Winkelstraat in het centrum van Turnhout, gelegen tussen Grote Markt en de Merodelei (Zeshoek). Naam verwijzend naar voormalig gasthuis met kapel dat vrijwel de volledige noordzijde vanaf de Zeshoek, tot ongeveer ter hoogte van de Korte Gasthuisstraat besloeg; opgericht als godshuis circa 1300, werd het begin 17de eeuw aangepast en uitgebreid tot volwaardig ziekenhuis; de eerste gasthuiszusters kwamen in 1608 over uit Lier; in 1875 werd een nieuw en groter gasthuis betrokken aan de Warandestraat, dat op zijn beurt verdween voor de bouw van het Cultureel Centrum; circa 1950 greep de verhuis naar de Ringlaan plaats.
De Gasthuisstraat werd vooral vermaard door de hevige gevechten, die er in 1789 bij de Slag van Turnhout plaatsvonden.
Aan verspringende rooilijn ingeplante, heterogene bebouwing met opvallende schaalverschillen; kleinere huizen zijn bijvoorbeeld de nummers 8 en 38 (schaars overblijfsel van vermoedelijk 18de-eeuws dubbelhuis) van slechts twee traveeën en twee bouwlagen; tot de oudste, vroeg 19de-eeuwse exemplaren met verkleinende bovenvensters en brede muurdammen behoren bijvoorbeeld de nummers 13-15 en 14. De straat behield nog een fractie van de talrijke mooie, 19de-eeuwse heren- en burgerhuizen; de bewaarde huizen werden op de begane grond doorgaans verminkt door recente winkelpuien, die slechts uitzonderlijk met de architectuur van de originele bovengevel harmoniëren. Vele huizen werden ook integraal vervangen door nieuwe bouw, die weinig of geen architecturale kwaliteiten bezit.
DE KOK H., Gids voor het oude Turnhout en omgeving, Dl. 1, Stad Turnhout, Antwerpen, 1980, p. 211, 264-265.
DE KOK H., Gids voor het oude Turnhout en omgeving, Dl. 1, Stad Turnhout, Antwerpen, 1980, p. 137-150.
DE KOK H., Het Turnhout van toen, Brugge 1978, p. 42-46.
Bron: DE SADELEER S. & PLOMTEUX G. 1997: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Turnhout, Kanton Turnhout, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 16n1, Brussel - Turnhout. Auteurs: Plomteux, Greet; De Sadeleer, Sibylle Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)