Geografisch thema

Sterrestraat

ID
15689
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15689

Beschrijving

Straat met een licht gebogen tracé tussen de Dorpsstraat en de Brugse Heirweg. Samen met de Brugse Heirweg vormt de Sterrestraat een verbinding tussen het dorpscentrum (Dorpsstraat) en Vladslo (Diksmuide). De Sterrestraat maakte oorspronkelijk deel uit van de Brugse Heirweg. Ze kreeg in 1956 de naam Sterrestraat naar de wijk met herberg "De Sterre".

In 1447 zijn er twee windmolens binnen de heerlijkheid van het "Oosthof". De windmolen op de hoek van de Sterrestraat en de Zuidstraat wordt vermeld als "de muelne staende int weste op den wech van dixmude".

In 1828 wordt aan het begin van de huidige Sterrestraat een gemeenteschool met onderwijzershuis geopend. Vanaf 1832 wordt aan de gemeenteschool door letterkundige Pieter Lansens een kostschool opgericht, die een opvallende bloei kent bij de boeren in de omtrek en tot in Antwerpen. Vanwege het groeiende aantal leerlingen moet de woon- en klassenruimte van de gemeenteschool circa 1865 uitgebreid worden. Een eerste voorstel voor de uitbreiding van de bestaande woning en nieuwe haakse klaslokalen wordt niet aanvaard door de provinciale opziener. In 1868 besluit het gemeentebestuur de bestaande school in de Sterrestraat door een nieuwe te vervangen. Het nieuwe gebouw beantwoordt aan de typologie van de provinciale gemeentescholen: een schoolhuis van twee bouwlagen met opschrift "gemeenteschool" en een lager klassengebouw, dit alles aan de straat gelegen. De school was ontworpen door provinciaal bouwmeester Pierre Buyck (Brugge, 1805-1877).

In 1885 (na de eerste schoolstrijd) wordt het gemeentelijke net opgedoekt. De in 1879 opgerichte vrije jongensschool pacht daarop de lokalen van de gemeenteschool en blijft daar tot 1930. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1926 behalen de liberalen opnieuw een meerderheid. Hierop wordt de gemeenteschool in 1931 heropend (de tweede lokale schoolstrijd). Het begin van de straat werd de "Schoolwijk" genoemd. De school wordt in 1982 gesloopt en in 1988 vervangen door de "residentie Schoolpand". Enkele gedenkplaten zijn bewaard.

Nummer 46/ Paddewal, een huis van 1941-1942 draagt op de luifel de vernieuwde naam "UP DEN ZIEKENHOve". De oorspronkelijke naamgeving "Up den ziechove" is in 1941-1942 reeds aangebracht met heemkundige bedoeling. De benaming verwijst naar het Koekelaarse 'melaatsenhuis' dat zich hier zeker reeds in 1546 bevond, maar niet ouder zou zijn dan de 16de eeuw. Onder meer in 1559 wordt het melaatsenhuis door een afvaardiging van het Brugse Vrije op bedelaars gecontroleerd (er was regelmatig inspectie). Het melaatsenhuis bestond uit kleine huisjes voor de zieken, er was ook een kapel met kapelaan aan verbonden. In 1574 krijgt de kapel nog een rijkelijke gift. De reformatorische onlusten leggen kort daarop de werking van de leprozerie stil. De leprozerie wordt niet meer heropgestart.

De nieuwe verkaveling (vermoedelijk vanaf jaren 1980) Paddewalle ten noorden van de Sterrestraat (ter hoogte van nummer 46) verwijst naar de "Puddewal" die reeds voorkomt in de ommeloperkaart van 1705-1711 (een wal met padden of puiden). Deze grond wordt in de legger van de kerkgoederen in 1659 "Akkerziekten" genoemd. Circa 1858 heet de site "Jan Keysers mote". Deze omwalling is gedempt tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Het straatbeeld in het begin van de straat wordt voornamelijk gemarkeerd door een aaneengesloten bebouwing van breedhuizen van twee bouwlagen onder pannen zadeldaken, voornamelijk daterend uit het eerste kwart van de 20ste eeuw. Nummers 35, 37: huizen met rechthoekige muuropeningen onder betonnen latei met granito-inleg met afgeschuinde hoeken, bij nummer 39 bewaarde beglaasde deur met smeedwerk, bij nummer 35 gecementeerde plint in bossage-imitatie. Nummer 53: huis met parement van rode sierbaksteen, rechthoekige muuropeningen verdiept in getoogde nis en getoogde muuropeningen met sluitstenen in blauwe hardsteen (vernieuwd houtwerk), links aansluitend oorspronkelijke garage. Nummer 33: huis uit de jaren 1930-1940, parement van rode sierbaksteen, verdiept portaal met afgeronde hoeken, waarboven erker met dito hoeken. Links van nummer 33, restant van oudere lage bebouwing uit het einde van de 19de eeuw of het begin van de 20ste eeuw, heiligennisje in een geriemde omlijsting. Tevens recente appartementsbouw.

