Geografisch thema

Treurnietstraat

ID
14875
URI
https://id.erfgoed.net/themas/14875

Beschrijving

Straat ten noorden van de dorpskern van Bavikhove. De straat vertrekt van de Hoogstraat en loopt in noordwestelijke richting naar de straat Helleput.

Straatnaam verwijzend naar de voormalige wijk en herberg "Den Treurniet" (nummer 1A), die volgens De Flou respectievelijk in 1818 en 1779 worden vermeld. Sinds 1927 geen herberg meer.

De straat wordt reeds weergegeven op de kaart uit het landboek van Bavikhove, opgemaakt in 1639 door Loys de Bersacque; de bebouwing concentreert zich ter hoogte van de Ooigemsevoetweg en waar de straat afdraait in westelijke richting (nummer 44). De situatie wordt grotendeels ongewijzigd weergegeven op de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778) en het primitief kadasterplan (circa 1830); lichte toename van bebouwing rond de Ooigemsevoetweg (nummer 19). Op de Atlas der Buurtwegen (1845) weergegeven als de "Treurnietstraet" met als aanduiding "Chemin n° 14" en omschrijving "Chemin de celui dit Hoogestraet à celui dit Groenedreef". Verdere toename van bebouwing ter hoogte van de Ooigemsevoetweg in de tweede helft van de 19de eeuw (zie kaart van het Dépôt de la Guerre van circa 1865 en de kaart van het Militair Cartografisch Instituut van circa 1885) en in de eerste helft van de 20ste eeuw (nummer 23, nummer 27). Aanleg van de ambachtelijke zone aan de oostzijde van de straat tussen de Hoogstraat en de Ooigemsevoetweg op het einde van de 20ste eeuw.

Geasfalteerde straat met elleboogvormig verloop die halverwege de Paddebeek kruist en eindigt ter hoogte van de Eikbosbeek. Ten noorden van de Paddebeek bevinden zich enkele sterk verbouwde historische hoeves.

Nummer 44, historische hoeve genaamd "Het Patente Goed" met in 2007-2008 volledig herbouwd (groter) woonhuis. Opgenomen in de niet-limitatieve lijst van merkwaardige gebouwen in het open landschap van Harelbeke, definitief vastgesteld in de gemeenteraad van 11.02.2008 (categorie 1). Eerste vermelding van de hoeve in 1610 in het Renteboek Ter Coutere als eigendom van Jacop Vander Haeghe. Weergegeven op de kaart uit het landboek van Bavikhove, opgemaakt in 1639 door Loys de Bersacque. Op een feodale schets van 1651 aangeduid met "Ten Aerde", verwijzend naar de gelijknamige heerlijkheid met rentegronden op Bavikhove, Lendelede en Deerlijk. In 1688 omschreven als "een behuusde en omwalde hofstede met boomgaard" en nog steeds in het bezit van de familie Vander Haeghe. Vanaf 1752 is de hoeve eigendom van pastoor Van Marke. Op de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778), weergave van het boerenhuis (zonder omwalling), de stal en de schuur; op het primitief kadasterplan (circa 1830) wordt ten westen van deze hoevegebouwen een bakhuis weergegeven. Circa 1830 eigendom van Candide De Brabandere uit Kortrijk. Zelfde situatie op de Atlas der Buurtwegen (1845). Volgens het kadaster wordt het boerenhuis in 1860 verbouwd en verdwijnt de omringende omwalling gedeeltelijk. In 1871 erft Adolphe De Brabandere uit Sint-Joost-ten-Node de hoeve. In 1891 wordt de hoeve verkocht aan de familie Carette, die in 1899 het boerenhuis nogmaals laat verbouwen, waarbij de omwalling volledig verdwijnt. Volgens de literatuur wordt het boerenhuis verbouwd in 1920 (twee meter verhoogd, drie meter verbreed); het kadaster vermeldt de verbouwing van de hoeve vóór 1932 in opdracht van Joanna Carette uit Schaarbeek; alle hoevegebouwen worden hierbij vergroot (onder andere grondige uitbreiding van de stal tot zijn huidig volume). Het dak van de stal wordt hersteld na een brand in de Tweede Wereldoorlog. Het bakhuis wordt afgebroken circa 1960. Het vermoedelijk 18de-eeuwse boerenhuis wordt in 2007 herbouwd. Thans nog bewaarde schuur en stal gelegen rondom een onverhard en deels begraasd erf, toegankelijk via een smeedijzeren hek tussen twee witgeschilderde bakstenen pijlers met bolbekroning; rechterpijler met rondboognis in blauwgesmoorde baksteen met bekronend kruisje en Onze-Lieve-Vrouwbeeld met kind. Gerenoveerde vermoedelijk 18de-eeuwse dwarsschuur (gerenoveerd vóór 1932) aan de oostzijde van het erf. Stallingen aan de westzijde van het erf; sporen van muurvlechtingen in zijgevel wijzen op verhoging van het dak.

