Teksten van Sociale woonwijk Torenhof

https://id.erfgoed.net/themas/15388

Sociale woonwijk Torenhof ()

Wijk in het centrum van Waregem, afgebakend door de Churchilllaan in het zuiden, de Zultseweg in het westen en de Oosterlaan in het noordoosten. De wijknaam, en de benaming van één van de in de wijk gelegen straten, de Torenlaan, verwijst naar het hier gelegen voormalige Torentje van Eertbrugge en de bijhorende villa "In den Toren" die rond 1880 werd gebouwd door Felix De Ruyck. Iets later liet Eduard de Pottelsberghe de la Potterie in 1913 zijn chalet "La Tourelle" optrekken. Beide villa's zijn in het begin van de jaren 1960 afgebroken onder meer om een verbreding van de weg mogelijk te maken.

In 1963 stuurt huisvestingsmaatschappij Helpt Elkander een aanvraag naar het gemeentebestuur om een grootschalig woonproject te mogen realiseren bestaande uit zeshonderd woongelegenheden, een kleuterschool, winkels en speelpleinen. Uiteindelijk worden er, in verschillende etappes tussen 1964 en 1974, 585 woongelegenheden gecreëerd; daarmee is het Torenhof de grootste woonwijk van Waregem, met de grootste woningdichtheid van de stad (22 inwoners/ha).

In een eerste fase ontwerpen de architecten Karel Algoed, Willy Remmery en Johan Sabbe in 98 koopwoningen, gelegen aan de achterzijde van de bebouwing aan de Churchilllaan (zuidzijde van de Torenlaan), aan de zuidzijde van de Beiaardlaan en in beperkte mate aan de Zultseweg; laatst genoemde woningen vormen de toegang vanuit de Zultseweg tot de wijk. Woningen voor een gezin van zes personen, op de plaatsen waar de huizenrijen een knik maken zelfs voor negen personen. Bakstenen woningen onder platte bedaking met deels beschilderd en deels onbeschilderd parement van donkere bakstenen. Elke woning heeft een vooruit gelegen garage.

Een tweede fase dateert van 1966 wanneer architecten Marc Bovyn, Leon Lecluyse en Michel Verschuere, 64 huurwoningen realiseren aan de noordoostkant van de Torenlaan en aan de noord- en oostzijde van de Beiaardlaan. De bakstenen woningen, die worden bewoond vanaf 1969, hebben een voor- en achtergevel opgetrokken uit betonnen gevelvlakken ter hoogte van de openingen, die als het ware worden gevat in bakstenen muurdammen. Kleine voortuinen; later al dan niet verhard.

In 1967 wordt de volgende fase aangevat. Architecten Jacques Damman, Albert Gernay en Johan Van Geluwe maken de plannen op voor een bouwblok met trapsgewijs geplaatste huizen (Hof ter Waaien). Het betreffen per twee gestapelde appartementen voor bejaarden, door de ontwerpers duplexwoningen genoemd en met telkens per twee blokken één gezamenlijke ingang. In 1968 worden de bouwwerken gestart maar die ondervinden heel wat problemen door de waterzieke gronden. De eerste acht woningen worden betrokken in 1968.

Dezelfde groep ontwerpers tekent ook een volgende fase van de wijkaanleg, bestaande uit 28 aankoopwoningen die tegen 1971 voltooid zijn. Deze zijn gelegen langs de zuidoostzijde van de Roger De Backerstraat, de Constant Permekestraat en de zuidwestkant van de Gustaaf Desmetstraat. De woningenclusters zijn opgetrokken uit beschilderde baksteen op een onderbouw met cementbepleistering.

In 1968 start eveneens de bouw van 35 bel-etagewoningen, ontworpen door de architecten Lode Duthoy en Karel Algoed, waarbij de begane grond is ingenomen door de inkom, berging en autobergplaats. Op de tweede en derde bouwlaag bevinden zich dan de respectievelijke leef- en slaapvertrekken. Deze huizen situeren zich langs de oostzijde van de Albert Servaeslaan, een klein deeltje (noordoostelijk) van de Torenlaan en de zuidoostzijde van de Gustaaf Desmetstraat.

