Geografisch thema

Poekelaan

ID
15597
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15597

Beschrijving

Straat in het westen van Beveren-Leie. De straat vertrekt van de Spijkerlaan, vlakbij de grens met Harelbeke, en loopt in oostelijke richting naar de Leenakkerstraat. Het tweede gedeelte van de straat vertrekt van het eerste straatgedeelte en loopt in zuidoostelijke richting naar het einde van de Leenakkerstraat. De straatnaam verwijst naar de voormalige heerlijkheidheid en baronie van Poeke.

De straat maakt van oudsher deel uit van de "Varentstraete", een weg die loopt door de heerlijkheid Ter Varent, een achterleen van de heerlijkheid en baronie van Poeke op Beveren. Op de kaart van de heerlijkheid Ter Varent uit het renteboek van 1624 aangeduid als "de vaerent straete"; de straat staat samen met de huidige Courtensstraat via de huidige Sint-Jansstraat in verbinding met de dorpskern van Beveren-Leie. Op de figuratieve kaart van de parochies Desselgem en Beveren, opgemaakt in 1675 door Gudwalus van der Mariën, staat het zuidelijke straatgedeelte nog steeds aangeduid als "De Varent Strate".

In de 17de eeuw ontstaat herberg "Den Tempel" op het einde van de huidige Poekelaan (links van nummer 98); de herberg wordt opgericht in een bestaande hoeve die vermoedelijk dateert uit de tweede helft van de 16de eeuw. In het eerste kwart van de 17de eeuw wordt aan de westzijde van de straat op rentegrond van de heerlijkheid Ter Varent een hoeve opgetrokken (nummer 76). In de 18de eeuw wordt de straat samen met de huidige Courtensstraat vermeld als "de Prochiestraete" en is er daarnaast ook sprake van "De Pontwegh". De kaart van 1752 uit het OCMW-archief te Kortrijk geeft langs "de tempel straete" de oude herberg "Den Tempel" weer (westzijde van de straat). Op de figuratieve kaart van de Sint-Pietersheerlijkheid, opgemaakt door Joseph de Coster in 1764, aangeduid als "de vaerent straete ofte courtens straete" (zie nummer 42). Weergave van verspreid gelegen hoevebebouwing op het landboek van Beveren bij Harelbeke, opgemaakt door J.B. Bouin in 1768.

De aanleg van de spoorweg tussen Kortrijk en Gent in 1838-1839 (registratie in het kadaster in 1839) zorgt voor een onderbreking van het tracé van de Poekelaan-Courtensstraat. Na de aanleg van de spoorweg wordt herberg "Den Tempel" bewoond door onder meer bareelwachters en spoorwegarbeiders. Op de Atlas der Buurtwegen (1844) wordt het eerste straatgedeelte weergegeven als "Pontweg" met als aanduiding "Chemin n° 6" en omschrijving "Chemin de la Rivière la lys à Deerlyck" en het tweede straatgedeelte als "Courtensstraet" met als aanduiding "Chemin n° 4" en omschrijving "Chemin de Beveren à Deerlyck". Eerste weergave van de Onze-Lieve-Vrouwkapel op het einde van de straat op de kaart van het Militair Cartografisch Instituut (1898). Met de aanleg in 1901-1903 van de huidige Leenakkerstraat als een deel van de nieuwe steenweg tussen Beveren-Leie en Deerlijk wordt het eerste straatgedeelte van de huidige Poekelaan doorgetrokken tot deze nieuw aangelegde steenweg, zie eerste weergave op de kaart van het Militair Cartografisch Instituut (1911). Op het einde van de straat, bij de samenkomst met de huidige Leenakkerstraat, bevindt zich tot de Tweede Wereldoorlog een houten barak die moet dienen als spoorwegstation. Wanneer er eindelijk een bakstenen stationsgebouw wordt voorzien in plaats van de houten barak, wordt de halteplaats afgeschaft.

