Geografisch thema

Kerkstraat

ID
15632
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15632

Beschrijving

Straat met gebogen tracé tussen de Noordomstraat/ Moerestraat/ Fransmansplein en de Ichtegemstraat/ Pieter Lansensstraat. Oorspronkelijk maakte de straat deel uit van de voormalige 'Rondomstraat' waartoe ook de huidige Noordomstraat, een stuk van de Oostmeetstraat, het begin van de Zuidstraat, en de Brouwerijstraat hoorden. Blijkens een plattegrond van de kerkomgeving met bijgaande legende door pastoor Ampe in 1857 wordt de Kerkstraat op dat moment niet langer gezien als een deel van het 'Rondomstraatje'. Circa 1879 staat de toen nog niet verharde straat bekend als het "Dreveken". De benaming Kerkstraat bestaat zeker reeds in 1959 (zie kaart van de gemeente in "Dit is West-Vlaanderen", 1959).

De straat is sterk verbonden met het onderwijsgegeven. Hier bevond zich de kostschool van Pieter Lansens: marmeren gedenkplaat op nieuwbouw Kerkstraat nummer 1 "HIER STOND DE KOSTSCHOOL VAN PIETER LANSENS, GESCHIEDSCHRIJVER 1801-1879". Pieter Lansens richt in 1832 een kostschool op binnen de gemeenteschool. Nadat het in 1854 tot een openlijk conflict was gekomen tussen gemeente-onderwijzer Pieter Lansens enerzijds en het gemeentebestuur en de clerus anderzijds, koopt Lansens in 1850 en 1856 de vroegere spinschool van Angela Blontrock. Hij laat hier reeds in 1855 een privé-kostschool inrichten. Deze kostschool was onder Koekelarenaars echter geen succes en na enkele jaren sluit ze. De genoemde spinschool voor arme kinderen is in 1806 gesticht door pastoor Van Couter: de ongehuwde Angele Blontrock stelde hiervoor een loods bij haar huis, ten oosten van het kerkhof, ter beschikking (de school blijft hier tot ze in 1837 naar het klooster verhuist). Het gebouw van de kostschool wordt in 1976 afgebroken (voor een uitgebreidere geschiedenis van de kostschool en van Pieter Lansens wordt verwezen naar de dorpsinleiding).

Door de schoolstrijd vanaf 1879 wordt de huidige Kerkstraat nog meer een onderwijsstraat. Vrije scholen kunnen niet langer aangenomen worden door het gemeentebestuur. Bovendien moet de katholieke meisjesschool in het centrum de gemeentelijke gebouwen op disgrond (armenbestuur) verlaten (deze gebouwen zullen voortaan gebruikt worden voor het gesticht). In de Kerkstraat - op een stuk van de "negen gemeten", niet ver van "De Platse" - wordt in 1879-1880 een nieuwe katholieke meisjesschool met vier klassen gebouwd, op gronden van de prins van Arenberg. In 1903 wordt het éénlaagse gebouw van de katholieke meisjesschool uitgebreid. In 1912 wordt een neogotisch gebouw van twee bouwlagen (drie klassen beneden en een congregatiekapel op de verdieping) gebouwd en een speelplaats met overdekte galerij aangelegd. In 1961 worden deze gebouwen afgebroken, in 1963 nieuwbouw van het katholiek onderwijs op de hoek Kerkstraat met de Ichtegemstraat (Kerkstraat nummer 2). Sinds 1967 is hier het gemengde vrije basisonderwijs ondergebracht, anno 2008 kleuter- en lager onderwijs "De Negensprong". Betonnen skeletbouw van twee bouwlagen onder plat dak, invulling van de vakken in baksteen met rechthoekige vensters.

Anno 2006 is er geen oude bebouwing meer aanwezig in de Kerkstraat, zie afbraak schoolgebouwen in de jaren 1960 en 1970. Ook het oude " 't Schuttershof" of het "Handbogenhof", het lokaal van de Sint-Sebastiaansgilde (in 1430 opgericht, bevestiging door officieel octrooi van de Bourgondische hertog in 1449) werd samen met de 'gaaipers' in 1967 gesloopt.

Nummer 6 is de pastorie van na 1967 (sloop rondom de kerk om ruimte te creëren voor een gepland gemeentehuis, een pastorie en een rijkswachtkazerne): bakstenen gebouw van twee bouwlagen onder pannen schilddak, rechthoekige muuropeningen onder strek, deur in een geriemde hardstenen omlijsting.

  • ARREN R., HEUS J., Het centrum van Koekelare in 1842, in Spaenhiers. Jaarboek, jg. 14, 2006, p. 20-21.
  • DEREEPER T., HEUS J., Bijdrage tot de ontwikkelingsgeschiedenis van de dorpskern van Koekelaere (tot ca. 1850), in Spaenhiers. Jaarboek, jg. 4, 1996, p. 52-80.
  • Gemeente Bovekerke, in DENDOOVEN L., Dit is West-Vlaanderen, deel 1, Brugge, 1959.
  • HEUS J., Cijfermatige analyse van het St.-Vincentiusklooster in Koekelare 1843-1951, in Spaenhiers. Jaarboek, jg. 13, 2005, p. 15.
  • SEYS R., Koekelare, gisteren en op de drempel van morgen. Een verzameling foto's, prentkaarten en tekeningen, met beknopte historische en andere toelichtingen, Sint-Niklaas, 1987, p. 48-49 (iconografie).

Bron: VANNESTE P. & BAERT S. met medewerking van BOONE B., CREYF S. & VRANCKX M. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Koekelare, Deelgemeenten Bovekerke en Zande, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL46, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Kapelletje in erfpijler

  • Is deel van
    Koekelare


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kerkstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/15632 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.