Geografisch thema

Brugsebaan

ID
15330
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15330

Beschrijving

Rechte steenweg aan de oostzijde van de gemeente, die slechts over twee kleine stukken over de gemeente Ardooie loopt en er de grens vormt met Pittem en Meulebeke. Deze straatdelen ter hoogte van het kruispunt Rijsselende en ter hoogte van het gehucht 't Veld maken onderdeel uit van de gewestweg Brugge - Kortrijk (N50). Wordt op een gemeentelijk kaartje in de publicatie "Dit is West-Vlaanderen" (1960) aangeduid als staatsbaan. Het tracé van de huidige steenweg gaat mogelijk terug op een Romeinse heerweg die Kortrijk met Brugge verbindt. In een rekening van de armendis van Ardooie (circa 1560) wordt de "bruchschen heerwech" vermeld, op een kaart bij het landboek van Meulebeke van 1654-1656 wordt de straat weergegeven als "heerstraete van Cortrick naer Brugghe". Aan de westzijde bevindt zich op de grens met Meulebeke het "Ardoyeveldt", een veld- of wastinegebied met heide, kreupelhout of moeras dat tot in de tweede helft van de 18de eeuw buiten het eigenlijke landbouwareaal gelegen is en begrensd wordt door oude loofbossen, onder meer bosgebied gelinkt aan de baronie van Ingelmunster (zie Bloemgatstraat en Kasteelstraat). Als onbewoond 'eiland' is dit veldgebied geruime tijd ingeschakeld voor beweiding van het vee van omwonenden en later productief bebost, vaak met naaldhout, de zogenaamde "Veldbossen". Langsheen de weg liggen enkele hoeves en verspreide kleinschalige landelijke bebouwing.

Langs de "erwech van Brughe", op het kruispunt van Rijsselende, bevond zich in de 16de-17de eeuw ook een passantenliedengasthuis. De Flou citeert "tgasthuus te Rysseleynde" uit een Ardooise disrekening uit 1601. Daarbij lag ook de Rijsselendekapel, vermeld in een disrekening uit 1602 als de "cappelle te Rysselende". Een verslag van pastoor Van Innis uit 1618 vermeldt dat de kapel op dat moment in vervallen staat is, het eigenlijke gasthuis is in datzelfde jaar afgebroken.

Tijdens de diverse wegenis- en infrastructuurwerken onder het bestuur van Maria-Theresia ter verbetering van de verbinding met de nabijgelegen dorpen en steden, wordt in 1750-1752 de oude Romeinse heerweg rechtgetrokken en de huidige steenweg aangelegd, met barrière aan de grens met Meulebeke, ter hoogte van de Veldmolen (Meulebeke). Bij de aanleg sprongen de besturen van Ardooie en Pittem in de kosten bij.

Op de Ferrariskaart (1770-1778) wordt langsheen het "Ardoye Veldt" het rechtgetrokken beboomde tracé weergegeven met vermelding van "Chaussée de Courtrai", en weergave van de Rijsselendemolen als staakmolen op teerlingen. Op Ardoois grondgebied komt vrijstaande verspreide bebouwing voor.

In 1773 koopt de Gentse baron Theodoor de Jonghe de heerlijkheid Ardooie en in de jaren daarna ook het "Ardoye Veldt", dat hij laat omploegen en bebossen, de zogenaamde "Veldbossen" (zie ook Meulebeke), en waar hij de meeste vijvers laat dempen, waarna hij er in 1780-1781 een kasteel laat optrekken.

Op de Atlas der Buurtwegen (1846) wordt de "Route de Bruges à Courtrai" weergegeven met het Ardooieveld aan de zuidwestzijde, de Rijsselendemolen ten noordwesten bij het kruispunt met de Pittemsestraat (Pittemsestraat nummer 62) en vermelding van herberg "Ryssel Ende Cabaret" op de hoek daartegenover (Pittemsestraat nr. 103). Op de kaart van P. Vander Maelen (circa 1850) staat tevens een "Borne" langs de steenweg weergegeven.

In de eerste helft van de 19de eeuw worden de Veldbossen gedeeltelijk omgezet in landbouwgrond waarna het Veldgehucht tot ontwikkeling komt. In 1936 wordt er de parochie Sint-Antonius van Padua opgericht (zie Meulebeke, Sint-Antoniusstraat).

Steenweg getypeerd door heterogene bebouwing en bedrijven. De westelijke hoek gevormd door het kruispunt van de Brugsebaan met de Pittemsestraat heeft een bestemming als industriegebied. Langsheen de weg en in deze zone hebben zich in het laatste kwart van de 20ste eeuw diverse bedrijven gevestigd, tevens bereikbaar via zijstraten Nijverheidsstraat en Steenovenstraat. Laatstgenoemde is het restant van de vroegere "Thieltweg" of "Boterweg", zie Atlas der Buurtwegen (1846).

Ter hoogte van het Veldgehucht (nummers 6-20) voornamelijk woonfunctie, met losstaande woningen uit de tweede helft van de 20ste eeuw.

  • ALLOSSERY P., Ardooie, meest onder kerkelijk oogpunt, in Handelingen van het Genootschap voor Geschiedenis te Brugge, jg. 81, 1938, p. 161.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Deel II, Brugge, 1921, kolom 928; Deel XIII, Brugge, 1932, kolommen 1080-1082.
  • DENDOOVEN L., Dit is West-Vlaanderen. Steden, gemeenten, bevolking, 1960, p. 74.
  • HAELEWYN R., Oostenrijkse wegen in West-Vlaanderen, Brugge, 1971, p. 36-38.

Bron: SANTY P. & BOONE B., met medewerking van CALLAERT G. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Ardooie, deelgemeente Koolskamp, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL44, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Santy, Pieter; Boone, Benjamin
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Hoeve

  • Is deel van
    Ardooie

Bekijk gerelateerde erfgoedobjecten


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Brugsebaan [online], https://id.erfgoed.net/themas/15330 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.