Marktplein van Koekelare. Naamgeving Sint Maartensplein in 1965 als referentie aan Koekelare als Martinusgemeente en aan de Sint-Martinuskerk. Op de Atlas der Buurtwegen (circa 1846) maakt de toenmalige "Platse" en de er bij aansluitende straat deel uit van de ruimere "Brugschen Heirweg" (van de huidige Ichtegemstraat in het oosten van de gemeente tot de huidige Brugse Heirweg in het westen van de gemeente.

De Dorpsstraat en de straat die voorafgaat aan de huidige markt of Sint-Maartensplein zouden reeds in 1637 gekasseid zijn. Er was een bareel verbonden aan deze straat: iedereen die via die weg passeerde (voetgangers, rijtuigen, ruiters) moest betalen. Tussen 1780 en 1790 wordt op de Markt (het huidige Sint-Maartensplein) een vrijheidsboom geplant. Op de figuratieve kaart van 1799 (terreinopmeting van het gebied ten noorden van de dorpskern, tussen de Moerestraat en de Moerewegel, door landmeters Pieter Mergaert uit Koekelare en Charles Serruys uit Torhout), zien we de kerk, met rechts daarvan het klooster (deels teruggaand op de vroegere priorij van de Sint-Bertinusabdij, of het " 's Abshof"). De zogenaamde "Platse" is een klein vierkant plein ter hoogte van het samenkomen van de latere Moerestraat en de latere Dorpsstraat. Een derde smallere straat komt uit op de "Platse", dit is het meest westelijke deel van het huidige marktplein. Aan deze minder brede straat paalt ten noorden de tuin van de vroegere priorij, ten zuiden zijn een drietal breedhuizen aangeduid. Ter hoogte van de "Platse" zijn sierlijke toegangshekken tot het kerkhof en de kerk (1777-1779), en tot de pastorie afgebeeld.

In 1831 wordt de vrijheidsboom opnieuw aangeplant. Deze boom sterft af in 1909 en wordt voor 1918 omgehakt.

In 1836 wordt het zogenaamde "Mergaerthuis", teruggaand op de priorij, openbaar verkocht (in 1762 was deze door het bisdom verkocht aan landmeter Jacques Mergaert de Oude, op dat ogenblik rentmeester-ontvanger van de heer van Koekelare). Pastoor Dezeure koopt dit erf en schenkt het in 1837 samen met de moestuin en de boomgaard aan het armenbestuur, met de bedoeling om er een gemengde armenschool te bouwen. In 1837 wordt het "Mergaerthuis" als spinschool ingericht, Angele Blontrock betrekt samen met vier andere leerkrachten de nieuwe schoolwoning. In 1844 verenigen de meeste leerkrachten van de katholieks spinschool zich in de congregatie van de Zusters van de Heilige Vincentius à Paulo (later Zusters van Liefde van Koekelare). Het voormalige "Mergaerthuis", teruggaand op de priorij wordt als klooster ingericht.

In de periode 1840-1843 zijn er pogingen om een wekelijkse dinsdagmarkt te organiseren. Daarvoor moet het pleintje of "De Platse" voor herberg "De Kroon" (nummer 2) naar het zuiden worden uitgebreid. De economische crisis vanaf 1838 verschuift de uitvoering ervan tot 1853. Daartoe moest de bouwvallige herberg "De Roose" (eigendom armensbestuur) aan de zuidkant van de "Platse" afgebroken worden en moet een gedeelte van de tuin van de armenschool aangekocht worden. Het armenbestuur gaat akkoord, maar eist wel dat aan de oostzijde van de markt een twee meter hoge afscheidingsmuur wordt gebouwd. De smalle straat die ten zuiden aansloot bij "De Platse", wordt verbreed zodat een smal rechthoekig plein ontstaat. Er wordt ook een openbare pomp geplaatst op dit langwerpige plein. Een deel van dit pleintje wordt in 1856 gekasseid en in 1859 krijgt de aanpalende Moerestraat trottoirs, waar boterverkopers hun waar kunnen uitstallen. In dat jaar duiken tevens de eerste straatlantaarns op. De jaarlijkse veemarkt vanaf 1857 is gelinkt aan het fenomeen van de Koekelaarse "kutsers". Het andere stuk wordt gekasseid in 1871.

