Geografisch thema

Baanstknokstraat

ID
15244
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15244

Beschrijving

Straat ten noordwesten van het centrum van Waregem die loopt van het kruispunt met de Roger Van Steenbruggestraat naar de Eikenlaan. De straat ontleent de naam aan de Baanstknok die zich ongeveer aan de kruising met de Eikenlaan bevond. Volgens De Flou komt deze benaming pas voor in 1842 maar is vermoedelijk ouder. 'Knok' zou zijn afgeleid van een knik in de straat en de betekenis/afkomst van 'baanst' is onduidelijk.

De straat vormt van oudsher een tracé met de huidige Renthuisstraat en een deeltje van de Eikenlaan maar de straatnamen werden in 1990 naar aanleiding van de algemene herschikking van de straatnamen in Waregem en de aanleg van de Expresweg die het tracé doorsneed. Op een kaart uit het landboek van Waregem, opgetekend door Anthone Van Outrive in 1753-1757, wordt de straat voor het eerst weergegeven: ten (zuid)westen van een zijloop van de Snepbeek (thans quasi volledig verdwenen) liggen enkele kleinere hoevesites, waarvan vandaag nog nr. 64 overblijft; de zuidwestelijke straatzijde is onbebouwd. Het kruispunt met de huidige Roger Vansteenbruggestraat/ Baanstknokstraat/ Boulezstraat/ Hugo Verrieststraat wordt er aangeduid als "De Vyf weghen". Zelfde weergave op de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778). In de Atlas der Buurtwegen (1844) wordt het noordelijke deel van de straat geregistreerd als "Chemin n° 60" en omschreven als "Chemin du lieu dit Baanstknokstraet à la ferme de la Veuve Pauwels" of "Baenst knok straet"; het zuidelijke deel wordt als volgt gecatalogeerd: "Chemin n° 53" met als beschrijving "Chemin du hameau dit Het Smoorken à Vive St. Eloi" en met naam "Lindestraet". Op de kaart van het Dépôt de la Guerre van circa 1859-1861, loopt de straat op het gehucht Smoorken en wordt herberg "In den Engel Cabt" weergegeven. Op de kaart van het Militair Cartografisch Instituut (1898) verschijnt op de splitsing met de Lindestraat een kapel. De meeste bebouwing dateert uit de 20ste eeuw en sluit aan bij de ontwikkeling van de wijk Bilkhage in de jaren 1960 en de verkaveling van de gronden ten zuidwesten van de straat (Stuifkouter en andere) in de laatste decennia.

Straat met geasfalteerd wegdek; oudste bebouwing opklimmend tot het begin van de 19de eeuw, mogelijk zelfs 18de-eeuws. Nr. 64, met circa 2007 zwaar gerenoveerd woonhuis (volledig herbouwd?) zie foto Archief De Gaverstreke. Hoeve, reeds afgebeeld op 18de-eeuwse kaarten zie een kaart uit het landboek van Waregem, opgetekend door Anthone Van Outrive in 1753-1757. Op het primitief kadasterplan (circa 1835) weergegeven als twee woonhuizen met parallel gelegen bijgebouwen. Twee in elkaars verlengde liggende landgebouwen zijn zichtbaar van op de openbare weg waarvan links onder licht overkragend pannen zadeldak en rechts onder golfplaten zadeldak. Erf met grint en aan oostkant nieuw boerenhuis, weliswaar met behouden volume. Nummers 2-4, in oorsprong vermoedelijk eind 19de-eeuwse woonhuizen, gelegen aan hoger vermeld kruispunt, waarvan nummer 4 op vandaag nog best het oorspronkelijke uitzicht bewaart; laag volume onder half gemansardeerd zadeldak met mechanische pannen en gevelcementering met licht getoogde openingen; later toegevoegd breed dakvenster. Nummer 2 is verhoogd met een tweede bouwlaag. Overige bebouwing dateert sporadisch nog uit de eerste helft van de 20ste eeuw, zie nummers 12-14, twee gekoppelde, thans gerenoveerde werkmanswoonsten van 1933 met typerend baksteenmetselwerk ter hoogte van de lateien en kordons; vernieuwd schrijnwerk.

  • Archief Heemkundige kring De Gaverstreke: Foto’s, Herbergen-Hoeven.
  • Rijksarchief Kortrijk, Aanwinsten VI, nr. 1938: Sesden Canton, Begint al den noorcant van het straetken voorseyt, loopende naer d'hofstede Carel Blauwblomme, ende soo voorts noordwaert tot tegen Vyfve Sint Eloy, loopende soo voorts lancxt het beecxken tot de hofstede Guillaume Van Craeynest, houdende den oostcant van de straete tot voorby d'hofstede van de weduwe Antone Baert aende Vyfweghsche, wesende de leste partie... den beck van Sieur Joannes Cardon, in Landboeck der prochie van Waereghem, Anthone Van Outrive, 1753.
  • Rijksarchief Kortrijk, Aanwinsten VI, nr. 1938: Achtsten Canton, Begint west van de Vyfweegsche, den beck van de weduwe Anthone Baert, den berrent, de hofsteden Gillis de Backer, Pieter Loof, Philippus Maesseele ende Joannes Verbeke daer inne begrepen, voorts oock de gonne van Joannes 't Jollé ende de kinderen Carel t'Jolle etc. ende eyndende op den Musschekoutter van Joos de Wintere, in Landboeck der prochie van Waereghem, Anthone Van Outrive, 1753.
  • Gemeente Waregem, Overeenstemminglijst, Straatnaamwijziging en nieuwe huisnummering, oktober 1990.
  • MEURIS P., Straatnamen in Waregem, een bespreking van de Waregemse straatnamen anno 1992, Waregem, 1992, p. 25-26.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Waregem, Deel I: Stad Waregem, Deelgemeente Sint-Eloois-Vijve, Deel II: Deelgemeenten Desselgem en Beveren-Leie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL45, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Baanstknokstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/15244 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.