Geografisch thema

Marcel Windelsstraat

ID
15305
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15305

Beschrijving

Straat in het centrum van Waregem, in noordoostelijke richting lopend van de Stationsstraat naar de Jan Bouckaertstraat. De straatnaam, toegekend in 1947, verwijst naar een Waregemse verzetsstrijder die om het leven kwam in 1944. Oudste gekende weergave van het straattracé komt voor in het landboek van Waregem, opgetekend door Anthone Van Outrive in 1753-1757: de straat vormt samen met het eerste stuk van de huidige Stationsstraat, de huidige Putmanstraat de Oude Vijvestraat en de Vijfseweg de enige verbinding tussen de marktplaats van Waregem in noordelijke richting. Op dat ogenblik, onbebouwde straat op uitzondering van één site (nummer 46) ten zuiden van de straat, langs een beekarm van de toenmalige Gaverbeek. In 1793 krijgt ene Martinus Teirlinck, die in hetzelfde jaar burgemeester is van de heerlijkheid Oplozer-Huise te Waregem, van de baron van de heerlijkheid, Franciscus Albertus de la Faille, het octrooi voor de oprichting van een koren- en windmolen en het windrecht. In het eerste kwart van de 19de eeuw wordt op de historische kaarten het tracé van de latere Stationsstraat weergegeven, dat met de aanleg van de spoorlijn Gent-Kortrijk in 1839 en de bouw van het treinstation geleidelijk aan tot ontwikkeling komt. Op het primitief kadasterplan (circa 1835), waarop aan de noordzijde van de straat een tweede, later verdwenen site verschijnt, wordt de molen vermeld als "Vancraeyveldmolen"; ten zuidwesten van de molen bevindt zich een klein gebouwtje. Identieke weergave op de Popp-kaart (1840-1850). Op de een kaart uit de Atlas der Buurtwegen (1844) aangeduid als "Chemin n° 50", met als beschrijving "Chemin de la route de Thielt à Kerckhove à la ferme Blaubloome par la station au chemin de fer" ofte zogenaamd "Oude Vijfstraat". Wanneer de Stationsstraat vanaf het tweede kwart van de 20ste eeuw steeds meer aan belang wint, wordt het tracé van de huidige Marcel Windelsstraat ondergeschikt. Pas vanaf het eerste kwart van de 20ste eeuw wordt de straat echt verkaveld en geleidelijk aan bebouwd. Rond het derde kwart van de 20ste eeuw bevindt zich een openbaar zwembad in een later als bedrijf ontwikkeld gebouw gelegen aan het zijtracé van de straat zie aangeduid op de kaart van het Nationaal Geografisch Instituut van 1974. Vermoedelijk eind de jaren 1970 - begin de jaren 1980 na de aankoop van kasteel "Casier" door de gemeente en de heraanleg van het park, wordt de locatie van de voormalige (toen al afgebroken) molen mee heraangelegd; thans ingang naar het stadspark en ruime parking met er langs recent gebouwde appartementsblokken.