In 1856 wordt op de zuidoostelijke hoek van het vergrote marktplein (hoek met de Ichtegemstraat) de eerste kloosterkapel van de zusters van Vincentius à Paulo gebouwd. In 1864-1866 wordt het gesticht voor wezen en ouderlingen gebouwd nabij de kerk, op gronden van het in 1837 door het armenbestuur verworven "Mergaerthuis" (site van de vroegere priorij). In 1903 kopen de zusters het domein van het klooster en het gesticht van het armenbestuur. In 1905 wordt hier het Sint-Vincentiusklooster gebouwd, een erg dominant gebouw in neogotische stijl (met hoge bakstenen muur) in de dorpskom en vooral tegenover de westelijke huizenrij van het marktplein. Op de hoek van het marktplein met de Dorpsstraat bevond zich de herberg "In den Hertog van Arenberg", deze werd bij de beschieting van de gemeente op paaszaterdag 1918 vernietigd (Sint-Maartensplein nummer 1, nu pand uit de jaren 1920).

In de 19de eeuw vergadert het gemeentebestuur in herbergen, om de twee jaar afgewisseld. Pogingen in 1858 om de herberg "Brusselsch hof" op de "Platse" te kopen, mislukken. In 1919 koopt het gemeentebestuur het huis rechts van de notariswoning (Sint-Maartensplein nummers 11 A-11 B) op het marktplein, het zal tot 1963 functioneren als gemeentehuis. Dit pand is in het laatste kwart van de 20ste eeuw afgebroken en vervangen door gelijkaardig volume van twee bouwlagen onder pannen zadeldak.

In 1946 wordt het oorlogsgedenkteken voor de militaire en burgerlijke doden van de beide wereldoorlogen, op het Sint-Maartensplein, tegen de scheidingsmuur met het kloosterdomein ingehuldigd. Bij de opeenvolgende uitbreidingen van het marktplein wordt het gedenkteken verplaatst, in 1987 wordt het ten noorden van de kerk op het terrein van het voormalige kerkhof heropgericht (zie Meunyckenplein).

In 1959 wordt het klooster aan de oostzijde van het marktplein gesloopt. De grond wordt aan het gemeentebestuur overgemaakt om het marktplein drastisch te vergroten in 1965. Om de hoek aan (het begin van) de Ichtegemstraat wordt een nieuw klooster gebouwd op gesekwestreerde Arenberggronden die het klooster in 1925 aangekocht. Het rustoord wordt gerenoveerd.

In 1971 koopt de gemeente de twee brouwershuizen aan de zuidzijde van het Sint-Maartensplein (nummers 17 en 19). In 1974 wordt het brouwershuis uit 1900 als gemeentehuis ingericht (nummer 19). Het andere, beschermd als monument in 1981, wordt in 1984 doorverkocht aan een financiële groep en in 1987 gerestaureerd (nummer 17). De hele omgeving van beide brouwershuizen met de brouwerij en enkele huizen aan de westzijde van het marktplein worden in 1981 als dorpsgezicht beschermd. De hevige discussie over het al dan niet afbreken van de brouwerij komt door de bescherming ervan als monument in 1985 stil te liggen.

In 1984-1985 wordt het rustoord afgebroken, ten voordele van de herstructurering en vergroting van het Sint-Maartensplein in 1987. In 1986 worden de Sint-Maartenspomp en het ornament van 1964 van het plein verwijderd. In 1988 wordt het dorpsvernieuwingsproject (sic, zie gedenktplaat op Concertplein) ingehuldigd. Bij de heraanleg van het plein is de Sint-Maartenspomp niet teruggeplaatst. Het ornament wordt op het voormalige kerkhof geplaatst (zie Meunyckenplein). In 1987 start de nieuwbouw van het "RVT Meunyckenhof" (architect Piet Viérin, Brugge), dat in 1991 de deuren opent.

