in 1937 in opdracht van paardenkoopman Achille Verhamme, na afbraak van de herberg "Den Ouden Keizer". Eenvoudige woning met oranje bakstenen gevel en verzorgde detaillering van gele baksteen; deels vernieuwd schrijnwerk. Nummer 23, breedhuis van vijf traveeën, gebouwd in 1904 met naastliggend steegje en achteraan een werkplaats. Nummers 43 en 45, kleine rijwoningen gebouwd in 1904, elk met verschillende geveluitwerking onder meer nr. 45 neoclassicistisch getint.

  • Archief Technische Dienst Harelbeke, Bouwaanvragen: Harelbeke, 1937/128.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Harelbeke,1875/12, 1904/7, 1937/26.
  • Rijksarchief Kortrijk, Kerkarchief Harelbeke, nr. 15808: Renteboek van de heerlijkheid Overacker met kaarten op papier, 1607.
  • Beelden uit het verleden, Harelbeke-Bavikhove-Hulste-Stasegem, Harelbeke, 1978, p. 61-63.
  • CAUWE R., Harelbeke in oude prentkaarten waarin ook enkele afbeeldingen van Stasegem, Zaltbommel, 1972, nr. 39-44.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, 1928, Deel VIII, kolom 411.
  • De tabaksnijverheid te Harelbeke, in Curiosa, vol. 44, nr. 434, 2006, p. 14.
  • Harelbeke grafelijke stad, Harelbeke, 2003, p. 82-83, 167, 171-172, 238.
  • LAMPAERT F., De Harelbeekse straatnamen in 1845, in Tijdingen van de Roede van Harelbeke, jg. 2, nr. 3, 1999, p. 3.
  • LAMPAERT F., De tram in Harelbeke, in Tijdingen van de Roede van Harelbeke, jg. 4, nr. 1, 2001, p. 18-19.
  • OPSOMER G., LAMPAERT F., De cinema's in Harelbeke, in Tijdingen van de Roede van Harelbeke, jg. 5, nr. 2, 2002, p. 16, 20.
  • Straatnamen Harelbeke van a tot z, Harelbeke, 2002, p. 38.
  • WOSTIJN A., BAERT K., e.a., Harelbeke in de Oostenrijkse tijd, 1714-1794, in De Roede van Harelbeke (De Leiegouw), nr. 18, Harelbeke, 1998, p. 46-48.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2009: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Harelbeke, Deel I: Stad Harelbeke, Deel II: Deelgemeenten Bavikhove en Hulste, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL42, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Arbeiderswoning

  • Omvat
    Burgerhuis van 1904

  • Omvat
    Café 't Anker

  • Is deel van
    Harelbeke


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kortrijksestraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/14814 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.