Straat met een licht gebogen tracé vanaf het kruispunt Oostendesteenweg/ Torhoutbaan/ Engelstraat tot op grondgebied Aartrijke (Zedelgem). Het tracé - van west naar oost - is als dusdanig reeds aangeduid op de Grote Kaart van het Brugse Vrije door Pieter Pourbus (1561-1571), gekopieerd door Pieter Claeissens (1601) en op de Ferrariskaart (1770-1778). Op het primitief kadasterplan (circa 1835) is de weg aangeduid als "Dixsmudschen Heyrweg". Op de Atlas der Buurtwegen (circa 1841) vormt de weg één geheel met de huidige Koekelarestraat en Engelstraat: "Chemin nr. 1 de Couckelaere à Aertrijcke" of de "Brugschen heirweg". De recente naamgeving Zuidstraat suggereert ten onrechte een tracé naar het zuiden, het tracé loopt in werkelijkheid naar het oosten (richting Aartrijke). Vroegere benamingen (voor delen van de Zuidstraat) waren Kortestraat, Statiestraat en Engelstraat. De benaming Zuidstraat is wel historisch voor een andere straat (oudste vermelding in 1549).

Ongeveer ter hoogte van het midden van de straat voormalige stationsomgeving, met bewaarde (voormalige) herbergen en seinwachtershuis. De lijn Oostende-Ieper is operationeel vanaf 1868; in 1967 rijdt de laatste goederentrein door het station van Ichtegem. Sinds 1985 is de spoorlijn heringericht als "Groene 62". Het station is afgebroken in 1976 of 1984 (literatuur spreekt elkaar tegen). Een kasseistrook herinnert nog aan het vroegere station.

Tegen de grens met Aartrijke (Zedelgem) bevond zich de "Klakmolen", een oliemolen die later vervangen werd door een stoommaalderij.

Het grootste deel van de straat wordt gekenmerkt door aaneengesloten bebouwing. Het eerste deel van de straat wordt gekenmerkt door kleine lage arbeidershuizen met poorttraveeën en soms met gecementeerd parement. Nummer 5: verbouwd burgerhuis uit de jaren 1920-1930, bewaard heiligennisje boven de poort. Nummer 18: burgerhuis uit de jaren 1920-1930, twee bouwlagen onder pannen zadeldak, verzorgd metselwerk onder meer in visgraatverband, rechthoekige muuropeningen onder betonnen latei (vernieuwd houtwerk), overhoekse erker. Arbeidershuizen uit het eerste kwart van de 20ste eeuw: nummer 11 met anderhalve bouwlaag onder pannen zadeldak, gecementeerd parement, rechthoekige en getoogde muuropeningen (vernieuwd houtwerk), recente inbreng van garagepoort; nummer 21 laag huis onder pannen zadeldak, gecementeerd parement, gedeeltelijk verbouwd karakter; nummer 27 laag huis onder pannen zadeldak, verankerde baksteenbouw, getoogde muuropeningen onder strek onder meer voor poort (vernieuwd houtwerk). Nummer 40: mogelijk voormalig fabrieksgebouw uit het eerste kwart van de 20ste eeuw, tweebeukig gebouw onder pannen zadeldaken (rode Vlaamse en mechanische pannen), witbeschilderde straatgevel op getoogd poortje na blind, aflijnende baksteenfries, blinde zijgevels gecementeerd. Nummer 52: huis van anderhalve bouwlaag onder pannen zadeldak, gecementeerd parement, rechts aansluitend loods van anderhalve bouwlaag onder golfplaten zadeldak, schuifpoort, blindnissen op onderdorpel van grijs gesmoorde klompjes. Nummer 51: burgerhuis van twee bouwlagen onder pannen zadeldak, links aansluitende schuur, daterend uit het eerste kwart van de 20ste eeuw; parement van rode sierbaksteen, korfbogige muuropeningen, deels bewaard houtwerk, onder meer beglaasde paneeldeur met grille. Het aansluitende nummer 53 heeft een parement uit de jaren 1930, markerend is het verdiepte portaal onder luifel en bovenlicht. Nummer 89: rechts vrijstaand burgerhuis uit de jaren 1920-1930, rode baksteenbouw onder zadeldak (blauwe mechanische pannen), boven gecementeerde plint, de linker travee vormt een bowwindow over twee bouwlagen, getoogde muuropeningen onder strek (vernieuwd houtwerk), achterliggend laag nutsgebouw onder pannen zadeldak, markerend laadvenster onder overkragend zadeldakje. Nummers 97-99: achterin gelegen samenstel van arbeidershuizen uit het eerste kwart van de 20ste eeuw (nog niet aangeduid op de Atlas der Buurtwegen, circa 1841), spiegelbeeldschema van anderhalve bouwlaag onder pannen zadeldak, links en rechts aansluitende aanbouwen onder lessenaarsdaken, gecementeerd parement met schijnvoegen, links (nummer 97) zijn de oorspronkelijke, getoogde muuropeningen bewaard, rechts (nummer 99) met nieuwe rechthoekige muuropeningen, links deels bewaard houtwerk. Nummer 108 is een klein burgerhuis uit de jaren 1920-1930, twee bouwlagen onder pannen zadeldak met verzorgde aflijnende gootlijst op klossen, witgeschilderde voeg, rechthoekige muuropeningen onder lateien in cimornébezetting, deels bewaard houtwerk onder meer schuifraam en beglaasde paneeldeur. Nummer 111 is een klein burgerhuis uit de jaren 1920-1930, twee bouwlagen onder pannen zadeldak, verzorgd baksteenparement met siermetselwerk, rechthoekige muuropeningen onder betonnen latei met geometrische sierelementen, deels bewaard houtwerk onder meer beglaasde paneeldeur met bovenlicht met geometrische roedeverdeling. Nummer 135: vrijstaand diephuis uit de jaren 1920-1930, rondboogportaal en erkeruitbouw (vernieuwd houtwerk). Nummer 152: huis uit het eerste kwart van de 20ste eeuw, bewaarde lage stallingen met verbouwd karakter, rode baksteenbouw met gebruik van gele baksteen voor banden en strekken.