Heden straat met geasfalteerd wegdek en licht gebogen tracé; quasi uitsluitend bewoning en parking aan een uitgang van het park van kasteel "Casier". Aan de noordelijke straathelft, enkele (voormalige) bedrijfsgebouwen onder meer een drankencentrale, teruggaand op een oude zuivelfabriek. Hoofdzakelijk aaneengesloten bebouwing, vooral naar het einde van de straat toe van kleine rijwoningen, aansluitend bij de bebouwing van de Putmanstraat. Centraal enkele vrijstaande panden met ruime tuin. De bebouwing klimt uitzonderlijk op tot het einde van de 18de eeuw, zie stal/schuur bij de cottage-geïnspireerde woning nummer 46. Doch voornamelijk begin 20ste-eeuwse woningen: nummer 47 van 1908, thans geschilderd en voorzien van nieuw schrijnwerk maar wel gebouwd uit typische combinatie baksteen en natuursteen voor de consoles die de met bloemmotieven versierde metalen leggers ondersteunen; nummer 55 van 1914, voorzien van een nisje met Mariabeeldje boven de voordeur, later uitgebreid en bepleisterd en thans voorzien van nieuw schrijnwerk; nummer 63 en 65, beide uit de jaren 1910-1920 en voorzien van een oranje bakstenen voorgevel, verlevendigd door het gebruik van gele baksteen (nummer 63) of door het voorkomen van een fries in baksteenmetselwerk (nummer 65); nummer 15, gebouwd in 1926 voor onderwijzer Remi Dewaele, getypeerd door een verdiepte ingangstravee, benadrukt door het risaliet en tuitgeveltje met ijzeren bekroning als topstuk; nummer 67 van 1934 (registratie in 1935), met lichte art-deco-inslag, zie baksteenverbanden en de combinatie met de arduinen hoekige omlijstingen rond de vensters. Nummer 59, woning van 1950 met fraai uitgewerkte voorgevel met late art-deco-elementen, zie luifel, baksteenversieringen en -verbanden en de als het ware met Egyptische versieringen uitgewerkte simili-lateien. Elektriciteitscabine, eveneens daterend uit de jaren 1950: bruine baksteenbouw onder zadeldakje met mechanische pannen, gecombineerd met grijze baksteen voor plint en deuromlijsting, arduinen gevelsteen met belettering "EWB" (Elektriciteitsmaatschappij van West-België N.V.) en smal registervormend venster. Nummer 20, woning van 1965, getypeerd door het gebruik van gekleurde glaspanelen, het sculptuur tegenaan de voorgevel en het registervormend dakvenster. Verschillende nieuwbouwwoningen. Nummers 39-41, opvallende vernieuwbouw van een bestaande woning in 2004 naar een ontwerp van de Wielsbeekse Goedefroo & Goedefroo architecten met behoud van het oorspronkelijke volume van 1910, gelegen aan de inrit van de voormalige zuivelfabriek "Produits Lactés de Flandres", thans een drankencentrale.

  • Archief Heemkundige Kring De Gaverstreke, Kaarten en Plannen, nr. 50: Toponymische kaart van Waregem, 1773-1774.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Waregem, 1908/14, 1910/18, 1914/16, 1929/z.nr. 1935/104, 1965/85.
  • Rijksarchief Kortrijk, Aanwinsten VI, nr. 1938: Vijfden Canton, Begint op de Plaetse met de erfve van Sint Hubrecht tot Casteelbrugge ende beke noortcant van de plaetse, houdende de dreve of straete naer Vijfve St.Eloy, Begrypende d'hofstede van Caboyter ende landen daer aen liggende, Eyndende... op t' lant ende een hoeckxken meersch aen de Gaverbeek ten suytcante van het straetken, in Landboeck der prochie van Waereghem, Anthone Van Outrive, 1753.
  • BRAET A., Gezagsdragers en molenbestand te waregem in 1777, De Gaverstreke, jg. 33, 2005, p. 135-146.
  • COOREVITS S., NOYEZ E., Bouwbeeld 30-50. Invloeden van Art Deco en Modernisme in Waregem, De Gaverstreke, jg. 36, 2008, p. 408.
  • MEURIS P., Straatnamen in Waregem, een bespreking van de Waregemse straatnamen anno 1992, Waregem, 1992, p. 16.
  • VANDERMAELEN L., WANTE L., En toen kwam den elektriek. Honderd jaar elekticische verlichting in Waregem, De Gaverstreke, jg. 20, 1992, p. 79-102.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Waregem, Deel I: Stad Waregem, Deelgemeente Sint-Eloois-Vijve, Deel II: Deelgemeenten Desselgem en Beveren-Leie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL45, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Modernistisch burgerhuis

  • Omvat
    Modernistische stadswoningen

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Tuinpaviljoentje

  • Omvat
    Villa

  • Is deel van
    Waregem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Marcel Windelsstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/15305 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.