Geografisch thema

Reedijk

ID
17214
URI
https://id.erfgoed.net/themas/17214

Beschrijving

Reedijk vormt de oostelijke verlenging van de Oude Straat, heden Langensteenweg, en ontwikkelde zich vermoedelijk na 1300 als een doorgangsweg in het Merchtemse centrum. De straat, die op dat moment bestond als een opgehoogde verstevigde dijk, ontwikkelde zich vermoedelijk als toegangsweg tot de ten zuiden gelegen Binnenmolen, een watermolen op de Molenbeek.

Op de Ferrariskaart (jaren 1770) is zichtbaar in welke mate het tracé van de as wordt bepaald door de ligging van de historische Borchtsite ten zuiden, die met een brede dreef verbonden was met een noordelijk gelegen motte. De dreef was aangelegd door Jan Van Eelen, heer van Merchtem, in 1714. Op de noordelijke motte werd in 1768 een kasteel gebouwd, waarvan resten bewaard zijn aan de huidige Burchtlaan. Een oude prentbriefkaart van de dreef toont een aflijning met canadapopulieren. Later echter heraangelegd tot voetgangersweg en beplant met rijen jonge notelaars (Juglans regia). Anno 2011 waren een treures (Fraxinus excelsior 'Pendula') en een rond prieeltje van zomerlinden (Tilia platyphyllos) in een braakliggend perceel aan de overzijde van de Burchtlaan de enige overblijfselen van sieraanplantingen langs de verbindingsdreef.

Reedijk ontvouwt zich vanaf de Merchtemse parochiekerk naar het noordoosten via een gebogen tracé tot aan het kruispunt met de Burchtlaan en de Wolvertemsesteenweg. Dit deel van de straat werd voorheen ten oosten begrensd door de Grote Molenbeek, die omstreeks 1965 gedeeltelijk werd gedempt. Ten noorden van het kruispunt met de Burchtlaan loopt Reedijk heden verder tot een doodlopend straateinde met verspreide bebouwing.

De onpare straatzijde vat aan met de voormalige onderwijzerswoning naar ontwerp van Louis Spaak uit het derde kwart van de 19de eeuw. Door sloop en nieuwbouw vormt de onpare straatkant tot aan het kruispunt met de Burchtlaan een onsamenhangende, onderbroken gevelwand. De verzorgde interbellumwoning nummer 13 markeert zich in het straatbeeld. Rechts naast het voormalige poortgebouw van deze woning staat een woonhuis (nummer 15) dat door dezelfde bouwheer, schrijnwerker Henri De Roy, en vermoedelijk ook door dezelfde architect (Jean De Roy) werd gebouwd en kadastraal geregistreerd is in 1936. De woning oogt als een tweewoonst van drie bouwlagen onder een plat dak, met een relatief symmetrische opbouw. De bakstenen voorgevel wordt verlevendigd door variaties in het metselverband en materiaalgebruik, evenals verspringingen van het gevelvlak. De rechthoekige muuropeningen, evenals de twee cirkelvormige vensters in de centrale travee, bewaren hun origineel houten schrijnwerk.

Verder langs deze zijde zijn nog enkele bakstenen arbeiderswoningen van anderhalve bouwlaag bewaard, namelijk nummer 21, kadastraal geregistreerd in 1895 als een totale heropbouw in opdracht van beenhouwer Jan Edward Robberechts-De Neve, en nummers 29 tot en met 35, vier resterende huisjes van een rijtje van vijf, kadastraal geregistreerd in 1906 in opdracht van handelaarster Joanna Robberechts en consoorten, kinderen van Pouliart. De voorgevel van de twee rechter woningen werd aangepast.

De pare straatzijde omvat behalve de Borchtsite en de ten oosten daarvan gelegen watermolen, enkele verspreide, doch hoofdzakelijk vernieuwde woningen. In het noordelijk uiteinde van Reedijk is wel een tweewoonst uit de vroege 20ste eeuw relatief gaaf bewaard.

In de bocht van Reedijk naar de Wolvertemsesteenweg herinnert het Lactovitapleintje, ingehuldigd in 2011, aan een stoommelkerij die hier omstreeks 1909 werd gesticht door Jules Seghers. Ze vestigden zich in bestaande gebouwen aan het begin van de Wolvertemsesteenweg, die bestonden uit een herberg, een brouwerij-maalderij en een tot huurwoning verbouwde stal. Het bedrijf was naast melkerij ook actief als houtzagerij. De gebouwen ondergingen grote schade tijdens de Eerste Wereldoorlog, maar toch kon het bedrijf na de oorlog terug van start gaan. Vanaf 1938 ging ze als ‘Laiterie Seghers’ door het leven onder de zoons Jules en Germain Seghers, en vanaf 1948 kwam de merknaam Lactovita in voege. Tijdens de late jaren 1940 en de jaren 1950 werd het bedrijf verder uitgebreid. Onder meer naar bouwplannen van architect A. Raes uit 1953, die werden vergund in 1953 en 1957, werd een nieuwbouw gerealiseerd. Een gedeelte van dit fabrieksgebouw (Bleukenweg 1) is bewaard en herinnert aan de toenmalige bouwfase. Het gebouw doet heden dienst als winkel. De melkerij bleef tot de vroege jaren 1990 in werking. De gebouwen die aan de straat gelegen waren en de oudste bouwfase vormden, zijn heden echter niet langer bewaard.

  • Archief Heemkundige Kring Soetendaelle, Zalig Merchtem-en (2015).
  • Gemeentearchief Merchtem, Bouwvergunningen, 1953/18 en nummer 1484 (1957).
  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Mutatieschetsen en bijhorende mutatiestaten Merchtem, afdeling II (Merchtem), 1895/23 (nummer 21); 1906/64 (nummers 29-35); 1936/34 (nummer 15).
  • Onroerend Erfgoed Vlaams-Brabant, Lopend archief, Merchtem, Reedijk.
  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • ASSELMAN R. e.a. 1996: Merchtem ons dorp, deel I. Bloemlezing. Een reeks bijdragen tot de geschiedenis van Merchtem, Merchtem, 25-35.
  • ASSELMAN R. 1997: Merchtem ons dorp, deel II. Bloemlezing. Een reeks bijdragen tot de geschiedenis van Merchtem, Merchtem, 197-199.
  • BIESEMANS F. 2001: Merchtemse wegen en straten, een beknopte historiek, Merchtem, 57-58.
  • DENEEF R. 2011: Historische tuinen en parken van Vlaanderen - Noordwestelijk Vlaams-Brabant: Affligem, Asse, Grimbergen, Kapelle-op-den-Bos, Londerzeel, Meise, Merchtem, Opwijk, Wemmel, Brussel.
  • S.N. s.d.: Van Klein Molenbeek tot Bleukenweg, Heempraatje.
  • Informatie op straatnaambord (18 augustus 2015).

Auteurs: Verhelst, Julie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Gekoppelde arbeiderswoningen

  • Omvat
    Kilometerpaal

  • Omvat
    Motte De Borght of De Burcht met cottagevilla

  • Omvat
    Onderwijzerswoning

  • Omvat
    Watermolen Binnenmolen

  • Is deel van
    Merchtem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Reedijk [online], https://id.erfgoed.net/themas/17214 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.