Teksten van Transvaalstraat

https://id.erfgoed.net/themas/2414

Transvaalstraat (herinventarisatie) ()

De Transvaalstraat is één van de meest opvallende straten in de wijk Zurenborg. Ze vormt de verbindingsweg tussen de Lange Leemstraat en de Tramplaats, en wordt ten noordwesten begrensd door de ringspoorweg. De Transvaalstraat werd geopend in 1884 als eerste straat van het zuidelijke deel van Zurenborg, dat nu volledig op het grondgebied van het district Berchem ligt. Tot 1912 behoorde de straat echter volledig tot de stad Antwerpen. De straatnaam is gekozen naar aanleiding van het bezoek van Paul Krüger, president van de Transvaalse Republiek aan Antwerpen, april 1886.

De Transvaalstraat heeft een opvallend rijk straatbeeld. Na de Cogels-Osylei is dit één van de pronkstukken van de wijk Zurenborg. De "Naamlooze Maatschappij voor het Bouwen van Burgershuizen in het Oostkwartier", de bouwmaatschappij die vanaf 1886 de ontwikkeling van Zurenborg tot woonwijk voor de burgerij organiseerde, had hier een zeer belangrijke inbreng in. Meer dan de helft van de panden in de straat zijn in hun opdracht gebouwd, in samenwerking met verschillende toonaangevende architecten. De maatschappij wilde met deze eigen realisaties nieuwe privé-investeerders in het nieuwe deel van Zurenborg aantrekken en zette meteen ook de toon voor de te verkiezen bouwstijlen in de wijk.

Er werden talrijke vrijstaande huizengroepen ontworpen, in rijk versierde historiserende bouwstijlen, waarbij de voorkeur voor neo-Vlaamserenaissance-stijl en cottagestijl meteen opvalt in de straat. Tussen de rode bakstenen ensembles springt de huizenrij in neo-Griekse stijl in het oog, een ontwerp van Cols & Defever. De voorkeur voor exuberante, grootschalige vrijstaande ensembles wordt verder doorgedreven in de Cogels-Osylei, waar de burgerwoningen de allures van villa's zullen krijgen.

De art nouveau ten slotte, is in de Transvaalstraat ook vertegenwoordigd, in een aantal vrij eenvoudige begin-20ste-eeuwse ontwerpen van onder meer Jacques De Weerdt, Jos Bascourt, Albert Gondrexon en Jules Hofman, stuk voor stuk architecten die als vertegenwoordigers van deze vernieuwende bouwstijl in Antwerpen te boek staan.


Auteurs:  Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Hooft E. 2015: Transvaalstraat [online], https://id.erfgoed.net/teksten/168361 (geraadpleegd op ).


Transvaalstraat ()

Verbindingsweg Lange Leemstraat-Tramplaats, ten noordwesten begrensd door de ringspoorweg; geopend in 1884 als eerste straat van Zurenborg-Berchem. Tot 1912 volledig op Antwerps grondgebied. Naamgeving naar aanleiding van het bezoek van Paul Krüger, president van de Transvaalse Republiek aan Antwerpen, april 1886.

Rij- en halfvrijstaande woningen, vanaf 1884, met eerste pogingen tot villabouw; eclectische stijl met neoclassicistische, neo-Vlaamse renaissance- en gevulgariseerde art nouveau-inslag en veel voorkomende cottage-elementen; groepsbebouwing, voornamelijk aan de westelijke zijde, de nummers 13-17 en 23-35 met voortuintjes. Verschillende betere realisaties in art nouveau, neo-Griekse stijl en cottage.

Vermelden we bovendien ook volgens huizen: nummer 1, 1905, naar ontwerp van D. Rosseels en J. Coninck-Westenberg (art-nouveaugetint, derde bouwlaag gewijzigd); nummers 55 en 57, 1896 en 1895, naar ontwerp van L. Hamaïde (nummer 55 met plastische neobarok-allures); nummer 71, 1900, naar ontwerp van G. Roosens (neorenaissance); nummers 73 en 75, 1899, naar ontwerp van E. Van Waeterschoodt (neo-Vlaamse-renaissance; winkelpuien links en rechts van hoekportaal, traptoren aan Tramplaatszijde voor eenvormigheid straatbeeld), nummer 12, 1885, naar ontwerp van F. De Vooght (eclectisch, met houten erker aan voorgevel, portiek en traptoren aan zijgevel); nummer 18, 1914, naar ontwerp van A. Defever; nummer 28, 1908, naar ontwerp van Braekelmans (neo-Lodewijk XVI), nummer 36, 1913 (art-nouveaugetint); nummer 48, 1897, naar ontwerp van Ch. De Roeck.

  • Gemeente-archief Berchem, 0.1/5, doss. 39, 20 februari 1914 (nr. 18).
  • Stadsarchief Antwerpen, Bouw. D2, 1905, MA. 20.406, doss. 297 (nr. 1); 1896, MA. 20.318/2, doss. 1859 (nr. 55); 1895, MA. 20.309, doss. 1718 (nr. 57); 1899, MA. 20.342, doss. 788 (nrs. 73-75); 1897, MA. 20.325, doss. 1223 (nr. 48).
  • ELAUT A. & J. POSSEMIERS J. 1988:Op wandel door de belle époque, Brussel, 142, 146, 154.
  • Lijsten opgemaakt door St.-Lukasarchief, Brussel.

Bron: KENNES H., PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. & HIMLER A. 1992: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Fusiegemeenten, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nd, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Plomteux, Greet
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Plomteux G. 1992: Transvaalstraat [online], https://id.erfgoed.net/teksten/102428 (geraadpleegd op ).