Geografisch thema

Henri Lebbestraat

ID
15280
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15280

Beschrijving

Straat in het zuidwesten van het centrum van Waregem, lopend in het verlengde van de Stormestraat tot aan de kruising van de voormalige spoorweg Waregem-Anzegem, thans omgevormd tot fietspad, vanaf waar de weg verder loopt onder de benaming Deerlijkseweg. De straatnaam is een ere aan de Waregemse verzetstrijder Henri Lebbe. In de 19de eeuw "Groote Kortryck straete" genoemd, zie mutatieschets van 1871. Naar verluidt nog tot in 1947 vermeld als "Steenweg van Vichte naar Waereghem" of Steenweg op Deerlijk.

Een eerste weergave van de straat dateert uit de 17de eeuw, namelijk in een renteboek van Vijve-Dendermonds van 1645; zogenaamd "De groote herstrate van Kortryck nar Wareghem" en onbebouwd behalve op de hoek met de later verdwenen Oude Vennestraat. Eveneens weergegeven op een kaart uit het landboek van Waregem, opgetekend door Anthone Van Outrive in 1753-1757. De straat is quasi onbebouwd op enkele woningen aansluitend bij het toenmalige centrum van Waregem en een tweetal hoevesites (onder meer nummer 106) na. Enkele decennia later is deze situatie nog ongewijzigd, zie Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778). Op de Atlas der Buurtwegen (1844) wordt de straat samen met de in het verlengde liggende Deerlijkseweg vermeld als "Chemin n° 8", en omschreven als "Chemin de waegehem à Deerlyck" of de "Deerlyckstraet". Voornamelijk aan de westzijde van de straat worden voor het eerst enkele kleine, vrijstaande panden weergegeven en ter hoogte van de huidige kruising met de thans verdwenen Oude Vennestraat een vrij grote, quasi gesloten hoeve. Zelfde toestand op het gereduceerd kadasterplan (1853). Na de aanleg van de spoorweg Waregem-Anzegem in 1868 wordt de straat onderbroken door een overweg. Een mutatieschets van 1872 illustreert de aanleg (verharding van het wegdek) van het bestaande tracé en de wijziging van de straatnaam. Op de kaart van het Militair Cartografisch Instituut (1898) wordt halverwege de straat een "1re Bne" aangeduid.

In 1934 wordt de spoorlijn opgeheven; weliswaar blijven de sporen nog vele decennia liggen; het tracé krijgt vermoedelijk pas in het begin van 21ste eeuw een geasfalteerd wegdek om te fungeren als fietspad. In de tweede helft van de jaren 1980 wordt de straat onderbroken na de aanleg van de ringlaan rondom het centrum. In het begin van de 21ste eeuw veroorzaakt de aanleg van de Expresweg Kaster (Anzegem) - Waregem - Roeselare (N382) een nieuw groot kruispunt. Thans straat met geasfalteerd wegdek en een vrij recht patroon. De straat wordt onderbroken door de ringlaan/Zuiderlaan en door de Expresweg en wordt quasi over de ganse lengte geflankeerd door af en toe onderbroken aaneengeschakelde huizenrijen. In de stadskern, naast de historische villa (nummer 1) is een nieuwbouwproject met veertig appartementen, zogenaamd "Avalon" in ontwikkeling, ontworpen door architect Frank Delmulle (Ideëell Architecten).