Anno 2009 vrij groot rechthoekig (markt)plein, aan westelijke en zuidelijke zijde gedomineerd door 'oude architectuur', aan oostelijke en noordelijke zijde door 'nieuwe architectuur'. Ten zuiden van het plein, de twee voormalige brouwershuizen, een eind 18de-eeuws witgeschilderd breedhuis van twee bouwlagen onder pannen zadeldak (nummer 17) en een eclectisch huis van circa 1900, sinds 1974 ingericht als gemeentehuis (nummer 19). Ten westen van deze brouwershuizen bevindt zich de brouwerijsite (nummer 15 B). Dit complex ligt strikt genomen aan de Brouwerijstraat, maar paalt met de zijgevels aan de zuidwestzijde van het plein en is ook dominerend voor het plein door de hoge moutast en de schoorsteen. Er is een zichtas vanaf het gemeentehuis op de Brouwerijstraat met de brouwerij met moutast en op de molen(romp) van de "Platsemolen" (nummer 9/C / Brouwerijstraat). Ten westen van het plein is een oude 19de-eeuwse, vroeg 20ste-eeuwse straatwand bewaard: een aaneenschakeling van breedhuizen van twee bouwlagen onder pannen zadeldaken, hier een aantal nieuwe parementen uit de tweede helft van de 20ste eeuw. De zuidwestelijke wand van het plein is opgenomen in het het beschermde dorpsgezicht (omgeving van het brouwershuis) bij K.B. van 23/10/1981 (nummers 11 A-11B (deels), 13, 15, 15 B, 17, 19). Ten noorden is het marktplein afgesloten door het zogenaamde "Marnepand" van het woon- en winkelcomplex "De Platse", van 1986-1988, ontworpen door het Brugse architectenbureau Eric Van Biervliet (zie Concertplein nummers 1-9 en nummers 2-8). Hier versmalt het marktplein door dit woon- en winkelcompex dat ingeplant is ten westen van het kerkportaal, gedeeltelijk op de plaats van het vroegere kerkhof. Ten noordwesten, op de hoek met de Dorpsstraat en de Moerestraat, wordt het versmalde marktplein afgesloten door de oude herberg "De Kroon" (nummer 2). Sint-Maartensplein nummer 1 is een beeldbepalend pand uit de wederopbouwperiode van de jaren 1920 (op de plaats van de in 1918 vernietigde herberg): twee traveeën onder pannen zadeldaken, afgeschuinde hoektravee met verhoogde tuitgevel (recente cementering en muuropeningen).

Ten oosten wordt de volledige wand van het marktplein, evenals de hoek met de Ichtegemstraat, gedomineerd door het "RVT Meunyckenhof", van 1987-1991 door architect Piet Viérin (Brugge). Circa 2006 uitbreiding met vleugel aan het Meynyckenhof naar ontwerp van architect Gino Debruyne (Brugge). Beeldbepalend, regionalistisch geïnspireerd complex van twee bouwlagen onder hoog zadeldak (bekleed met tichelen). Het zadeldak is uitgewerkt als extra verdieping, zie de brede driehoekige dakvensters: voorts markerende rechthoekige muuropeningen met zwaar, witgeschilderd houtwerk. Ten noordoosten vormt ook de spitse leien toren van de Sint-Martinuskerk (zie Meunyckenplein) een beeldbepalend zichtelement.

Bij de uitbreiding en de heraanleg van het marktplein circa 1987-1988 was voorzien om een aantal kunstwerken in de openbare ruimte te plaatsen. Het plein is aangelegd in betonklinkers en afgezoomd met sierfruitbomen, op de plaats van de oude vrijheidsboom voor de herberg "De Kroon" werd opnieuw een linde (?) geplant op een vluchtheuvel. Fungeert als parking en als plaats voor de dinsdagmarkt.