Op 2 januari 1837 werd de spoorlijn Mechelen-Dendermonde als derde tracé van ons nationaal spoorwegnet in gebruik genomen. Het betrof het eerste deel van de Westerlijn die Mechelen met Oostende zou verbinden. Deze lijn met een lengte van 26.500 meter, werd in 16 maand gerealiseerd. Koning Leopold I woonde de aankomst van de eerste drie treinen bij te Dendermonde waar men drie dagen feest vierde en zelfs het Ros Beiaard van stal haalde. Op 28 september 1837 werd ook de lijn Dendermonde-Gent in gebruik genomen.
Verder liepen nog volgende lijnen over Dendermonde: ‘Dender en Waes’ tussen Ath en Lokeren (1852), Dendermonde/Sint-Niklaas (1875-77), Dendermonde-Antwerpen (1875-1881), Dendermonde-Brussel (1879-81).
Rechthoekig plein voor station, voorheen gekend als "Stationsplein", in opdracht van het stadsbestuur aangelegd in 1880-1881. Voorheen buiten de omwalling gelegen en pas in 1908-1909 door middel van een "doorsteek" door de stadsvestingen rechtstreeks met de stad verbonden. Thans opgehoogd en heraangelegd plein voorzien van autobusstation, parking en fietsenstalling. Aan de noordzijde vanaf het laatste kwart van de 19de eeuw omwille van vestingstatuut uitsluitend bebouwd met houten woningen, meestal met horecafunctie. Merendeel gesloopt in 1914 met uitzondering van nr. 30-32. Huidige basisbebouwing voornamelijk samengesteld uit wederopbouwarchitectuur van na de Eerste Wereldoorlog en nieuwbouw, ingericht als cafés.
Ros Beiaardbeeld op perceel tussen Statieplein, Stationsplein en spoorwegviaduct, onderdeel van het stadspark, gebied behorend tot landschap gevormd door de Brusselse Poort en haar omgeving, beschermd als monument Besluit van de Secretaris Generaal van 30.11.1940. Beeld van het Ros Beiaard van witte kalkzandsteen vervaardigd in 1959 door kunstenaar Marc De Bruyn (Aalst) en geschonken aan de stad Dendermonde door het hoofdbestuur van de Vlaamse Toeristenbond naar aanleiding van het 35-jarig bestaan in 1958 van VTB-VAB-afdeling Dendermonde. Onthulling van het Ros Beiaardbeeld op 19 april 1959. Opspringend paard voorstellend met gestileerde vormgeving. Bij de heraanleg van het stadspark in 1997-1998 werd het beeld gereinigd, hersteld en op een nieuwe, hogere sokkel geplaatst uitgevoerd in Massangis.
STROOBANTS A., Dendermonde per spoor, Dendermonde, Open Monumentendag 1994.
STROOBANTS A., 150 jaar spoorwegen te Dendermond, Dendermonde, 1987.
STROOBANTS A., Door het vuur gespaard. Bouwkundige resten van het vooroorlogse Dendermonde, Dendermonde, 1999, p. 29.
STROOBANTS A., Verering verbeeld. Dendermondse standbeelden en monumenten, Dendermonde, 1998, p. 24-26.
Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten. Auteurs: Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