In 1959 wordt de toenmalige Pontstraat voorzien van een betondek en wordt in functie van de heraanleg van de weg de kapel op het einde van de straat herbouwd naar de plannen van architect Etienne Ducatteeuw. In 1960 krijgt de straat de benaming Leopold III-laan. De voormalige herberg "De Tempel" wordt in 1978 afgebroken. Met de elektrificatie van de spoorlijn in 1981 verdwijnt de spoorwegovergang en wordt een hoge spoordijk aangelegd, waardoor de straat vanaf dat moment eindigt tegen de spoorweg. Het bakstenen stationsgebouw bij de spoorwegovergang wordt in 1980 afgebroken. Bij de algemene herschikking van straatnamen in 1990 wordt de Leopold III-laan herdoopt in Poekelaan. Thans straat met wegdek van betonplaten. Langs de straat is één hoeve bewaard, waarvan de site voor het eerst is bebouwd in de 17de eeuw, doch vandaag met 19de-eeuws gebouwenbestand (nummer 76). Voorts woningbouw en vlaserfgoed uit de 20ste eeuw. Nummers 11-13, tweewoonst met voormalige zwingelarij (bij nummer 13) en werkhuis, volgens het kadaster gebouwd in 1914 in opdracht van Amaat, Hectoor en Odiel Donckele uit Harelbeke; de zwingelarij wordt in 1923 omgevormd in een landgebouw. De weduwe en kinderen van vlaswerker Amedé Vandendriessche bouwen volgens het kadaster in 1946 het werkhuis links van nummer 11. Lage tweewoonst van verankerde baksteen onder een doorlopend pannen zadeldak; vernieuwde straatgevel met rechthoekige openingen en vernieuwd houtwerk. Voormalig werkhuis links van nummer 11 in betonplaten onder zadeldak. Nummer 32, woning volgens het kadaster gebouwd in 1937 door wever Gerard Eggermont (registratie in 1943), als uitbreiding van een bestaande, dieper gelegen woning van 1933. Bakstenen enkelhuis onder pannen zadeldak; rechthoekige openingen onder strek, vernieuwd houtwerk. Nummers 34-36, woning met aanpalende vlasschuur; volgens het kadaster wordt de woning in 1930 gebouwd door werkman Gustave Debouvry en de vlasschuur in 1942 door vlashandelaar Gustave Hinnekens. Lage, bakstenen woning onder een gemansardeerd, pannen zadeldak met bewaard dakvenster; gebruik van gele baksteen voor de als banden doorgetrokken dorpels, vernieuwd houtwerk. Bakstenen vlasschuur onder een golfplaten zadeldak; centrale poort onder betonnen latei en daarboven een bakstenen heiligennis.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Beveren-Leie, 1839/1, 1914/11, 1923/18, 1930/22, 1933/15, 1943/18, 1946/44.
  • OCMW-archief Kortrijk: Beschrijvinghe en consistentie van de groote canten ende aboutten van eene behuysde hofstede, lant ende planteryen, gestaen ende gelegen op de prochie van harelbeke buyten en beveren, alsmede van de gronden van erfven gehouden ende heerlycke renten geldende aen het hospitael van onse lieve vrauwe binnen de stadt Cortryck, in Register van alle de leenen, heerlycheden, hofsteden, landen, boschen ende meerschen competerende aen het hospitael van Onse Lieve Vrouwe in Overleye binnen de stadt Cortryck gedaen maecken door de Eerweirdige Mevrouw Marie Terese Dumortier, F. de Bal, 1752.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nummer 559: Figuratieve kaart van de rentegronden onder Sint-Pieters heerlijkheid van de hand van pastoor Gudwalus van der Mariën, 1675.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nummer 561: Kaerte figurative van de gelegendheyd der vry-eygen kerke heerlykhede van Ste-Pieters Desselghem, competerende de exemple abdye van Ste-Pieters nevens Gent, bestrekkende binnen de prochien van Desselgem, Beveren, Deerlyk en Waereghem, gemaeckt ten jaere 1764 door Joseph de Coster.
  • Rijksarchief Kortrijk, Gemeentearchief Beveren-Leie, nummer 54: Lant Bouck ende Beschrijvinghe... van Beveren bij Harelbeke, J.B. Bouin, 1768.
  • Rijksarchief Kortrijk, Kerkarchief Harelbeke, nummer 17083: De Heerlyckhede vander Varent bestreckende inde prochie van Beveren neffens Haerlebeke beginnende up de westsyde vanden varent straete, in Nieuwen Renteboeck der heerlyckhede van varent bestreckende op de prochie van Beveren bij Harelbeke, Courtens, 18de eeuw naar renteboek van 1624.
  • Adresboek van Beveren-Leie, 1978, p. 23.
  • DEBROUWERE M., DUCATTEEUW E., Bevers schetsboek, Beveren-Leie, 1982, p. 49-51.
  • DEBROUWERE M., DUCATTEEUW E., Toponymische wandelingen door Beveren-Leie (4), De Gaverstreke, jg. 14, 1986, p. 117.
  • DEBROUWERE M., DUCATTEEUW E., Toponymische wandelingen door Beveren-Leie (5), De Gaverstreke, jg. 15, 1987, p. 41-46.
  • Gemeente Waregem, Overeenstemmingslijst, Straatnaamwijziging en nieuwe huisnummering, oktober 1990.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Waregem, Deel I: Stad Waregem, Deelgemeente Sint-Eloois-Vijve, Deel II: Deelgemeenten Desselgem en Beveren-Leie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL45, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Hoeve Lievens' Hof

  • Omvat
    Kapel Onze-Lieve-Vrouw van Smarten

  • Is deel van
    Beveren-Leie


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Poekelaan [online], https://id.erfgoed.net/themas/15597 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.