Voorts landelijke straat, doch met enkele gehuchten met een meer geconcentreerde bebouwing uit het eerste kwart van de 20ste eeuw, onder meer een aantal lage boerenarbeidershuizen. Het gehucht "De Sterre" ter hoogte van bocht in de weg en van de Sterrewegel heeft een meer aaneengesloten bebouwing van onder meer lage boerenarbeidershuizen met een verbouwd karakter. Hier is een stukje gekasseid wegdek bewaard. Nummer 74/ Sterrewegel: huis met een oudere kern uit het einde van de 19de eeuw (als dusdanig nog niet aangeduid op de Atlas der Buurtwegen van 1846), voorgevelparement uit de jaren 1930, de rechter zijgevel bewaart zijn 19de-eeuwse cementering met een gedicht rondboogvenster. Hier bevindt zich de zogenaamde Sterrepomp. Nummer 55/ Ter Heide (straat): pand uit de jaren 1930-1940, twee bouwlagen onder pannen zadeldak, huisgedeelte met parement van oranje sierbaksteen, rechts aansluitend (mogelijk ouder, nog geen bebouwing op de Atlas der Buurtwegen van circa 1846) industrieel gedeelte met gecementeerd parement met schijnvoegen, laadvenster. Nummer 78: huis van anderhalve bouwlaag uit het eerste kwart van de 20ste eeuw, gecementeerde plint in bossage-imitatie, getoogde muuropeningen onder strek (vernieuwd houtwerk), lager poortje. Nummers 122-142: steegje met huizen van één à twee bouwlagen uit het eerste kwart van de 20ste eeuw.

Nummer 79: achterin gelegen woning/ hoeve van 1933 zie jaarsteen, boerenhuis van anderhalve bouwlaag onder pannen zadeldak.

  • ARREN R., HEUS J., Het centrum van Koekelare in 1842, in Spaenhiers. Jaarboek, jg. 14, 2006, p. 27-28.
  • DECROCK J., SEYS R., Koekelare. Waar is de tijd? Pentekeningen van Jacques Decrock, Brugge, 1954. p. 66-67, 76-78.
  • DEREEPER T., HEUS J., Bijdrage tot de ontwikkelingsgeschiedenis van de dorpskern van Koekelaere (tot ca. 1850), in Spaenhiers. Jaarboek, jg. 4, 1996, voetnoot 6.
  • SEYS R., Koekelare, gisteren en op de drempel van morgen. Een verzameling foto's, prentkaarten en tekeningen, met beknopte historische en andere toelichtingen, Sint-Niklaas, 1987, p. 60-62 (iconografie).
  • SEYS R., Paddewalle, in Coclariensia. Driemaandelijks tijdschrift Gemeentelijke kring voor heemkunde Groot-Koekelare, jg. 7, nr. 4, 1992, p. 146-147.

Bron: VANNESTE P. & BAERT S. met medewerking van BOONE B., CREYF S. & VRANCKX M. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Koekelare, Deelgemeenten Bovekerke en Zande, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL46, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Arbeiderswoning

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Burgerhuis van 1934

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Gedenkplaat

  • Omvat
    Gedenkstenen voor de gesloopte gemeenteschool

  • Omvat
    Gietijzeren pomp

  • Omvat
    Handelshuis

  • Omvat
    Hoekpand

  • Omvat
    Hoekpand

  • Omvat
    Kapel

  • Omvat
    Volkshuis Germinal

  • Omvat
    Winkel-woonhuis

  • Omvat
    Zaadselectiebedrijf Proot

  • Is deel van
    Koekelare

Bekijk gerelateerde erfgoedobjecten


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Sterrestraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/15689 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.