Langs de Staf Stientjessstraat, de zuidoostzijde van de Albert Servaeslaan en de noordoostkant van de Gustaaf Desmetstraat wordt een volgende etappe van de wijkaanleg gerealiseerd. Architect Karel Algoed ontwerpt er in 1970 108 woningen van het bel-etagetype. Afhankelijk van hun oriëntatie hebben deze woningen een open voorgevel in combinatie met een meer gesloten achtergevel of omgekeerd. Een belangrijke volgende fase in de ontwikkeling van het Torenhof is de bouw tussen de Albert Servaeslaan en de Staf Stientjesstraat van twee appartementsgebouwen, zogenaamd "Ten Dompel" (afgewerkt in 1975) en "Ter Beke" (klaar in 1978), van de hand van architect Leon Lecluyse. Ze zijn elk tien bouwlagen hoog en tellen samen 178 woongelegenheden. Tegelijkertijd aan de realisatie van Waregems eerste hoogbouw worden ook nog zeventien patiowoningen gebouwd, naar een ontwerp van architect Johan Sabbe. Ze zijn gelegen in het midden van de Albert Servaeslaan en in het meest noordelijke deel van de Gustaaf Desmetstraat. Oorspronkelijk wordt een bouwaanvraag ingediend voor tweeëntwintig woningen maar die mogen niet allemaal gebouwd worden omdat de vooropgestelde speelruimte voor de kinderen anders in het gedrang komt. Een laatste fase bestaat uit de bouw van een winkel en wijkschool, opgetrokken in de jaren 1970. De kleuterschool die reeds vanaf het begin van de realisatie van de nieuwe woonwijk zijn intrek had genomen in een oude hoeve, groeit op vandaag uit tot een grote, stedelijke basisschool, zogenaamd "Torenhof" (Albert Servaeslaan nummer 60). In 1972 bouwt Bekaert Building een eerste schooltje dat steeds verder wordt uitgebreid. In 1984, opening van een nieuwe vleugel en idem in 1990.

Deze wijk werd binnen de thematische inventarisatie van het sociale woningbouwpatrimonium niet geselecteerd als bouwkundig erfgoed omwille van onvoldoende erfgoedwaarde op Vlaams niveau.

  • Onroerend Erfgoed, Archief Inventaris sociale woningbouwpatrimonium (2011-2016), Sitenaam WAREGEM_TORENHOF_3410.
  • Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen, Dienst Onroerende Transacties, registratiefiches, SHM 3410, Waregem, Torenhof.
  • COOREVITS S., DE CLERCQ E., Van tuinwijk tot hoogbouw. Woonwijken in Waregem, 1922-1977, 2007, p. 71-77.
  • COUCKE A., De geschiedenis van het Torenhof te Waregem, in De Gaverstreke, jg. 34, 2007, p. 209-220.
  • Stedelijke Basisschool Torenhof, geraadpleegd 08/10/2010.

Auteurs:  Vandeweghe, Evert; Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Vandeweghe E. & Vanwalleghem A. & Creyf S. 2016: Sociale woonwijk Torenhof [online], https://id.erfgoed.net/teksten/187117 (geraadpleegd op ).


Torenhof ()

Wijk in het centrum van Waregem, afgebakend door de Churchilllaan in het zuiden, de Zultseweg in het westen en de Oosterlaan in het noordoosten. De wijknaam, en de benaming van één van de in de wijk gelegen straten, de Torenlaan, verwijst naar het hier gelegen voormalige Torentje van Eertbrugge en de bijhorende villa "In den Toren" die rond 1880 werd gebouwd door Felix De Ruyck. Iets later liet Eduard de Pottelsberghe de la Potterie in 1913 zijn chalet "La Tourelle" optrekken. Beide villa's zijn in het begin van de jaren 1960 afgebroken onder meer om een verbreding van de weg mogelijk te maken.

In 1963 stuurt huisvestingsmaatschappij Helpt Elkander een aanvraag naar het gemeentebestuur om een grootschalig woonproject te mogen realiseren bestaande uit zeshonderd woongelegenheden, een kleuterschool, winkels en speelpleinen. Uiteindelijk worden er, in verschillende etappes tussen 1954 en 1974, 585 woongelegenheden gecreëerd; daarmee is het Torenhof de grootste woonwijk van Waregem, met de grootste woningdichtheid van de stad (22 inwoners/ha).

In een eerste fase ontwerpen de architecten Karel Algoed, Willy Remmery en Johan Sabbe in 98 koopwoningen, gelegen aan de achterzijde van de bebouwing aan de Churchilllaan (zuidzijde van de Torenlaan), aan de zuidzijde van de Beiaardlaan en in beperkte mate aan de Zultseweg; laatst genoemde woningen vormen de toegang vanuit de Zultseweg tot de wijk. Woningen voor een gezin van zes personen, op de plaatsen waar de huizenrijen een knik maken zelfs voor negen personen. Bakstenen woningen onder platte bedaking met deels beschilderd en deels onbeschilderd parement van donkere bakstenen. Elke woning heeft een vooruit gelegen garage.

