Geografisch thema

Stationsstraat

ID
14840
URI
https://id.erfgoed.net/themas/14840

Beschrijving

Straat in het centrum van Harelbeke, lopend van de Gentsestraat/Marktstraat naar het Stationsplein. De straatnaam, die volgens De Flou voor het eerst wordt vermeld in 1902, verwijst naar het nabij gelegen station.

De straat wordt gesuggereerd door A. Sanderus (1641) op zijn gravure van Harelbeke; ten westen van het huis "De Gouden Boom" langs de Gentsestraat (nummer 2). Op een kaart van 1737 wordt de straat reeds duidelijk weergegeven; ze loopt rechtstreeks in zuidelijke richting (over het tracé van de huidige Gaversstraat) en is quasi onbebouwd. Op de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778) verschijnt voor het eerst een uitgebreide hoevesite, die later op de hoek van het Stationsplein komt te liggen. Door de aanleg van de spoorlijn Kortrijk-Gent in 1839 wordt de straat opgesplitst; volgens De Flou volgt de verandering van de straatnamen echter pas in het begin van de 20ste eeuw. Met de aanleg van de spoorweg krijgt het vermelde landbouwbedrijf met stokerij op het einde van de toenmalige Stationsstraat (oostzijde) een uitweg naar het station. Op de Atlas der Buurtwegen (1845) wordt de "Gaeverstraet" aangeduid als "Chemin n° 9" met als beschrijving "Chemin pavé de la maison Courtens vers le Gavers par la station". De straat is aan weerszijden bereikbaar via de voetweg "Sentier n° 47" zogenaamd "Sentier du Sweveghemsche kalsyde au Boterpotstraet". De toenmalige Stationsstraat wordt op de Atlas aan zuidwestzijde ingenomen door een reeks kleine woningen, ongeveer ter hoogte van het stadspark; aan de overzijde ligt de hoeve met stokerij van Adolf Gheysens rondom een centrale binnenkoer. De stokerij was tot 1846 eigendom van de heer Gheysens; tien jaar later is er van de stokerij geen sprake meer en is het landbouwbedrijf overgenomen door de familie Vanaerde.

De aanleg van de Stationsstraat wordt bij K.B. van 30 augustus 1871 vastgelegd, als verbinding tussen de steenweg Gent-Kortrijk en het spoorwegstation van Harelbeke. De aanleg komt er na een vraag gesteld op 28 april 1869 door de weduwe van Ferdinand De Coninck.

In 1951 wordt de open ruimte aan de westzijde van de straat ontwikkeld als ingang naar het nieuwe stadspark. Naar aanleiding van de vijftigste jaardag van het overlijden van Harelbeeks musicus Peter Benoit wordt een standbeeld van hem geplaatst voor de ingang van het park. Aansluitend op de heraanleg van het stadspark in 1999-2000 wordt ook de Stationsstraat in 2000 aangepakt, waarbij de ingang naar het stadspark wordt geaccentueerd.

Rechte straat met geasfalteerd wegdek dat ter hoogte van het stadspark wordt onderbroken door rode klinkers. Op uitzondering van de zijvleugel van het voormalige pand "De Gouden Boom", Gentsestraat nummer 2, dateert de bebouwing uit de 20ste eeuw en hoofdzakelijk uit de laatste decennia zie verschillende nieuwbouwwoningen en appartementsblokken. Enkel naar het einde van de straat toe zijn nog enkele kleinere panden bewaard die mogelijk dateren uit het einde van de 19de eeuw en in de jaren 1930-1950 zijn verbouwd of aangepast onder meer nummer 22 en 30 met bepleisterde en beschilderde lijstgevels. Rijwoningen van twee bouwlagen en twee traveeën onder pannen zadeldaken; heterogene straatgevels (onder meer vernieuwd houtwerk).

  • Rijsarchief Gent, Kaarten en Plannen, nr. 2721: Plan van de hoeve "te Walle" te Harelbeke, met diverse aantekeningen, F. De Bal, 1737.
  • Rijksarchief Kortrijk, Modern gemeentearchief Harelbeke, nr. 93: Koninklijk Besluit over de aanleg van de Stationsstraat, 1871.
  • CAUWE R., Harelbeke in oude prentkaarten waarin ook enkele afbeeldingen van Stasegem, Zaltbommel, 1972, nr. 18.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, 1934, Deel XV, kolom 215.
  • Harelbeke grafelijke stad, Harelbeke, 2003, p. 119, 173.
  • LAMPAERT F., 150 jaar spoorweg in Harelbeke, in De Roede van Harelbeke (De Leiegouw), nr. 8, Harelbeke, 1989, p. 58.
  • LAMPAERT F., De Harelbeekse straatnamen in 1845, in Tijdingen van de Roede van Harelbeke, jg. 2, nr. 3, 1999, p. 3.
  • Straatnamen Harelbeke van a tot z, Harelbeke, 2002, p. 60.
  • Veranderingen in de natuur, De oude Leiearm, Van nature een monument. Open Monumentendag Vlaanderen, Zondag 12 september 2004, Harelbeke, 2004.
  • WOSTIJN A., Harelbeke in de Spaanse tijd, 1585-1713, in De Roede van Harelbeke (De Leiegouw), nr. 14, Harelbeke, 1994, p. 15.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2009: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Harelbeke, Deel I: Stad Harelbeke, Deel II: Deelgemeenten Bavikhove en Hulste, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL42, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Standbeeld Peter Benoit

  • Is deel van
    Harelbeke


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Stationsstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/14840 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.