De oudste bebouwing klimt op tot de 18de eeuw maar is slechts in zeer beperkte mate aanwezig. Nummer 106, in oorsprong 18de-eeuwse hoevesite, zie weergave op een kaart uit het hoger vermelde landboek van Waregem, in het begin van de 19de eeuw (zie primitief kadasterplan van circa 1835) bestaande uit een woonhuis, een dwars gelegen landgebouw en een bijgebouw achteraan, en na de verkoop in 1939 (registratie pas in 1945) uitgebreid en verbouwd met een villawoonhuis, aangebouwd aan het voormalige woonhuis voor landbouwer Richard Roelstraete. Heden deels bewaard woonhuis, geïntegreerd bij de nieuwe woonst en achteraan gelegen oudere bijgebouwtjes. Voorts resteren in de straat nog enkele verankerde, bakstenen eenlaagshuizen uit het einde van de 19de eeuw doch later vrij ingrijpend gerenoveerd zoals nummer 167, opgetrokken in 1871 voor mulder Jan Hoste, doch later voorzien van een nieuw dak met twee grote dakvensters, van een raam in plaats van een centrale deuropening en grote openingen aan de straatzijde; zijgevel met behouden zolderopening met (nieuw) luik onder rollaag; achteraan uitgebreid. Nummer 32, vermoedelijk in de jaren 1920 voorzien van een gevelbepleistering met imitatievoegen, doorbroken door een groot raam. Nummers 82-86, gebouwd door bediende Adolf Vandewiele in 1899 (nummers 84-86) en in 1901 (nummer 82) (registratie respectievelijk in 1900 en 1903); voormalige eenheidsbebouwing onder half gemansardeerde, vrij steile bedaking met Vlaamse pannen, thans - behalve nummer 86 - ingrijpend verbouwd (nieuwe gevelsteen en schrijnwerk); nummer  86 met bewaard schrijnwerk in het venster, zie bovenlicht met roedeverdelingen. De meest actieve bouwperiode vindt plaats in de jaren 1920-1930 wanneer enerzijds onbebouwde percelen worden bebouwd (nummer 166) of anderzijds (half) vrijstaande woningen worden opgetrokken in vrij traditionele stijl (nummer 154 van 1924). Nummer 44 van 1924 gebouwd met naast de ingang een smalle dubbele poort. Nummer 166, eenvoudige rijwoning van 1926 van voddenbewerker Julius Callens met in het deels bewaarde schrijnwerk (bovenvensters en kroonlijst) beperkte invloed van de art deco. Nummers 73-79, voormalige eenheidsbebouwing van arbeidershuizen gebouwd in 1901 met bepleisterde en beschilderde lijstgevel met imitatievoegen en thans met gewijzigd schrijnwerk. Enkele woningen in de typische oranje/bruine baksteenstijl gecombineerd met gele/oranje baksteen voor enkele decoratieve accenten zoals de doorgetrokken lateien enzomeer (nummer 55 van 1927, nummer 56 van 1930 gebouwd voor wever Henri Parmentier). Nummers 57-59, eertijds één ruime woning gebouwd in 1927 door handelaar Jules Demeulemeester en in 1959 opgesplitst in twee woningen, vermoedelijk met inbreng van een pui; deels bewaard schrijnwerk. Nummer 88, halfvrijstaand woonhuis gebouwd in 1938 voor landbouwer Achiel Vanhoutte met afwisselend baksteenmetselwerk, arduinen stijlen in de vensteropeningen en bewaard schrijnwerk. Nummer 81, klein half vrijstaand huis van 1939 met typerend voorkomen van oranje baksteen met wit bepleisterde vlakken en een inkom met afgeronde dagkanten.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Waregem, 1871/21, 1872/11, 1900/20, 1901/41, 1903/17, 1924-1929/84), 1924-1929/86), 1926-1929/86, 1927-1929/89, 1929/86, 1930/33, 1938/75, 1939/67, 1945/60, 1959/102.
  • RIJKSARCHIEF KORTRIJK, Aanwinsten VI, nr. 1938: Derden Canton, Begint op d'hofstede Pieter Furnier ende Elias Wemel Kleen Cazeele, houdende den zuytcant van de straete voorby de hofsteden van Joseph Daeveloose, Caerel Putman, Martinus de Meulemeester, Joannes de Coninck ende soo voorts... begint den grooten en kleenen Geer den zuytcant van de plaetse tot d'Holstarete ende Eyndende aen de langebrugghe by de biest zynde d'huyskoutters hier inne oock begrepen, in Landboeck der prochie van Waereghem, Anthone Van Outrive, 1753.
  • RIJKSARCHIEF KORTRIJK, Fonds de Plotho, nr. 472: Renteboek van Vijve-Dendermonds in 1645.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Waregem, Deel I: Stad Waregem, Deelgemeente Sint-Eloois-Vijve, Deel II: Deelgemeenten Desselgem en Beveren-Leie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL45, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Groepsbebouwing van stadswoningen

  • Omvat
    Samenstel van dorpswoningen

  • Omvat
    Samenstel van stadswoningen

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning met werkplaats

  • Omvat
    Villa Gernay

  • Omvat
    Winkelpand

  • Omvat
    Woning met wagenmakerij

  • Is deel van
    Waregem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Henri Lebbestraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/15280 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.