Een tweede fase dateert van 1966 wanneer architecten Marc Bovyn, Leon Lecluyse en Michel Verschuere, 64 huurwoningen realiseren aan de noordoostkant van de Torenlaan en aan de noord- en oostzijde van de Beiaardlaan. De bakstenen woningen, die worden bewoond vanaf 1969, hebben een voor- en achtergevel opgetrokken uit betonnen gevelvlakken ter hoogte van de openingen, die als het ware worden gevat in bakstenen muurdammen. Kleine voortuinen; later al dan niet verhard.

In 1967 wordt de volgende fase aangevat. Architecten Jacques Damman, Albert Gernay en Johan Van Geluwe maken de plannen op voor een bouwblok met trapsgewijs geplaatste huizen (Hof ter Waaien). Het betreffen per twee gestapelde appartementen voor bejaarden, door de ontwerpers duplexwoningen genoemd en met telkens per twee blokken één gezamenlijke ingang. In 1968 worden de bouwwerken gestart maar die ondervinden heel wat problemen door de waterzieke gronden. De eerste acht woningen worden betrokken in 1968.

Dezelfde groep ontwerpers tekent ook een volgende fase van de wijkaanleg, bestaande uit 28 aankoopwoningen die tegen 1971 voltooid zijn. Deze zijn gelegen langs de zuidoostzijde van de Roger De Backerstraat, de Constant Permekestraat en de zuidwestkant van de Gustaaf Desmetstraat. De woningenclusters zijn opgetrokken uit beschilderde baksteen op een onderbouw met cementbepleistering.

In 1968 start eveneens de bouw van 35 bel-etagewoningen, ontworpen door de architecten Lode Duthoy en Karel Algoed, waarbij de begane grond is ingenomen door de inkom, berging en autobergplaats. Op de tweede en derde bouwlaag bevinden zich dan de respectievelijke leef- en slaapvertrekken. Deze huizen situeren zich langs de oostzijde van de Albert Servaeslaan, een klein deeltje (noordoostelijk) van de Torenlaan en de zuidoostzijde van de Gustaaf Desmetstraat.

Langs de Staf Stientjessstraat, de zuidoostzijde van de Albert Servaeslaan en de noordoostkant van de Gustaaf Desmetstraat wordt een volgende etappe van de wijkaanleg gerealiseerd. Architect Karel Algoed ontwerpt er in 1970 108 woningen van het bel-etagetype. Afhankelijk van hun oriëntatie hebben deze woningen een open voorgevel in combinatie met een meer gesloten achtergevel of omgekeerd. Een belangrijke volgende fase in de ontwikkeling van het Torenhof is de bouw tussen de Albert Servaeslaan en de Staf Stientjesstraat van twee appartementsgebouwen, zogenaamd "Ten Dompel" (afgewerkt in 1975) en "Ter Beke" (klaar in 1978), van de hand van architect Leon Lecluyse. Ze zijn elk tien bouwlagen hoog en tellen samen 178 woongelegenheden. Tegelijkertijd aan de realisatie van Waregems eerste hoogbouw worden ook nog zeventien patiowoningen gebouwd, naar een ontwerp van architect Johan Sabbe. Ze zijn gelegen in het midden van de Albert Servaeslaan en in het meest noordelijke deel van de Gustaaf Desmetstraat. Oorspronkelijk wordt een bouwaanvraag ingediend voor tweeëntwintig woningen maar die mogen niet allemaal gebouwd worden omdat de vooropgestelde speelruimte voor de kinderen anders in het gedrang komt. Een laatste fase bestaat uit de bouw van een winkel en wijkschool, opgetrokken in de jaren 1970. De kleuterschool die reeds vanaf het begin van de realisatie van de nieuwe woonwijk zijn intrek had genomen in een oude hoeve, groeit op vandaag uit tot een grote, stedelijke basisschool, zogenaamd "Torenhof" (Albert Servaeslaan nummer 60). In 1972 bouwt Bekaert Building een eerste schooltje dat steeds verder wordt uitgebreid. In 1984, opening van een nieuwe vleugel en idem in 1990.

  • COOREVITS S., DE CLERCQ E., Van tuinwijk tot hoogbouw. Woonwijken in Waregem, 1922-1977, 2007, p. 71-77.
  • COUCKE A., De geschiedenis van het Torenhof te Waregem, De Gaverstreke, jaargang 34, 2007, p. 209-220.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Waregem, Deel I: Stad Waregem, Deelgemeente Sint-Eloois-Vijve, Deel II: Deelgemeenten Desselgem en Beveren-Leie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL45, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs:  Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Vanwalleghem A. & Creyf S. 2010: Sociale woonwijk Torenhof [online], https://id.erfgoed.net/teksten/130393 (geraadpleegd op ).