Geografisch thema

Gapaardstraat

ID
15346
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15346

Beschrijving

Landelijke rechte straat die de Beverense straat verbindt met de Roeselaarsestraat, quasi parallel lopend met de nabijgelegen gemeentegrens met Beveren (Roeselare). Op de Atlas der Buurtwegen (1846) samen met de huidige Hoogbeverenstraat en Knollingstraat deel uitmakend van het tracé van de toenmalige "Knollingstraet" die de volledige gemeente van noord naar zuid doorsneed, omschreven als "Chemin de la ferme Fierens (Beveren) au lieu dit: Elstap, formant en partie la limite du territoire de Beveren". De doodlopende zijstraat ter hoogte van de huisnummers 23A en 25 wordt op de Atlas nog samen met de Hooistraat en de huidige Pontleenstraat aan de overzijde van de autosnelweg vernoemd als "Pontsleemstraet" en omschreven als "Chemin du cabaret dit: de Witte Kave à la ferme Verlinde sur la limite de Beveren, traversant le chemin dit: Knollingstraet". De straat wordt op een gemeentelijk kaartje in de publicatie "Dit is West-Vlaanderen" (1960) aangeduid als grint- of tarmacweg en maakt dan deel uit van de "Beverenstraat".

Zogenaamd naar "de Gapaard", een gehucht en gelijknamige herberg rondom het kruispunt met de Beverensestraat. Het toponiem "Gapaard" wordt volgens De Flou al vermeld in 1562: "den Gapaert" als benaming voor een hofstede, in 1688 is sprake van "de herberghe den gapaert". In 1889 wordt de "Gapaardhoek" vermeld als wijknaam.

Woon- en agrarische functie. Verspreide landelijke bebouwing, met concentraties nabij het kruispunt met de Beverensestraat en tussen Hooistraat en Spinnekensambachtstraat. De Ferrariskaart (1770-1778) geeft reeds verspreide hoeves en landelijke bebouwing weer. Onder meer nummer 23A, thans restaurant 't Stil Genot, met vernieuwd en witgekalkt woonhuis, ouder landgebouw onder zadeldak in mechanische pannen en met gedichte muuropeningen en aanbouw. Op de Atlas der Buurtwegen (1846) slechts weergegeven als woning met klein bijgebouw. Nummer 25, met twee volumes afgebeeld op Ferraris, thans gerenoveerde hoeve met nieuw woonhuis, verbouwde stal en schuur. Vernieuwde schuur met beplankte erfgevel en poort onder verhoogde dakoverstek. Langsheen de straat een stal met deels gewijzigde getoogde muuropeningen, onder meer hoge stalvensters. Op de Atlas der Buurtwegen (1846) staan de woning en schuur op de huidige plaats, met een kleiner bijgebouw aan straatzijde. Nummer 5, voormalige hoeve in L-vormige constellatie, met gerenoveerd boerenhuis en bewaarde schuur langs straatzijde: roodbakstenen volume onder overkragend zadeldak in Vlaamse pannen, korfbogige schuurpoort en getoogde muuropeningen; vernieuwde zijgevel. Op de Ferrariskaart weergegeven met twee volumes in elkaars verlengde, haaks op de straat georiënteerd. Ook de woning nummer 22 klimt in kern vermoedelijk op tot de tweede helft van de 18de eeuw, zie voorkomen op de Ferrariskaart (1770-1778): eenlaagsbouw (thans vernieuwd) met haaks verhoogd bijgebouw onder pannen zadeldak, sporen van vlechtingen in de zijgevel aan straatzijde.

Tijdens het interbellum wordt oudere 19de-eeuwse bebouwing vernieuwd, zie voorkomen op Atlas der Buurtwegen (1846). Onder meer nummer 43, eenlaags bakstenen woonhuis onder zadeldak in mechanische pannen (nok haaks op straat). Gedateerd in de zijgevel "1941" en met mijtervormige kapelnis met beeld Onze-Lieve-Vrouw met Kind. Erfgevel van vier traveeën en drie staltraveeën, rechthoekige muuropeningen met vernieuwd houtwerk onder betonlateien. Nummer 19, hoeve "'t Lindenerf", varkensfokkerij met grote nieuwe stallen. Roodbakstenen woonhuis onder zadeldak in mechanische pannen (nok parallel met straat en datering "1940"), muuropeningen onder betonlateien, erftoegang tussen twee lindes. Klein bakstenen stalletje onder zadeldak in Vlaamse pannen. Op de Atlas der Buurtwegen (1846) aangeduid als woning haaks op straat met bakhuis. In dezelfde periode worden ook nieuwe woningen bijgebouwd, onder meer nummer 31, interbellum eenlaagsbouw van drie traveeën in rode baksteenbouw onder pannen zadeldak met schuiframen onder betonlateien, thans gerenoveerd. Houten gevelkapel boven haakse achteraanbouw. Nummer 29, interbellum éénlaagsbouw (voormalige tweewoonst) onder zadeldak in mechanische pannen met verspringende nokhoogte (schuin ingeplant ten opzichte van straat), rechthoekige muuropeningen met gecementeerde omlijsting en vernieuwd schrijnwerk. Nummer 2, volgens kadaster opgetrokken in 1934 door 'metser' Achiel Devoldere-Jacob. Vrijstaande woning op L-vormig grondplan, in rode baksteenbouw onder half schild- en zadeldak in zwartgeglazuurde mechanische pannen. Nieuwe gootlijst. Rechthoekige muuropeningen met vernieuwd houtwerk. Driezijdige erker over twee bouwlagen (gedekt met leien) in uitsprong onder haakse nok. Verdiepte en getrapte inkom in de zijgevel. Gecementeerde plint. Achtergelegen bijgebouw.

Links van nummer 1 staat nog een resterende bakstenen pijler van een verdwenen hoeve.

In de tweede helft van de 20ste eeuw worden tal van woningen verbouwd of verschijnt nieuwbouw, onder meer nummer 23, Ter Vlucht, nieuwe witgeschilderde villa. Het zuidelijke deel van de straat bestaat voornamelijk uit vrijstaande bebouwing uit de tweede helft van de 20ste eeuw.

Industriële activiteiten terug te brengen tot agro-industrie: nummer 21, diepvriesbedrijf Homifreez NV. Verder ook nabij het kruispunt met de Roeselaarsestraat Afschrift NV (elektriciteit, nummer 28) en een afdeling van DSM Keukens (nummer 30).

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Ardooie, 1934/32.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Deel IV, Brugge, 1924, kolommen 423, 429.
  • DENDOOVEN L., Dit is West-Vlaanderen. Steden, gemeenten, bevolking, 1960, p. 74.

Bron: SANTY P. & BOONE B., met medewerking van CALLAERT G. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Ardooie, deelgemeente Koolskamp, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL44, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Santy, Pieter; Boone, Benjamin
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Bedevaartsite Gapaard

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Onze-Lieve-Vrouwekapel

  • Is deel van
    Ardooie


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gapaardstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/15346 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.