Nummer 28, 19de-/20ste-eeuwse hoeve op een site waarvan de geschiedenis opklimt tot het einde van de 16de eeuw zie reeds in 1572 vermeld als "hofstede met huus, schuere, poort, wagenhuis en ovenbuur", eigendom van Willem Lambrecht. Het geheel is in de eerste jaren van de 20ste eeuw afgebroken om plaats te maken voor een nieuwe verkaveling. De hoeve was vanaf 1639 eigendom van Anthone Crop en vanaf 1688 in het bezit van Pieter Van Tieghem en bewoond door pachter Pieter Depreeter. Op het einde van de 17de eeuw wordt de hoeve omschreven als "eenen bogaert met de behuysde hofstede en een motken paalende ten zuiden aan den Treurniet en ten westen aan de Aerdstraat". Vanaf 1719 verpacht aan Pieter Lavaert en vanaf 1752 worden de weduwe en de kinderen van Van Tieghem vermeld als eigenaars. Op de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778), worden er drie gebouwen rondom het erf weergegeven en nog een vierde gebouw op het achterliggende perceel. Weergave van het boerenhuis, de stal en het bakhuis op de Atlas der Buurtwegen (1845) en de Popp-kaart (1856); respectievelijk eigendom van brouwer François Gheysens (1845) en Justina Gheysens (1856) uit Harelbeke. Het boerenhuis zou circa 1870 gebouwd zijn ter vervanging van het bestaande boerenhuis. Vanaf 1922 eigendom van de familie Vandoorne die de schuur laat bouwen tegen het boerenhuis, in 1925 het strodak van het boerenhuis vervangen door een pannen dak en het schuurtje in leem en vakwerkbouw afbreken. Het bakhuis wordt gerestaureerd in 1970.

Ter hoogte van de Ooigemsevoetweg bevindt zich nog steeds een kleine concentratie huizen met onder meer een vlasschuur (nummer 27); er tegenover ligt de enige erkende ambachtelijke zone van Bavikhove met onder meer vestiging van het internationale bedrijf Isocab (nummer 10). Voorts recentere bebouwing van de jaren 1990 als invulling van de lege percelen.

  • Archief Technische Dienst Harelbeke, Bouwaanvragen: Bavikhove, nr. 2006/161.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Bavikhove, 1865/1, 1899/1, 1943/2.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 212: Kadastrale Legger, Bavikhove, artikel 27.
  • Rijksarchief Kortrijk, Fonds Plotho, nr. 403: Thiende inde prochie van Bavichove op de noortoostzijde van de prochie, In Lantbouck vanden lande ende baronnie van Ingelmunstre, Vijve Sint-Eloy appendentie ende dependentien..., Loys de Bersacque, 1639.
  • Rijksarchief Kortrijk, Fonds Plotho, nr. 1296: Drie figuratieve kaarten vande thiende toebehorende hooghe adele, ende moghende heere Vloessgang Adhelher van Plotho, baron van lande van Ingelmunster en inde prochie van Bavichove. In Tiende inde prochie Bavichove toebehoorende den lande ende baronie van Ingelmunster, 1639.
  • BOTTE K., GLORIEUX R., VANDEWALLE (red.), Het hoevenboek van Harelbeke, Deel 1: Bavikhove, Harelbeke, 1985, p. 57-59 en p. 60-62.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, 1934, Deel XV, kolom 1034-1035.
  • Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Harelbeke, Harelbeke, 2007.
  • MAERTENS-VERKINDEREN M., Uit het verleden van Bavikhove, Handzame, 1974, p. 61.
  • VUYLSTEKE G., CLAERHOUT R., Herbergen in Harelbeke en deelgemeenten, Deel 3, in De Roede van Harelbeke (De Leiegouw), nr. 3, Harelbeke, 1980, p. 35.
  • Straatnamen Harelbeke van a tot z, Harelbeke, 2002, p. 64.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2009: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Harelbeke, Deel I: Stad Harelbeke, Deel II: Deelgemeenten Bavikhove en Hulste, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL42, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning met vlasschuur

  • Omvat
    Dorpswoning van 1925

  • Is deel van
    Bavikhove


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Treurnietstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/14875 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.