Ter hoogte van nrummers 142-144 gehuchtje met samenstellen van boerenarbeidershuizen, waarvan een aantal verbouwde huizen.

Nummer 41 is een beeldbepalende hoeve in de bocht van de weg. De site is op het primitief kadasterplan (circa 1835) afgebeeld als een langgestrekt volume. In 1890 laat koopman Pieter Neyens-Packet het noordelijke gedeelte afbreken en vervangen door een vrijstaand huis, ten westen wordt een thans verdwenen landgebouw opgetrokken. Witbeschilderde volumes onder zadeldaken (blauwe mechanische en rode Vlaamse pannen): vrijstaand huis (vernieuwd parement) met licht getoogde muuropeningen, luiken; links van het huis hekken als erftoegang; in verlengde huis stalling met blinde muur aan straatzijde en aansluitende witbeschilderde tuinmuur.

Naar het oosten toe (naar de grens met Aartrijke, Zedelgem) nog een stuk landelijk gebied met verspreide hoevebouw. Nummer 194: hoeve uit het eerste kwart van de 20ste eeuw (site als dusdanig nog niet aangeduid op de Atlas der Buurtwegen van circa 1841), deels verbouwd karakter, het boerenhuis met geïncorporeerde stalling is naar de straat gericht, in de straatgevel sporen van stalvenster en -deur onder strek, in de linker zijgevel rondboogvenstertjes, links en rechts van het huis bakstenen pijlers met ijzeren hekken. Nummer 261: hoeve opgetrokken in 1829 met verbouwd karakter, bij de erftoegang bewaard 19de-eeuws bakhuis, rode baksteenbouw onder zadeldaken (rode Vlaamse pannen), bewaarde oude pomp ommetseld met bakstenen pijler. Nummer 231: hoeve met verbouwd karakter, bewaard roodbakstenen boerenhuis onder pannen zadeldak, 19de-eeuwse kern.