Geografisch thema

Westkerkestraat

ID
16032
URI
https://id.erfgoed.net/themas/16032

Beschrijving

Straat in het centrum van Eernegem. Loopt van de Markt van Eernegem naar de Eernegemsestraat op het grondgebied Oudenburg. Het begin van de straat vormt nu de oostelijke pleinwand van de Markt van Eernegem. Volgens K. De Flou wordt de straat voor het eerst vermeld in 1902. Eerste vermelding van een weg met kasseien in 1843. Op voorstel van burgemeester Frans Cools wordt het project van een "route pavée" naar Westkerke goedgekeurd. De werken werden pas uitgevoerd in de loop van 1849. Toen werd ook de weg verbreed. De oorspronkelijke structuur bleef behouden tot omstreeks 1950. De straat is nu voorzien van asfalt. Ter hoogte van de wijk Turkyen bleven de kasseien liggen tot 1962. In 1962 werden de grachten vervangen door voetpaden, de kasseien werden vervangen door macadam.

Straat met verschillende functies die zich weerspiegelen in de bebouwing. Aanwezigheid van onder meer woonhuizen, commerciële functies, school en bejaardenhome. Oorspronkelijke locatie van het café Sint-Antonius, die reeds in 1699 bestond. De herberg was gelegen recht tegenover de kerk. Evenals locatie van de kerkstiggel, van waarop de dorpsomroeper op zondag na de mis de gemeentelijke berichten bekend maakte. Ook aanwezigheid van de herberg "Sint-Jozef" en de herberg "de drie linden", die teruggaan tot de 16de eeuw. Door bouwen en verbouwen ook een gewijzigde rooilijn.

De bebouwing is fasegewijs tot stand gekomen. Lang schaars bebouwde straat gebleven. Vanouds een belangrijke straat. De straat wordt weergegeven op de Grote Kaart van het Brugse Vrije door Pieter Pourbus (1571), gekopieerd door Pieter Claeissens (1601). Langsheen de straat wordt enkel bij de kerk woningbouw weergegeven, wel dominante aanwezigheid van een molen op de hoek van de huidige 's Gravendriesschelaan. Reeds in de 16de eeuw wordt het goed "ter Belle" vermeld. Het was ten noorden van de kerk gelegen en werd omschreven als een kasteel.

Omschreven in de ommeloper van 1699. Op de hoek van de Bruggestraat, aanwezigheid van de herberg en bijhorende brouwerij "Het Gildehuys", eigendom van de Oudenburgse Sint-Pietersabdij. Later ook gekend onder de naam "les trois tilleuls" of de "drie linden". De brouwerij was de voorloper van de latere brouwerij Devos – Vandecasteele. De brouwerij was een imposant complex gelegen op de hoek met de Bruggestraat. Op de hoek met de Westkerkestraat en de Populierenlaan, aanwezigheid van de zogenaamde "dorpsmolen". De molen was een houten windmolen op een aarden wal. De oudste vermelding van de molen dateert van 1409. Tot 1797 bleef de abdij van Oudenburg eigenaar van de molen. In de 19de eeuw werd de molen uitgebaat door de familie Pottier, waarvan de benaming "Pottiersmolen" komt. Ook weergave van grote stukken bos, met name "Bellebos", "Berckenbusch". Volgens K. De Flou, wordt het Bellebos voor het eerst vermeld in een document van 1555. In 1907 wordt de wijk aangeduid met de naam Bellebos. De grootste grondeigenaar in de Westkerkestraat was de Oudenburgse Sint-Pietersabdij. Zij bezat de volledig oostelijke zijde van de Westkerkestraat, van de windmolen in het noorden (hoek van de Populierenlaan) tot de herberg het "Gildehuys", op de hoek van de Bruggestraat, in het zuiden. Ook het Bellebos was eigendom van de Sint-Pietersabdij. In 1699 werd de naam Bellebos gebruikt om een ongeveer trapeziumvormig stuk bos aan te duiden. Het bos liep door tot aan de Bruggestraat en was toegankelijk via een voetweg (ter hoogte van de huidige Eikenlaan).

Op de kaart van Ferraris (1770-1778) wordt een dichter bebouwde straat weergegeven. De straat wordt afgezoomd met bomen. Concentratie van bebouwing in het begin van de straat ter hoogte van de Markt en de Bruggestraat. Deze bebouwing bestaat uit vrijstaande volumes aan de straat gelegen en bijgebouwen, meestal loodrecht ten opzichte van de straat gepositioneerd. Een groot aantal gebouwen hadden een herbergfunctie. Aan de overzijde van de Sint-Medarduskerk stond oorspronkelijk de herberg "St. Antoine Estaminet". Het was een herberg die al in de 16de eeuw wordt vermeld. Het gebouw was 1776 gedateerd door middel van jaarankers.

Voorbij de Bruggestraat schaarser bebouwd. Op de hoek van de Populierenlaan weergave van een molen, namelijk de Pottiermolen. Ter hoogte van de wijk "Bourgogne" concentratie van drie omwalde sites (zie Streulestraat nummers 28 en 73 en Westkerkestraat nummer 285).

Op een kaart van 1817 met name "carte figuratief d'une ferme et de terres, prop. Jr. Emm. Van Outryve d'Ydewalle" krijgen we een weergave van de bebouwing in de Westkerkestraat. Op de hoek met de Stationsstraat weergave van de "pastorie ende hof". Aan de oostzijde van de straat wordt tot aan de Bruggestraat een eenheidsbebouwing weergegeven, die weliswaar bestond uit verschillende volumes. Op de hoek met de huidige Bruggestraat weergave van groot volume, loodrecht op de straat gepositioneerd, en aangeduid met de naam "herberge en brouwerije de drie linden". Ter hoogte van het huidige nummer 53 wordt een achterin gelegen hoeve weergegeven. De hoeve bestond uit losse bestanddelen met bijhorende poel. Toegankelijk via een dreef afgezoomd met bomen. Ter hoogte van de verkaveling bevond zich de hoeve van "mijnheer Baron de Neve, daer Pr. Jonckheere woont". Op de hoek met de Stationsstraat de voormalige pastorie.

In de Atlas der Buurtwegen (circa 1841) is grosso modo dezelfde situatie weergegeven. Ter hoogte van de huidige zijstraat "Turkeyendreef" aanwezigheid van het gehucht "Turkijen". Voor het eerst wordt de naam vermeld in 1841. Omstreeks 1841 werd door Bruggeling Jules Beaucourt het kasteel 's Gravendriessche gebouwd. Het kasteel was via een lange dreef verbonden met de Westkerkestraat. Vanaf de tweede helft van de 19de eeuw worden een aantal grote complexen gebouwd. In 1874 wordt de gemeenteschool naar ontwerp van Provinciaal architect Pierre Buyck gebouwd (zie nummer 53). In 1914 wordt een ouderlingengesticht gebouwd. Dit gebouw had een neogotische gevel. Op de hoek met de Bruggestraat wordt het brouwerijcomplex Devos gebouwd. In 1913 werd gestart met de bouw van een nieuw rusthuis in neogotische stijl naar ontwerp van architect Thierry Nolf. In mei 1956 werd besloten om een nieuwe vleugel te bouwen. In 1976 werd het rusthuis nogmaals uitgebreid. In 1998 verhuisden de bewoners naar een nieuw complex Westkerkestraat nummer 42. Lokalisatie van de "molen van Vandendriessche", ingeplant op een hoekperceel bij de Hoogweg. Vermoedelijk gebouwd na 1870. In de 20ste eeuw wijzigt het straatbeeld grondig. De molen wordt in 1921 afgebroken.

Grondig gewijzigd straatbeeld, door bouwen en verbouwen. De heterogeniteit wordt mede bepaald door de grote schaalverschillen. Dominante aanwezigheid van de Sint-Medarduskerk (zie Eernegem-Markt), de jongensschool (zie nr. 53) en voormalige brouwerij "De Bourgogne" (zie nr. 273). De basisbebouwing bestaat uit overwegend breedhuizen van twee à zes traveeën en één à twee bouwlagen onder een pannen zadeldak. De oudste bebouwing gaat terug tot de 18de eeuw, zie nummer 24, gedateerd door middel van jaarankers "1752". De overige bebouwing in het dorpscentrum is grotendeels vanaf de tweede helft van de 19de eeuw tot stand gekomen. Ter hoogte van de Markt van Eernegem gevelrij nummers 16-18 van 1924 naar ontwerp van architect Alfons Vangheluwe, die woonde in het pand nummer 18.

  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van Westelyk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het Land van den Hoek, de graafschappen Guînes en Boulogne en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, deel I, Brugge, 1914, kolom 730.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van Westelyk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het Land van den Hoek, de graafschappen Guînes en Boulogne en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, deel III, Brugge, 1923 , kolom 570.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, 1936, Deel XVII, kolom 397.
  • NAERT A., Theoretische en praktische prospektie op het grondgebied Eernegem, Eernegem, 1987.
  • NAERT U., Eernegems molenrijkdom: De molen van Vandendriessche, in Ernigahem. Handelingen van de Kring voor Gechied-, Heem- en familiekunde, jg. 21, nr. 3, 2002, p. 74-78.
  • SYMAEYS A., Daer 't casteel staet met de cynghels ende wallen, in Ernigahem. Handelingen van de Kring voor Geschied-, Heem- en Familiekunde, jg. 17, 1998, nr. 1, p. 1-6.
  • SYMAEYS A., De familie Daras in Eernegem, in Ernigahem. Handelingen van de Kring voor Geschied-, Heem- en Familiekunde, jg. 21, nr. 4, 2002, p. 97-101.
  • VANDENBUSSCHE K., Van Oudemannenhuis tot RVT St.-Anna, in Ernigahem. Handelingen van de Kring voor Geschied-, Heem- en Familiekunde, jg. 19, 2000, nr. 1, p. 1-16.
  • VANDENBUSSCHE K., Bij een dorpskernvernieuwing, in Ernigahem. Handelingen van de Kring voor Geschied-, Heem- en Familiekunde, jg. 21, nr. 2, 2002, p. 32.
  • VANDENBUSSCHE A. en K., Inventaris van Eernegem. 1944-1976, 1980, p. 6.
  • VERBEKE A., Eernegem anno 1699. De Noordoostelijke hoek van het dorpscentrum, in Ernigahem. Handelingen van de Kring voor Geschied-, Heem- en Familiekunde, 1983, jg. 2, nr. 3, p. 61-64.

Bron: GILTÉ S. & VANNESTE P. met medewerking van BAERT S., BOONE B. & VRANCKX M. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Ichtegem, Deelgemeenten Bekegem en Eernegem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL48, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Gilté, Stefanie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Cichoreifabriek

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Eenheidsbebouwing

  • Omvat
    Gemeentelijke basisschool

  • Omvat
    Herberg

  • Omvat
    Herenhuis

  • Omvat
    Hoekpand Bruggestraat

  • Omvat
    Interbellumpand

  • Omvat
    Rijhuis

  • Omvat
    Telefooncentrale

  • Is deel van
    Eernegem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Westkerkestraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/16032 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.